Truyền thông tạo chuyển động xã hội thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TƯ

Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phạm Ngọc Linh. Ảnh: Thu Hằng

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phạm Ngọc Linh nhấn mạnh, Nghị quyết 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, ban hành tháng 12-2024, là định hướng chiến lược quan trọng, đồng thời cũng là cam kết của Việt Nam đối với con đường phát triển dựa trên tri thức và công nghệ. Sau một năm triển khai, Nghị quyết đã tạo khuôn khổ hành động nhưng việc thực hiện vẫn chủ yếu dừng lại ở văn bản, chưa tạo được chuyển biến mạnh trong nhận thức. Trong tổng thể chương trình hành động kèm theo Nghị quyết, công tác truyền thông được xác định là nhiệm vụ trọng tâm nhằm lan tỏa tinh thần đổi mới, thúc đẩy khoa học và công nghệ trở thành động lực chủ đạo của phát triển. “Hệ thống truyền thông có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thúc đẩy ứng dụng khoa học – công nghệ, từ chỗ nâng cao nhận thức đến chuyển hóa thành hành động thực tiễn. Đây cũng là lý do hội thảo được tổ chức nhằm nhận diện các giải pháp cần thiết để công tác truyền thông thực sự tạo động lực xã hội” - ông Linh nói.

PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị. Ảnh: Thu Hằng

Tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị, trình bày tham luận về chiến lược phát triển báo chí theo tinh thần Nghị quyết 57, trong đó nhấn mạnh chuyển đổi số và xây dựng tòa soạn thông minh là yêu cầu tất yếu. Ông phân tích, bản chất chuyển đổi số báo chí là ứng dụng công nghệ hiện đại để nâng cao chất lượng nội dung và hình thành hệ sinh thái báo chí số với những trải nghiệm mới cho bạn đọc. Tuy nhiên, đây là nhiệm vụ khó, bởi các cơ quan báo chí phải phụ thuộc vào công nghệ, hạ tầng dữ liệu và đội ngũ nhân lực chuyên môn cao. Theo ông, để chuyển đổi số báo chí hiệu quả, các cơ quan báo chí cần xây dựng lộ trình cụ thể, xác định rõ chỉ tiêu định lượng và cơ chế giám sát; đồng thời hình thành chiến lược số hóa toàn diện trong 3-5 năm, đồng bộ giữa nội dung, hạ tầng và mô hình kinh doanh. Bên cạnh đó, các tòa soạn cần nâng cấp hệ thống quản trị nội dung, chuẩn hóa quy trình phân tích dữ liệu độc giả, xây dựng kho dữ liệu tập trung và đội ngũ chuyên gia dữ liệu. Ông Lợi nhấn mạnh việc theo dõi xu hướng dư luận, phân tích độ lan tỏa thông tin, kiểm soát rủi ro truyền thông dựa trên các nền tảng phân tích mạng xã hội cũng phải được ưu tiên để đảm bảo báo chí thực sự đồng hành với mục tiêu của Nghị quyết 57.

TS Lê Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số. Ảnh: Thu Hằng

Từ góc độ truyền thông chính sách, TS Lê Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số, khẳng định ban hành nghị quyết chỉ là bước khởi đầu; để nghị quyết đi vào cuộc sống, tạo đồng thuận xã hội và thúc đẩy chuyển đổi tư duy, truyền thông chính sách đóng vai trò then chốt. Nếu thiếu truyền thông, nghị quyết sẽ chỉ tồn tại trên giấy; ngược lại, truyền thông hiệu quả sẽ giúp chính sách được hiểu đúng, ủng hộ rộng rãi và chuyển hóa thành hành động trong từng cơ quan, doanh nghiệp và cộng đồng khoa học. Ông chỉ rõ, hiện các bộ, ngành còn thiếu cán bộ truyền thông chính sách, trong khi một vòng đời chính sách gồm ít nhất sáu giai đoạn đều đòi hỏi hoạt động truyền thông bài bản. Thực tế, hoạt động truyền thông ở nhiều cơ quan nhà nước còn sơ sài; việc thiếu chuyên viên truyền thông chuyên nghiệp dẫn tới chất lượng chính sách chưa cao và dễ bị chi phối bởi lợi ích cục bộ. TS Lê Nghiêm kiến nghị Bộ Nội vụ sớm thực hiện Chỉ thị 7/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường truyền thông chính sách, bố trí chuyên viên truyền thông trong các cơ quan chủ trì xây dựng chính sách để triển khai truyền thông một cách bài bản, chuyên nghiệp. “Truyền thông không phải phần ‘trang trí’ cho chính sách, truyền thông là một phần của chính sách. Truyền thông tốt sẽ tạo sự đồng thuận xã hội và góp phần đưa Nghị quyết 57 vào cuộc sống hiệu quả”, ông nhấn mạnh.

Quang cảnh buổi hội thảo. Ảnh: Thu Hằng

Ở góc nhìn truyền thông khoa học và công nghệ, PGS.TS Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội, cho rằng Nghị quyết 57 đặt mục tiêu đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực then chốt của tăng trưởng mới, nhưng mục tiêu đó chỉ thành hiện thực khi xã hội thấu hiểu và đồng thuận. Theo bà, truyền thông phải được coi là cấu phần chiến lược, không chỉ “phổ biến chính sách” mà phải góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của khoa học - công nghệ, tạo cảm hứng cho doanh nghiệp và giới trẻ, kết nối nhà khoa học với đời sống kinh tế - xã hội và tạo áp lực tích cực để cơ quan quản lý thực hiện Nghị quyết hiệu quả. Bà chỉ rõ ba hạn chế lớn của truyền thông khoa học hiện nay: Thiếu chiến dịch tầm quốc gia; nội dung khoa học còn nặng thuật ngữ, khó lan tỏa; hệ thống báo chí - tạp chí khoa học chưa được đầu tư tương xứng. Bên cạnh đó, truyền thông khoa học còn nặng tính một chiều, trong khi thế giới đã chuyển sang mô hình truyền thông khoa học đối thoại hai chiều, coi người dân là chủ thể tham gia giải pháp. Từ đó, PGS.TS Bùi Thị An đề xuất cần xây dựng chiến lược truyền thông quốc gia về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030; tăng cường vai trò báo chí khoa học; hình thành hệ sinh thái truyền thông đa nền tảng; mở rộng truyền thông cộng đồng và học đường; đồng thời nâng cao tính minh bạch, cung cấp dữ liệu mở về tiến độ thực hiện Nghị quyết 57.

Các ý kiến tại hội thảo thống nhất rằng truyền thông phải đi trước một bước trong quá trình triển khai Nghị quyết 57, góp phần chuyển dịch mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trở thành giá trị văn hóa mới của xã hội. Truyền thông đồng hành trong triển khai, giám sát, tạo áp lực tích cực và truyền cảm hứng cho toàn dân, từ đó hình thành sự tham gia rộng rãi của cộng đồng vào khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo. Hội thảo cũng là dịp để các chuyên gia, nhà quản lý và cơ quan báo chí cùng trao đổi, nhận diện những yêu cầu mới đặt ra cho công tác truyền thông trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và những kỳ vọng lớn mà Nghị quyết 57 mang lại.

Thu Hằng