Truy xuất nguồn gốc - động lực nâng cao giá trị xuất khẩu nông sản Việt

Chiều ngày 26/12/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Lễ ra mắt Hệ thống truy xuất nguồn gốc (TXNG) nông sản Việt Nam.

Kiểm tra thông tin sản phẩm một cách minh bạch

Hệ thống truy xuất nông sản Việt Nam là nền tảng số phục vụ việc ghi nhận, quản lý và tra cứu thông tin nguồn gốc đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản trong suốt quá trình sản xuất, chế biến, vận chuyển và lưu thông trên thị trường.

Thông qua hệ thống, người tiêu dùng có thể kiểm tra thông tin sản phẩm một cách minh bạch, trong khi cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để theo dõi, thống kê và thực hiện truy vết khi cần thiết; qua đó nâng cao minh bạch thông tin, bảo đảm an toàn thực phẩm và củng cố uy tín nông sản Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế.

Hệ thống gồm 3 hợp phần quan trọng: Hệ thống TXNG dành cho người tiêu dùng, người dân và doanh nghiệp sản xuất, cung ứng sản phẩm; hệ thống các đơn vị cung cấp giải pháp để cập nhật thông tin nguồn gốc nông sản; hệ thống dành cho các cơ quan quản lý để giám sát, truy vết sản phẩm.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu tại sự kiện.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, TXNG không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với nông sản khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến giá cả, mà còn quan tâm đến nguồn gốc, chất lượng, độ an toàn, tính minh bạch và trách nhiệm xã hội của sản phẩm.

Ông Trần Đức Thắng nhấn mạnh, việc ra mắt Hệ thống TXNG nông sản Việt Nam hôm nay chính là một bước đi cụ thể, thiết thực nhằm xây dựng hạ tầng dữ liệu số về nông sản, phục vụ quản lý nhà nước, sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng; thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp, từ sản xuất, chế biến đến phân phối; góp phần hình thành nền nông nghiệp minh bạch, trách nhiệm, bền vững, phù hợp với tiêu chuẩn trong nước và quốc tế.

Hệ thống này không chỉ là một giải pháp công nghệ, mà còn là công cụ quản lý hiện đại, góp phần phòng chống gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, đồng thời thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, có trách nhiệm và giá trị gia tăng cao.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, giá trị của nông sản không chỉ nằm ở sản lượng, mà nằm ở chất lượng, minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc. Hệ thống sẽ giúp doanh nghiệp, hợp tác xã và bà con nông dân tiếp cận công nghệ số thuận lợi hơn, chi phí hợp lý hơn; tăng khả năng kết nối thị trường, mở rộng xuất khẩu, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các thị trường khó tính; từng bước hình thành văn hóa sản xuất nông nghiệp dựa trên nền tảng dữ liệu, đổi mới sáng tạo và tiêu chuẩn hóa.

"Đây cũng chính là tinh thần xuyên suốt mà Nghị quyết 57-NQ/TW đã đề ra: lấy đổi mới sáng tạo làm nền tảng, lấy chuyển đổi số làm công cụ, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm" - Bộ trưởng nói.

Thí điểm truy xuất nguồn gốc quả sầu riêng

Theo kế hoạch tổ chức, Công ty Cổ phần Technology Convergence Corporation là đơn vị cung cấp giải pháp khoa học, công nghệ và phối hợp xây dựng, vận hành Hệ thống TXNG nông sản. Đối với nội dung thí điểm TXNG sầu riêng, hệ thống được tổ chức vận hành đồng bộ, gồm: quản trị, vận hành trục truyền nhận dữ liệu và Cổng thông tin tra cứu; thiết lập đầu mối hỗ trợ kỹ thuật, đường dây nóng; đồng thời phối hợp với các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công an để tích hợp, nạp dữ liệu vào Tem xác thực điện tử (QR/NFC/RFID), bảo đảm sự thống nhất, chính xác giữa thông tin trên tem và dữ liệu truy xuất.

Lộ trình thí điểm TXNG quả sầu riêng đặt mục tiêu xây dựng kho dữ liệu phục vụ truy xuất nguồn gốc trên cơ sở kết nối, tích hợp dữ liệu chuyên ngành; dữ liệu của doanh nghiệp tham gia được ký số theo quy định. Trước mắt, huy động 5 doanh nghiệp tham gia thử nghiệm trong chuỗi sản xuất - cung ứng; tổ chức cấp và gắn tem xác thực điện tử cho các lô sầu riêng đáp ứng yêu cầu.

Thời gian thí điểm từ ngày 1/1/2026 đến 30/6/2026. Sau thí điểm, các bên sẽ đánh giá hiệu quả về độ chính xác thông tin, mức độ thuận tiện, chi phí và lợi ích; từ đó hoàn thiện kỹ thuật, quy trình để mở rộng áp dụng cho các mặt hàng nông sản khác, hướng tới triển khai chính thức trên phạm vi rộng vào cuối năm 2026.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các lãnh đạo ấn nút ra mắt Hệ thống truy xuất nguồn gốc nông sản Việt Nam

Tại buổi lễ, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Huỳnh Tấn Đạt cho hay, giai đoạn tiếp theo, trong quá trình triển khai hệ thống TXNG, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan và các địa phương để thống nhất cách tiếp cận trong ghi chép nhật ký canh tác, sử dụng vật tư nông nghiệp, cũng như mô tả các biện pháp kỹ thuật phòng trừ sinh vật gây hại theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế và yêu cầu cụ thể của từng thị trường, đồng thời thuận tiện cho người sản xuất áp dụng trong thực tiễn.

Đồng thời, chuẩn hóa thuật ngữ và cách diễn giải chuyên ngành nhằm bảo đảm tính thống nhất và khả năng liên thông dữ liệu. "Trong quá trình triển khai, Cục ủng hộ cách tiếp cận theo lộ trình phù hợp, triển khai thí điểm, từng bước hoàn thiện và mở rộng, tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp tham gia một cách tự nguyện, thực chất, tránh hình thức và áp đặt hành chính" - ông Đạt nói.

Trong bức tranh xuất khẩu nông sản năm 2025, rau quả tiếp tục là ngành hàng tăng trưởng nổi bật, phản ánh tiềm năng sản xuất lớn, khả năng thích ứng thị trường ngày càng cao và dư địa mở rộng xuất khẩu của nông sản Việt Nam. Theo đánh giá, đây là năm “bứt phá” của ngành rau quả dựa trên nền tảng nâng chuẩn sản xuất, siết chặt truy xuất nguồn gốc và tuân thủ rào cản kỹ thuật, tạo nền tảng vững chắc để nông sản Việt Nam hướng tới tăng trưởng bền vững.

Trong khuôn khổ sự kiện, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) ký Chương trình hợp tác truyền thông giai đoạn 2026 - 2030; trong đó, trước mắt tập trung vào việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW và truy xuất nguồn gốc nông sản Việt Nam./.

Khánh Linh