'Trường đại học hoạt động kém hiệu quả phải chấp nhận sáp nhập hoặc giải thể'

Như Báo Đại Đoàn Kết đã thông tin, mục đích của quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm mà Chính phủ mới phê duyệt là đầu tư có trọng tâm, trọng điểm vào những trường đào tạo và nghiên cứu tốt, có hiệu quả thay vì đầu tư dàn trải.

Sinh viên Trường Đại học Hòa Bình. Ảnh: Nhà trường cung cấp.

Quy hoạch này hướng tới năm 2023, tất cả các trường đại học đều đạt chuẩn. Theo đánh giá, mục tiêu của quy hoạch sẽ có tác động tích cực tới các trường đại học. Quy hoạch được kỳ vọng tạo điều kiện đầu tư, hiện đại hóa hệ thống, mở rộng không gian phát triển và nâng cao chất lượng đào tạo.

TS Hoàng Ngọc Vinh – nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GDĐT): Cân đối giữa giáo dục đại học – giáo dục nghề nghiệp

Quy hoạch tập trung đầu tư nâng cấp, phát triển các trường trọng điểm bởi Nhà nước không đủ nguồn lực kinh tế để đầu tư dàn trải. Trong môi trường cạnh tranh, các trường dù không trong danh mục trọng điểm trong giai đoạn này có thể phát triển về chất lượng và quy mô đào tạo, trở thành trường trọng điểm. TS Hoàng Ngọc Vinh cho rằng, như vậy sẽ rất tốt để phát triển giáo dục đại học.

TS Hoàng Ngọc Vinh – nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GDĐT). Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Theo quy hoạch, các trường không đạt chuẩn sẽ chấm dứt hoạt động trước năm 2028 và giải thể trước năm 2030. Để thực hiện mục tiêu này, theo TS Hoàng Ngọc Vinh, trước mắt nên kiểm định các chương trình đào tạo. Với các ngành đào tạo không hiệu quả, không tuyển sinh được có thể đóng ngành. Bởi việc “xóa sổ” trường đó sẽ khó thực hiện hơn.

Mặt khác, quy hoạch này chỉ tập trung giáo dục đại học. Ông Vinh cho rằng, phát triển giáo dục đại học cần cân đối giữa giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Trong bối cảnh tự chủ, nếu không có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước thì việc mở ngành rất dễ tạo ra sự khủng hoảng thừa, nhất là với những ngành hot, ngành được xã hội quan tâm. Trong khi quy hoạch chưa đề cấp tới quy hoạch ngành đào tạo để tránh chồng chéo, gây lãng phí. Như vậy, sẽ để lại hậu quả lâu dài cho người học.

PGS.TS Trần Thành Nam – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội): Các trường trọng điểm sẽ có trọng trách lớn hơn

Trường Đại học Giáo dục là một trong 14 cơ sở giáo dục đại học chủ chốt đào tạo giáo viên cả nước. Trao đổi với PV Báo Đại Đoàn Kết, PGS.TS Trần Thành Nam đánh giá, mục tiêu chung mà quy hoạch hướng tới là xây dựng nền giáo dục chất lượng. Những cơ sở giáo dục đại học nào không đáp ứng được tiêu chuẩn kiểm định thì phải chấp nhận sát nhập hoặc giải thể.

PGS.TS Trần Thành Nam – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội). Ảnh: Nhân vật cung cấp

Chúng ta có phân tầng đại học, sẽ có những trường đại học tinh hoa, có những trường nghiên cứu cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, có những trường đại học phát triển từ cao đẳng, mang tính chất thực hành, ứng dụng nghề. PGS.TS Trần Thành Nam nêu như vậy để thấy, tất cả đều có dư địa và nhiều cơ hội để phát triển.

Với các cơ sở giáo dục đại học nằm trong danh mục đầu tư trọng điểm, ông Nam cho rằng, các trường nên đặt mình một trọng trách nặng nề hơn để trở thành trường đại học dẫn dắt, đạt chuẩn. Đạt chuẩn ở đây không chỉ trong nước mà phải cạnh tranh với các trường đại học khác trong khu vực.

Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn: Quy hoạch để đầu tư

Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn khẳng định, quy hoạch trường trọng điểm là để đầu tư có trọng điểm, với tiêu chí là hiệu quả và chất lượng. Đầu tư trọng điểm chính là khuyến khích các trường phát huy thế mạnh của mình. Do đó, Quy hoạch có tác động tích cực đến các cơ sở giáo dục đại học. Quy hoạch không phải để giải thể hay “trừng phạt” các trường. Mục tiêu là củng cố, đầu tư, hiện đại hóa, để đến năm 2030 không còn trường nào không đạt chuẩn. Các trường được mở rộng không gian phát triển, được đầu tư cơ sở vật chất; đặc biệt các trường đại học vùng, đại học quốc gia, các trường trọng điểm sẽ được nâng cao năng lực, chất lượng và mở rộng quy mô.

Thứ trưởng Bộ GDĐT Hoàng Minh Sơn. Ảnh: Bộ GDĐT.

Ông Sơn cho biết, trong quá trình thực hiện quy hoạch, nếu các trường đã được đầu tư, tạo điều kiện phát triển nhưng không đạt được yêu cầu, thì chứng tỏ hoạt động kém hiệu quả. Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Trung ương Đảng nêu rõ: Những trường kém hiệu quả thì phải sắp xếp hợp nhất, sáp nhập hoặc giải thể.

Bộ GDĐT đã ban hành Chuẩn cơ sở giáo dục đại học và Thông tư số 01/2024/TT-BGDĐT ngày 5/2/2024 hướng dẫn về chuẩn này, trong đó có những tiêu chí cụ thể. Nếu các trường không đạt chuẩn thì sẽ phải tính đến việc sắp xếp, hợp nhất với trường khác hoặc giải thể.

Thứ trưởng Bộ GDĐT nhấn mạnh, quy hoạch là để xây dựng và phát triển hệ thống giáo dục đại học vững mạnh hơn. Nếu trường nào không hòa mình và tận dụng được cơ hội này để phát triển, hoạt động kém hiệu quả thì cũng cần có những biện pháp phù hợp để bảo đảm lợi ích chung của toàn ngành và toàn xã hội.

Nguyễn Hoài