Truyện ngắn: Gọi về những đam mê

Nửa phía trước quây khung tôn inox, phía trên là tủ kính bầy đồ ăn. Nửa sau là động cơ xe máy, có buộc chiếc ô to đùng phòng mưa ập đến bất chợt.

Trong gian hàng lưu động hơn một mét vuông ấy chứa đủ bình, bếp gas, nồi, chảo rán, nguyên vật liệu và cả ắc quy để cấp điện cho cái bóng đèn led, loa phát ra tiếng rao khàn khàn, đều đặn: “Trứng lộn, trứng rán ngải cứu, xôi, bánh mỳ, bánh bao đ..ê..ê...”.

Thế là, lại bắt đầu một buổi tối mưu sinh tới sáng của người đàn bà lam lũ ấy. Tiếng nồi niêu loảng xoảng, tiếng bát đĩa lách cách và cả tiếng càm ràm, cãi vã giữa bà Liên và ông Lãm. Âm thanh đã trở nên quen thuộc với Ninh, chàng sinh viên tỉnh lẻ ở trọ sát vách.

Để chuẩn bị cho một buổi bán hàng như vậy, bà Liên chỉ ngủ mấy tiếng, rồi lại một mình tất bật dưới bếp từ trưa đến lúc rời khỏi nhà, chẳng ai phụ giúp cho nên bà cứ nhễ nhại trong gian bếp chật hẹp. Nhà có đứa con trai thì bỏ vào tận khu công nghiệp Đồng Nai làm việc. Còn cái ông Lãm, rõ là vô tích sự, có ông ý cũng như không!

Ông Lãm không đỡ đần bà còn suốt ngày say bí tỉ. Người ta nghiện gì thì một thứ thôi, đằng này, ông “song kiếm hợp bích”, nghiện cả bia lẫn rượu. Với ông, rượu mới là men, còn bia thì chỉ là thứ đồ uống thay cho nước giải khát. Uống bia xong, ông vứt lon vương vãi khắp nhà, sáng đi làm về, bà lại phải dọn dẹp.

- Trời đất ơi! Tôi có phải là trâu chó cho nhà ông đâu chứ! Nốc xong thì bỏ lon vào cái túi rác kia, còn bán được năm bảy nghìn mua rau. Ai lại cắt nát ra, rồi vứt vương vãi khắp nhà, để người khác phải hầu..., bà Liên bực tức nặng lời.

- Á á. Bà tự nhận mình là chó nhé. Đúng là chó thật! Thảo nào, cứ về tới nhà là sủa. Ông Lãm cười khùng khục, chọc tức bà Liên.

Ba máu sáu cơn, bà Liên xả ra tuồn tuột những lời thô thiển, bà rủa ông nốc bia rượu vào sao không trúng gió mà chết quách đi cho nhẹ gánh... Bà nói ông là cái loại bất tài vô dụng, chỉ biết ăn tàn phá hại... Bà liên tục, ra rả quên phéng cái việc là phải ngủ. Ngủ thì mới có sức dậy làm hàng và thức tới sáng hôm sau.

- Này con mụ mồm như cái đít vịt kia! Tôi ăn tàn phá hại gì, tiền tôi, tôi tiêu, đã tơ hào đồng xu nào của mụ. Ai bảo mụ tham tiền thì khổ, than trách nỗi gì!

Bà Liên nghe ông Lãm nói lại sôi sùng sục:

- A, sống hôm nay mà không biết tới ngày mai. Tôi thức khuya dậy sớm cũng để dành tiền cho thằng con ông. Rồi đến lúc ông già yếu, ốm đau bệnh tật, nằm khoèo ra đấy, đồng lương hưu có đủ trang trải không?...

- Tôi đếch cần mụ quan tâm! Đời tôi chỉ mấy chục viên thuốc ngủ là ra đi thanh thản, khỏi phiền mụ...

Màn đối đáp giữa bà Liên và ông Lãm cứ thế đốp chát ngày một thêm căng thẳng. Ninh biết thời điểm vượt quá lằn ranh đỏ sắp đến. Y rằng, tiếng bà Liên gào lên trong tức giận, rồi những lon bia trở thành vũ khí để ông Lãm ném rào rào lên người, lên đầu bà Liên, trong đó, có cả những lon bia còn uống dở, hay cũng có thể, trong cơn say, ông tè vào đó cũng nên, làm người bà Liên ướt nhẹp, chua lòm... Bà bỏ chạy ra đường, lấy khăn lau khô đầu tóc, chiếc xe tự chế từ từ lăn bánh, bắt đầu một đêm mưu sinh mới.

***

Hôm nay không nghe thấy ông Lãm bà Liên cãi nhau. Sự im ắng khác thường làm Ninh tò mò. Hay bà Liên ốm? Có thể lắm, vì đêm qua trời mưa giông, sấm chớp nổi lên ầm ầm. Người ta bảo bà Liên tướng đàn ông, khỏe mạnh, xốc vác, nhưng con người chứ có phải sắt đá đâu?! Đêm hôm gió máy, một mình ngoài đường lại mưa như trút nước, không ốm mới lạ.

Không phải, bà Liên đang lúi húi vo gạo, đồ xôi! Thế thì đích xác ông Lãm ốm. Nếu không, giờ này họ đã “giao lưu” với nhau vài hiệp.

Ninh về ở trọ sát nhà bà Liên, ông Lãm đã hơn hai năm. Gặp ông bà đầu ngõ, Ninh vẫn lễ phép chào hỏi. Có những hôm ế hàng, bà Liên lại mang sang xóm trọ của Ninh để phân phát lúc thì nửa chõ xôi, kèm theo một xoong đựng cả giò, chả và nước sốt thịt; lúc thì chục cái bánh mỳ ỉu xìu, nhưng nướng lên kẹp chả vào, vẫn tranh nhau xơi hết.

Trái ngược với sự chua ngoa, hung tợn lúc hai người cãi vã, Ninh nhận thấy cả hai ông bà đều ẩn chứa sự hiền lành tử tế.

Chờ cho bà Liên đi hẳn, Ninh quyết định hôm nay sẽ sang chơi với ông Lãm. Biết đâu, ông ốm nặng, đêm hôm một mình ở nhà thì tội. Từ ngày chuyển về đây, mang tiếng ăn xôi, ăn bánh của bà nhiều lần, nhưng bà toàn mang sang cho, chứ chưa đứa nào mò mặt sang chơi nhà ông bà cả.

Đẩy chiếc cổng sắt khép hờ, Ninh thấy cơ man là vỏ lon bia được bà Liên đập bẹt, để trong các túi nilon ngoài sân chờ bán. Ông Lãm đang nằm trên giường, bát cháo thịt tía tô vẫn còn tỏa khói nghi ngút trên bàn. Đích thị là bà Liên nấu sẵn cho ông Lãm rồi. Bà đâu có vô tình như Ninh nghĩ.

- Ninh đấy à? Cháu sang chơi hay có việc gì!

Ông Lãm nói, giọng khàn đặc bởi đờm trong cổ họng.

- Bác ốm à? Hôm nay cháu rảnh nên sang chơi thôi!

- À, mấy hôm rồi nóng quá, bác uống bia lạnh nhiều nên viêm họng, người ngây ngấy sốt. Bà Liên mua thuốc để kia rồi, tý nữa làm bát cháo nóng, uống viên thuốc là khỏi!

Nói hết câu, ông Lãm ngồi dậy, ra tủ lạnh lấy hai lon bia, một lon đưa cho Ninh, lon còn lại ông giật nắp đến phụt, chực uống.

- Chả mấy khi sang chơi, uống với bác một lon cho vui.

- Ấy ấy, bác đang viêm họng, lại sốt nữa, uống bia lạnh thì cái họng làm sao khỏi được. Cháu uống lon khui rồi, còn lon chưa khui, cháu để vào tủ lạnh, khi nào bác khỏi hẵng uống.

Ông Lãm miễn cưỡng đồng ý.

Lúc này, Ninh mới có dịp ngồi quan sát bên trong ngôi nhà. Thì nó cũng giống bao ngôi nhà bình thường khác, không đồ đạc, tiện nghi đắt tiền, nhưng cũng đủ những vật dụng cần thiết cho sinh hoạt. Ánh mắt Ninh dừng lại trên chiếc tủ “bích-phê” có từ thời bao cấp. Trên đó có khá nhiều hình con giống như gà, lợn, chó, mèo và cả lọ hoa sen. Ninh tiến đến cầm lên ngắm nghía, thì ra, nó làm hoàn toàn từ những vỏ lon bia, được cắt tỉa rất đẹp; gắn, tạo hình tỉ mỉ. Chứng tỏ, người làm ra phải rất khéo tay, có trí tưởng tượng và óc thẩm mĩ nghệ thuật.

- Ôi, ai làm những con giống và lọ hoa đẹp thế này hả bác?

- Đẹp hả, bác làm đấy, vô công rồi nghề, ngồi giết thời gian cho vui. Thích thì cầm về, để đây, bà Liên cũng vơ hết, đập bẹt để bán đồng nát. Đối với bà ấy, những thứ này cũng chỉ là rác!

Ông Lãm giọng trầm xuống, ánh mắt nhìn xa xăm. Hình như ông có tâm sự gì định nói, rồi lại thôi.

- Cháu đoán, trước kia bác phải làm một công việc gì đó liên quan đến nghệ thuật thì đôi bàn tay của bác mới khéo léo tạo hình ra những sản phẩm “hen-mếch” (handmade) đẹp đến thế?

Ninh phá tan vẻ buồn bã trên khuôn mặt ông Lãm. Có lẽ, đã lâu lắm, mới có người quan tâm, ghi nhận sự tài hoa, khéo léo của ông. Còn trong mắt bà Liên, ông luôn chỉ là một lão chồng bê tha, vô tích sự.

- Con hỏi thì bác nói - ông Lãm thay đổi cách xưng hô với Ninh - trước đây bác từng là nghệ nhân điêu khắc. Con để ý thấy dáng đi của bác xiêu vẹo, khó nhọc đúng không? Đó là hậu quả của một lần tai nạn lao động đã làm thay đổi cuộc đời bác. Ngày ấy, nhóm điêu khắc của bác thi công tượng đài bằng đá nguyên khối ở một tỉnh miền Trung, do bất cẩn, bác bị ngã giàn giáo chấn động não, gãy xương háng, xương sườn. Từ đó, sức khỏe yếu, chân tay run rẩy, bác trở thành kẻ vô tích sự, thừa thãi ngay chính trong gia đình mình.

Ông Lãm nói đầy vẻ xót xa cho thân phận mình. Ra vậy! Giờ Ninh đã hiểu vì sao, ông Lãm suốt ngày làm bạn với ma men.

***

Mang lọ hoa sen từ nhà ông Lãm về khu trọ, Ninh cứ nâng lên, đặt xuống suy ngẫm. Là sinh viên chuyên ngành kỹ thuật vật liệu, Ninh nghĩ đến kiến thức vừa được thầy cô truyền đạt trên giảng đường, đó là công nghệ Anod hóa nhuộm màu cho hợp kim nhôm. Nếu như, lọ sen này được nhuộm màu đồng, thì không ai có thể nhận ra nó được làm từ phế liệu vỏ hộp lon bia.

Được sự trợ giúp của thầy cô, sau nhiều tháng miệt mài thử nghiệm tại lab nhà trường, Ninh đã thành công.

Cầm lọ sen trên tay, ông Lãm vừa bất ngờ, vừa ngạc nhiên như không tin đây là sản phẩm do chính tay mình làm ra. Ông sờ và từng cánh sen màu đồng bóng, óng ánh sắc vàng, rồi thốt lên vui sướng: “Tuyệt đẹp. Con giỏi lắm!”...

Chờ cho ông Lãm qua cơn xúc động, Ninh đặt vấn đề một cách nghiêm túc:

- Cháu muốn sản phẩm của bác trở thành hàng hóa bán được ra thị trường. Dây chuyền mạ và bí quyết pha màu cháu đã thử nghiệm thành công. Hai bác cháu mình bắt tay hợp tác, được không?!

Ông Lãm nhìn vào khuôn mặt quả quyết của Ninh gật đầu.

Ấy là câu chuyện của những năm về trước. Còn bây giờ,

fanpage có cái tên rất dị: “Rác nở hoa” do Ninh đặt ra đã thu hút hàng ngàn lượt người theo dõi, tương tác. Sản phẩm được chào bán trên trang là những con giống, lọ hoa đủ kích cỡ và màu sắc, được chế tác thủ công từ bàn tay khéo léo của ông Lãm. Ngoài những khách hàng mua lẻ, “Rác nở hoa” còn nhận được những đơn hàng lớn từ các shop “Souvenir” quanh phố cổ. Khách hàng ưa chuộng sản phẩm, bởi ngoài yếu tố đẹp lạ, trên hết, họ muốn cổ vũ và thực hành lối sống xanh, chung tay bảo vệ môi trường bằng các sản phẩm tái chế từ rác thải sinh hoạt.

- Hôm nay, có đơn hàng lớn, khách đặt một trăm lọ hoa sen xuất khẩu đi châu Âu. Bác tính xem, thời gian ba tháng, xưởng mình liệu có hoàn thành hay không? Ninh hồ hởi báo tin vui cho ông Lãm.

- Một trăm lọ sen thì phải tiêu tốn tới hàng nghìn vỏ lon chứ ít à? Cháu thử tính xem bác phải uống mấy thùng bia một ngày mới đủ nguyên liệu đây? Ông Lãm không trả lời Ninh, mà quay về phía bà Liên chọc cười.

Bà Liên loay hoay với bao tải vỏ lon vừa mua của mấy bà đồng nát, đang giao lại cho mấy cô cậu sinh viên tham gia làm thêm, sơ chế mài bỏ nắp lon. Bà dừng tay tếu táo với ông Lãm:

- Ông uống thế, thì cả ngày chỉ có đóng và thay bỉm, còn đâu thời gian mà tạo hình sản phẩm nữa.

Thay cho những lời cãi vã là tiếng cười tràn ngập trong ngôi nhà của ông bà. Bây giờ, ông cảm thấy mình có ích cho cuộc đời nên không tìm đến ma men nữa còn bà thấy tâm lý thoải mái hơn. Bà đã nhượng lại cái xe hàng rong tự chế cho người khác để phụ giúp ông. Sắp tới, đứa con trai duy nhất cũng trở về để giúp đỡ bố mẹ mở rộng quy mô sản xuất.

Còn với Ninh, chàng sinh viên năm cuối đang ấp ủ dự án hướng nghiệp, dạy nghề tạo việc làm từ vật liệu tái chế cho người khuyết tật và ông Lãm sẽ là người hướng dẫn. Ninh muốn gọi về những đam mê từ đôi bàn tay tài hoa của người nghệ sĩ ấy để cùng giúp ích cho đời…

Truyện ngắn của Trần Minh