Từ cây dại mọc bờ bụi đến 'đặc sản xanh' được người thành phố săn lùng

Chùm ngây, tên khoa học Moringa oleifera Lam, là loại cây thân gỗ có thể cao tới 10 mét. Vỏ cây màu xám, trơn nhẵn, tán lá rậm rạp. Lá chùm ngây mọc thành từng chùm, phiến lá hình trứng, màu xanh sáng, trông khá giống rau ngót nên dễ gây nhầm lẫn.

Cây thường ra hoa từ tháng 1 đến tháng 4, có khi kéo dài đến tháng 5. Hoa màu trắng ngà, tỏa hương nhẹ. Sau mùa hoa, cây kết quả dài từ 30 đến 40 cm - loại quả này có thể dùng làm rau ăn hoặc phơi khô làm thuốc.

Trước đây, chùm ngây mọc hoang nhiều ở các tỉnh như Thanh Hóa, Khánh Hòa (Ninh Thuận cũ), Lâm Đồng, Vĩnh Long (Bến Tre cũ)… Ngày nay, loại cây này được trồng rộng rãi hơn trên khắp cả nước nhờ khả năng thích nghi tốt, dễ trồng và ít sâu bệnh.

Ảnh minh họa.

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, lá chùm ngây chứa lượng vitamin A, C, E, canxi, sắt và protein cao gấp nhiều lần so với các loại rau thông thường. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng từng khuyến nghị chùm ngây là nguồn dinh dưỡng quý cho trẻ suy dinh dưỡng tại các quốc gia đang phát triển.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, việc bổ sung lá chùm ngây thường xuyên có thể giúp tăng cường miễn dịch, bảo vệ gan, cải thiện tim mạch, hỗ trợ giảm đường huyết, chống oxy hóa và giúp duy trì cân nặng ổn định.

Không chỉ bổ dưỡng, lá chùm ngây còn có vị ngọt xen chút chát nhẹ, mùi thơm béo đặc trưng, rất dễ ăn. Từ nguyên liệu này, người nội trợ có thể chế biến nhiều món ngon như canh chùm ngây nấu tôm, canh chùm ngây thịt bằm, gỏi chùm ngây tôm thịt, hoặc xào lá chùm ngây với thịt bò.

Ngoài ra, lá chùm ngây còn được phơi khô để pha trà, xay làm sinh tố, hoặc nghiền thành bột để làm gia vị tự nhiên.

Phụ nữ mang thai không nên sử dụng rễ hoặc hạt chùm ngây, do các bộ phận này có chứa hoạt chất có thể gây co cơ tử cung. Lá chùm ngây có thể ăn được, nhưng chỉ nên dùng với lượng vừa phải.

Không nên ăn quá nhiều trong ngày, vì chùm ngây có hàm lượng canxi và vitamin C cao - dễ dẫn tới thừa chất nếu dùng quá mức.

Nên hạn chế ăn vào buổi tối, do lượng vitamin và chất chống oxy hóa dồi dào có thể khiến cơ thể tỉnh táo, ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Nhờ hương vị thơm ngon, dễ chế biến và giá trị dinh dưỡng vượt trội, chùm ngây đang trở thành “đặc sản xanh” được nhiều gia đình Việt lựa chọn. Không chỉ là món ăn dân dã, chùm ngây còn là biểu tượng cho xu hướng ăn sạch - sống khỏe - tận dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên đang ngày càng lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống hiện đại.

Bảo Ngọc