Trung tâm tài chính quốc tế thúc đẩy kỷ nguyên tài sản số

Ba cơ chế đặc quyền của IFC mở lối cho tài sản số

Quyết định về việc thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC) tại Việt Nam, được Quốc hội chính thức thông qua qua Nghị quyết số 222 ban hành ngày 27/6/2025, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế quốc gia, mở ra không gian pháp lý chưa từng có cho nền kinh tế On-chain và tài sản số.

Đây không chỉ là một mục tiêu tham vọng mà còn là sự cụ thể hóa chủ trương của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị nhằm đưa Việt Nam lên bản đồ tài chính toàn cầu.

Theo mô hình "một trung tâm, hai điểm đến", Chính phủ sẽ thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, đặt tại TP. HCM và Đà Nẵng.

Trong đó, TP. HCM sẽ là đầu mối tài chính quy mô lớn, phát triển mạnh về thị trường chứng khoán, trái phiếu, ngân hàng, quản lý quỹ, dịch vụ niêm yết. Đà Nẵng sẽ tập trung phát triển các dịch vụ tài chính liên quan đến logistics, hàng hải, thương mại tự do và các chuỗi cung ứng công-nông nghiệp.

Nhiều chuyên gia kỳ vọng, việc thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế sẽ mở ra cơ hội lịch sử để Việt Nam khẳng định vị thế trong chuỗi tài chính toàn cầu.

Theo đó, khung pháp lý minh bạch, sản phẩm đầu tư đa dạng, hạ tầng hiện đại và môi trường sống hấp dẫn sẽ là những yếu tố then chốt để IFC trở thành điểm đến tin cậy của dòng vốn đầu tư quốc tế.

TS. Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế Số Việt Nam chia sẻ tại Diễn đàn quản trị doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VCG Forum 2025) với chủ đề “Khai phá tiềm năng tài sản số”. Ảnh: Hoàng Anh.

Chia sẻ tại Diễn đàn quản trị doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VCG Forum 2025) với chủ đề “Khai phá tiềm năng tài sản số”, TS. Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế Số Việt Nam tiết lộ, khung pháp lý cho Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam đã bước đầu đã hoàn thiện.

Hiện TP.HCM và Đà Nẵng đang tích cực hoàn thiện khung vận hành cho các Trung tâm Tài chính Quốc tế, để đưa những cơ chế đặc thù này vào thực tế.

Theo đó, cốt lõi đầu tiên chính là Sandbox, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Theo ông Quý, Sandbox cho phép triển khai những tư duy và mô hình quản trị mà khung pháp lý bên ngoài chưa thể áp dụng.

Ví dụ, trong lĩnh vực trọng tài, khách hàng tại Trung tâm Tài chính Quốc tế có thể lựa chọn trọng tài từ bất kỳ quốc gia nào, thậm chí sử dụng luật của nước khác để giải quyết tranh chấp, thay vì bị giới hạn trong khung trọng tài Việt Nam.

Cơ chế đặc quyền thứ hai chính là thanh toán đa dạng. Trong khuôn khổ Trung tâm Tài chính Quốc tế, doanh nghiệp có thể thanh toán bằng nhiều loại ngoại tệ – điều mà ở bên ngoài không cho phép.

Thứ ba, mô hình này cho phép sử dụng một số đơn vị tài sản mã hóa vào thanh toán. Đây là bước mở quan trọng để tích hợp các sản phẩm tài chính số hóa vào hoạt động thực tế.

Theo ông Quý, ba cơ chế đặc quyền này sẽ giúp tạo ra một không gian phát triển mới, chưa từng có, vượt ra khỏi khung pháp lý truyền thống. Các cơ chế này nhằm tạo ra một không gian pháp lý linh hoạt, an toàn và hấp dẫn đối với các mô hình kinh doanh tài chính mới và công nghệ số hóa.

Đồng quan điểm, ông Lê Thanh, nhà đồng sáng lập Ninety Eight cũng cho rằng, Trung tâm tài chính quốc tế là một cơ hội rất lớn đối với sự phát triển của các doanh nghiệp.

IFC giúp các doanh nghiệp có một không gian để thử nghiệm những ý tưởng mới. Đây là những ý tưởng đổi mới sáng tạo mà trước đây doanh nghiệp chưa biết có thể thực hiện được hay không, nay đã có một khung nhỏ để thử nghiệm.

Chính vì vậy, doanh nghiệp có thể đánh giá xem những sáng kiến về công nghệ nào khả thi và có cơ hội thực hiện.

"Tôi tin rằng, khi có một không gian thử nghiệm như vậy, doanh nghiệp không chỉ hiểu rõ hơn về thị trường mà còn nắm được khả năng của công nghệ, biết được điều gì có thể làm được và điều gì không. Từ đó, doanh nghiệp sẽ có thể ra đời nhiều sản phẩm công nghệ mới, vừa mang tính cách tân vừa đóng góp vào sự phát triển của đất nước", ông Thanh tin tưởng.

Mặt khác, tại IFC, không chỉ có các công ty Việt Nam, mà cả các doanh nghiệp từ khắp nơi trên thế giới đều tụ hội. Điều này theo ông Thanh sẽ mở ra cơ hội để các doanh nghiệp trong nước được học hỏi, hợp tác trực tiếp với những đối tác nước ngoài, để ngày càng phát triển.

Lợi thế của "người đi sau"

Thành lập Trung tâm tài chính quốc tế ở thời điểm này, nhiều chuyên gia cho rằng, Việt Nam đã đi sau rất nhiều so với các quốc gia trong khu vực và thế giới.

Theo ông Quý, nếu nhìn vào các bảng xếp hạng quốc tế, TP.HCM là một đô thị lớn nhưng về năng lực tài chính, thành phố hiện đứng quanh vị trí thứ 98. Gần TP. HCM là những trung tâm đã rất phát triển như Hồng Kông (Trung Quốc), Singapore, Dubai hay Nhật Bản.

Tuy nhiên, ông Quý cho rằng, Việt Nam lại có một lợi thế đáng kể của "người đi sau". "Dù chậm hơn, nhưng chúng ta xuất phát đúng vào thời điểm một xu thế mới hình thành, xu hướng On-chain. Điều này đang mở ra cơ hội đón đầu rất lớn cho Việt Nam".

Khái niệm kinh tế On-chain đánh dấu sự chuyển dịch từ môi trường vật lý, hữu hình, sang một môi trường số hoàn toàn, nơi mọi giao dịch, thanh toán được thực hiện trong không gian vô hình.

Ông Quý dẫn chứng, nếu như trước đây, con người thường tin vào thế giới hữu hình, "gặp nhau phải thấy mặt, giao dịch phải nhìn tận tay, chuyển tiền phải trao – nhận rõ ràng", thì giờ đây, cả thế giới đang bước vào một khái niệm, một môi trường hoàn toàn mới: môi trường số, kinh tế số, hay online.

Theo đó, nền kinh tế On-chain là nơi mọi giao dịch, thanh toán và hoạt động được thực hiện trong một môi trường không thể sờ, chạm. Giống như Internet, trước đây lưu trữ dữ liệu bằng bit/byte; còn trong thế giới mới, dữ liệu được lưu trữ bằng các khối (block), kết nối với nhau tạo thành chuỗi (chain).

Thay vì các dữ liệu tồn tại độc lập, mọi hành động hay sự kiện đều được móc nối trong chuỗi. Các giao dịch được xâu chuỗi với nhau. Đó chính là cơ chế của nền kinh tế On-chain.

Từ hệ thống này thu nhỏ lại chính là blockchain hay tài sản số. Trọng tâm ở đây không phải là chữ “số”, mà là chữ “tài sản”. Khi đã là tài sản thì nó phải mang đầy đủ tính chất của tài sản theo định nghĩa pháp lý. Sau đó, phần “số” chỉ là môi trường mà tài sản ấy được ánh xạ vào, được lưu trữ và vận hành.

Tài sản số, về bản chất, là tài sản thật nhưng có một bản sao trong môi trường số. Do đó, việc phải định danh và quản lý các tài sản này trở nên quan trọng, bởi trong môi trường truyền thống, có thể "nhìn thấy" để xác thực. Còn trong môi trường On-chain, không trực quan, buộc phải có cơ chế pháp lý và tư duy mới để quản lý, ông Quý phân tích.

Hiện tại, hệ sinh thái tài sản số bao gồm hai chủ thể chính là tài sản số (VA) và nhà cung cấp dịch vụ tài sản Số (VASP), cùng với rất nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ phụ trợ. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để quản lý phần "chìm" của thị trường – hệ quả của thời kỳ tài sản số được tạo ra tự do, không luật lệ – và kết nối với phần "nổi" – bao gồm khung pháp lý và hệ thống quản lý chính thức.

Vị chuyên gia cho rằng, tài sản số có thể tạo ra vô số, nhưng để trở thành tài sản số đúng nghĩa và hợp pháp, thì phải đáp ứng hai điều kiện: có quyền tài sản, được công nhận và nằm trong hệ sinh thái đầy đủ, gồm thẩm định, lưu ký...

Chính vì vậy, việc thành lập IFC sẽ giúp tạo ra một cầu nối vững chắc giữa phần chìm và phần nổi của thị trường tài sản số thông qua hai yếu tố niềm tin và sự đồng bộ về công nghệ.

Bằng cách đưa pháp luật và cơ chế giám sát chính thức vào cuộc, IFC sẽ thiết lập niềm tin cho nhà đầu tư, đồng thời đảm bảo việc quản trị tài sản số diễn ra minh bạch và an toàn bằng công nghệ hiện đại.

Do đó, việc IFC Việt Nam ra đời với các cơ chế đặc quyền đã mở ra cánh cửa quan trọng để quản lý, hợp thức hóa và khai thác tiềm năng của tài sản số, đưa Việt Nam không chỉ là một trung tâm tài chính quốc tế mà còn là một mắt xích quan trọng trong mạng lưới kinh tế On-chain toàn cầu, ông Quý nhận định.

Phương Linh