Từ 2027, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nhiều mặt hàng gây hại cho sức khỏe

Luật này được Quốc hội thông qua vào ngày 14/6/2025 và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, với nhiều nội dung sửa đổi quan trọng, đặc biệt liên quan đến các mặt hàng có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận, việc sửa đổi Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt nhằm hoàn thiện chính sách thuế hiện hành, mở rộng cơ sở thu, đồng thời xử lý những bất cập, chồng chéo trong quá trình thực thi luật thời gian qua.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận phát biểu tại cuộc họp báo

Luật mới hướng đến việc cải cách thủ tục quản lý thuế theo hướng công khai, đơn giản và minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế, đồng thời đảm bảo sự hài hòa với các quy định pháp luật liên quan và phù hợp với các cam kết quốc tế.

Đặc biệt, chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt lần này nhấn mạnh vai trò điều tiết đối với các sản phẩm có hại cho sức khỏe, qua đó góp phần nâng cao ý thức cộng đồng và bảo vệ môi trường sống.

Một trong những điểm nổi bật là việc điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm như thuốc lá, rượu, bia và nước giải khát có hàm lượng đường cao.

Từ năm 2027, các mặt hàng này sẽ chịu mức thuế suất và thuế tuyệt đối cao hơn theo lộ trình.

Cụ thể, thuốc lá điếu sẽ tăng thêm 2.000 đồng/bao mỗi năm, từ mức hiện tại lên 10.000 đồng/bao vào năm 2031; xì gà sẽ tăng 20.000 đồng/điếu mỗi năm, đạt 100.000 đồng/điếu vào năm 2031; thuốc lá sợi, thuốc lào và các sản phẩm tương tự sẽ tăng 20.000 đồng/100g hoặc 100ml mỗi năm, cũng đạt 100.000 đồng vào năm 2031.

Riêng đối với rượu và bia, thuế suất sẽ được điều chỉnh tăng dần 5% mỗi năm trong giai đoạn 2027 - 2031. Rượu từ 20 độ trở lên sẽ tăng từ mức 65% hiện hành lên 90% vào năm 2031; rượu dưới 20 độ tăng từ 35% lên 60%, trong khi bia cũng tăng từ 65% lên 90% trong cùng thời kỳ.

Đối với nước giải khát có đường từ 5g/100ml trở lên, sẽ áp dụng thuế suất 8% từ năm 2027 và tăng lên 10% từ năm 2028.

Luật cũng bổ sung và điều chỉnh nhiều mặt hàng thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Theo đó, nước giải khát có đường theo Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) và điều hòa nhiệt độ có công suất từ 24.000 đến 90.000 BTU sẽ thuộc diện chịu thuế.

Đồng thời, các mô tả kỹ thuật liên quan đến thuốc lá, rượu, bia, ô tô và tàu bay cũng được điều chỉnh để đồng bộ với các quy định pháp luật chuyên ngành hiện hành, đảm bảo tính nhất quán trong thi hành.

Bên cạnh việc mở rộng diện chịu thuế, Luật sửa đổi cũng bổ sung và điều chỉnh các trường hợp không chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Theo đó, hàng hóa do tổ chức, cá nhân sản xuất, gia công để xuất khẩu trực tiếp hoặc thông qua ủy thác sẽ không thuộc diện chịu thuế.

Ngoài ra, các phương tiện như máy bay, trực thăng, tàu lượn và du thuyền sử dụng cho mục đích kinh doanh vận tải, an ninh quốc phòng, chữa cháy, huấn luyện bay, sản xuất nông nghiệp hay phục vụ cứu hộ, cứu nạn cũng được miễn thuế.

Đặc biệt, các loại xe ô tô không đăng ký lưu hành, chỉ hoạt động trong phạm vi khu vui chơi, giải trí, di tích lịch sử, bệnh viện, trường học... cũng được đưa vào diện miễn thuế.

Ngược lại, một số mặt hàng trước đây không chịu thuế khi lưu thông trong khu phi thuế quan, như hàng hóa nhập khẩu vào khu phi thuế quan hoặc mua bán giữa các khu này, sẽ không còn được miễn thuế, ngoại trừ ô tô chở người dưới 24 chỗ.

Về giá tính thuế, Luật kế thừa quy định hiện hành là dựa trên giá bán ra của nhà sản xuất hoặc nhà nhập khẩu. Tuy nhiên, luật cũng bổ sung quy định cụ thể hơn đối với một số dịch vụ đặc thù như kinh doanh sân golf, casino, và cả trường hợp hàng hóa, dịch vụ dùng cho mục đích khuyến mại.

Trong trường hợp này, giá tính thuế sẽ là giá của hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời điểm phát sinh hoạt động khuyến mại, nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch trong việc xác định nghĩa vụ thuế.

Đối với nhóm ô tô pick-up cabin kép và xe tải VAN, Luật quy định tăng thuế tiêu thụ đặc biệt theo lộ trình 3% mỗi năm, bắt đầu từ năm 2027 đến năm 2029.

Đây là bước điều chỉnh nhằm tiệm cận chính sách thuế với dòng xe chở người, góp phần hạn chế xu hướng lợi dụng chênh lệch thuế để chuyển đổi mục đích sử dụng không đúng quy định.

Liên quan đến hoàn thuế và khấu trừ thuế, Luật lần này quy định rõ các trường hợp không được hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt, bao gồm khi doanh nghiệp có hoạt động chuyển đổi sở hữu, chia tách, sáp nhập, hợp nhất hoặc chấm dứt hoạt động.

Đồng thời, bổ sung quy định cho phép hoàn thuế với phần thuế chưa được khấu trừ của xăng khoáng nguyên liệu dùng để sản xuất hoặc pha chế xăng sinh học, một động thái khuyến khích xu hướng sản xuất năng lượng sạch, thân thiện với môi trường.

TH