Từ Bản Mạ đến Pù Luông: Du lịch cộng đồng đưa xứ Thanh vươn mình xanh

Pù Luông, Bản Mạ là hai địa điểm du lịch cộng đồng thu hút lượng lớn khách du lịch

Những con số biết nói, đến du lịch xanh

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Phát triển du lịch tỉnh Thanh Hóa, trong 6 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh đã đón gần 10,5 triệu lượt khách, tăng 7,3% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 65,6% kế hoạch cả năm. Tổng thu từ du lịch đạt 26.300 tỉ đồng, tăng tới 32,8%. Thanh Hóa hiện có 76 dự án du lịch đang vận hành hoặc trong quá trình triển khai với tổng vốn đầu tư gần 152.000 tỉ đồng.

Đáng chú ý, tỉnh đã xác định ba dòng sản phẩm chiến lược cần tiếp tục phát triển gồm: du lịch biển, du lịch văn hóa - lịch sử - tâm linh và du lịch sinh thái - cộng đồng. Trong đó, du lịch cộng đồng miền núi đang được đánh giá là "điểm sáng mới", mang lại giá trị cả về kinh tế lẫn bảo tồn văn hóa, sinh thái.

Sở hữu hơn 8.000 km² diện tích miền núi với các khu bảo tồn thiên nhiên như Pù Luông, Pù Hu, Xuân Liên, Thanh Hóa được thiên nhiên ưu ái ban tặng hệ sinh thái phong phú. Không chỉ có cảnh quan hùng vĩ, khí hậu trong lành, nơi đây còn là mái nhà chung của hơn 7 dân tộc thiểu số như: Thái, Mường, Dao, Mông, Thổ..., tạo nên không gian văn hóa - sinh thái giàu bản sắc.

Nhiều điểm đến xanh đã gây ấn tượng mạnh như bản Mạ, bản Ngàm, làng Lúng, suối cá thần Cẩm Lương hay bản Đôn, Kho Mường, Báng... Du khách đến đây không chỉ để chiêm ngưỡng thiên nhiên, mà còn được sống trong môi trường bản địa, thưởng thức ẩm thực dân tộc, hòa mình vào các hoạt động nông nghiệp, văn nghệ và lễ hội truyền thống.

Chị Lê Thị Tuyết - chủ khu nghỉ dưỡng ở Pù Luông chia sẻ: Chúng tôi làm du lịch cộng đồng nên chú trọng tối đa vào bảo tồn thiên nhiên, bản sắc dân tộc. Các công trình đều làm bằng gỗ, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường. 100% nhân viên cũng là người dân tộc Thái bản địa.

Trải nghiệm làm nên giá trị

Điểm đặc biệt của du lịch cộng đồng ở xứ Thanh là sự gắn bó chặt chẽ giữa trải nghiệm của du khách và đời sống văn hóa - tâm linh và lao động của người dân địa phương. Du khách có thể tham gia gặt lúa, trồng rau, nấu ăn cùng người bản địa; nghe kể chuyện cổ, tham gia lễ hội như Căm Mương, Mường Khô, hay thưởng thức cơm lam, cá suối nướng, rượu cần bên ánh lửa bập bùng.

Suối cá Cẩm Lương thu hút đông đảo du khách đến tham quan

Tại suối cá thần Cẩm Lương, không chỉ có cảnh sắc mát mẻ, thơ mộng, nơi đây còn ẩn chứa những truyền thuyết kỳ bí. Đàn cá thần không sợ người, sống chan hòa dưới chân núi Trường Sinh, là biểu tượng văn hóa và niềm tin của cộng đồng dân tộc Mường. Điểm đến này không chỉ thu hút khách du lịch trong nước mà còn là địa chỉ khám phá hấp dẫn với du khách quốc tế.

Tương tự, bản Mạ với dòng sông Chu thơ mộng và hệ sinh thái xanh mát, đã trở thành một “ngôi làng homestay” đúng nghĩa. Ông Vi Văn Ngọ người dân làm du lịch cộng đồng chia sẻ: Chúng tôi tổ chức các tour trải nghiệm văn hóa bản địa như làm nông, tham quan bản làng, check-in cảnh đẹp, hay biểu diễn múa sạp, hát lượn... giúp du khách thêm gắn bó và yêu mảnh đất này.

Tuy đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng ngành du lịch Thanh Hóa vẫn đối diện với một số thách thức như thiếu mặt bằng sạch, tiến độ chậm ở một số dự án, nhân lực chưa đồng bộ, cơ cấu thị trường khách chưa đều.

Để tháo gỡ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Văn Thi yêu cầu các cơ quan liên quan tiếp tục kiện toàn bộ máy quản lý, nâng cao chất lượng sản phẩm, thúc đẩy du lịch theo hướng chuyên nghiệp và bền vững. Trọng tâm là hỗ trợ người dân phát triển homestay, xây dựng tour du lịch xanh, ứng dụng công nghệ trong quảng bá, và tăng cường liên kết vùng.

Thanh Hóa còn chú trọng gìn giữ bản sắc văn hóa, chìa khóa then chốt của phát triển du lịch cộng đồng. Như ông Hà Nam Khánh là người tiên phong du lịch cộng đồng tại Bá Thước khẳng định: Điều làm nên thành công lâu dài chính là sự tôn trọng và phát huy giá trị văn hóa dân tộc. Du khách không chỉ nghỉ ngơi mà còn sống cùng người bản địa, hiểu và yêu vùng đất này.

Nhiều nếp nhà của người Thái, người Mường nằm ẩn hiện trong thiên nhiên hữu tình

Du lịch cộng đồng không còn là “phụ trợ” mà đang trở thành “hạt nhân” trong chiến lược phát triển du lịch xanh của tỉnh Thanh Hóa. Không chỉ giúp người dân miền núi cải thiện sinh kế, du lịch cộng đồng còn là cầu nối lan tỏa văn hóa, bảo vệ môi trường và gìn giữ bản sắc trước làn sóng hiện đại hóa.

Với định hướng đúng đắn, sự đồng hành của người dân và doanh nghiệp, “xứ Thanh” đang từng bước biến mỗi “điểm dừng chân” trở thành “điểm đến xanh” ấn tượng trên bản đồ du lịch quốc gia.

Bình Minh