Từ Đắk Lắk nhìn về chiến lược phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hóa Việt Nam

Những định hướng lớn như xây dựng hệ giá trị quốc gia, văn hóa, gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam, hay phát triển công nghiệp văn hóa, chuyển đổi số, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh đều đặt ra yêu cầu rất cụ thể khi nhìn vào thực tiễn từng địa phương. Với Đắk Lắk – trung tâm của Tây Nguyên đa sắc tộc, việc hiện thực hóa tinh thần đó đang diễn ra sinh động từng ngày và qua đó cũng thấy không ít vấn đề cần xem xét để đảm bảo tính đồng bộ.

Đắk Lắk hiện có gần 400 đội cồng chiêng, hơn 150 câu lạc bộ văn hóa dân gian của các cộng đồng các dân tộc từ khắp Trung – Nam – Bắc. Những lễ hội như Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột, Liên hoan Văn hóa Cồng chiêng, Ngày hội Văn hóa các dân tộc Việt Nam, Lễ hội dân gian các dân tộc Tây Bắc… đã trở thành thương hiệu của địa phương, “vùng đất lành” để văn hóa các dân tộc đâm chồi nảy lộc trong không gian cộng đồng.

Ở vùng phía Tây của tỉnh Đắk Lắk, trong 2 năm 2023 và 2024, có 10 buôn du lịch cộng đồng đã đi vào hoạt động

Ông Y Nuel Niê, dân tộc Ê Đê, Trưởng buôn du lịch cộng đồng Ako Dhông, chia sẻ: “Chúng tôi rất vui mừng vì Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch quan tâm bảo tồn văn hóa phi vật thể, đặc biệt là cồng chiêng, ei-rei, múa xoang và các nhạc cụ dân tộc. Qua quá trình đầu tư, phát huy về văn hóa, buôn làng chúng tôi đã tập trung phát triển với du lịch cộng đồng. Khách du lịch tới đây chiêm ngưỡng, trải nghiệm góp phần tạo ra thu nhập, đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển”.

Chỉ riêng ở vùng phía Tây Đắk Lắk, trong năm 2023 và 2024, lần lượt 10 buôn du lịch cộng đồng như buôn Ako Dhông đã đi vào hoạt động, cho thấy định hướng “phát triển kinh tế di sản”, nêu trong Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV, đã có sẵn nền tảng trong đời sống. Văn hóa đang trở thành nguồn lực phát triển sinh kế và niềm tự hào cộng đồng.

PGS.TS Buôn Krông Tuyết Nhung cho rằng cần xây dựng văn hóa xung quanh cốt lõi bản sắc

Tuy nhiên, giữa nhịp sống hiện đại, việc khôi phục di sản dường như chậm hơn việc làm kinh tế di sản. Một số ngôn ngữ, phong tục, nhạc cụ dân gian Tây Nguyên chưa ra khỏi tấm màn lãng quên; lớp trẻ ít tham gia sinh hoạt cộng đồng. PGS.TS Buôn Krông Tuyết Nhung, Phó Giám đốc Trung tâm Khoa học Xã hội & Nhân văn, Trường Đại học Tây Nguyên, cho rằng, điều này tạo nên sự lệch pha giữa “phát triển toàn diện con người Việt Nam về đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực, kỹ năng sống” và “phát huy kinh tế di sản”, 2 nội dung của Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV của Đảng.

Theo bà Buôn Krông Tuyết Nhung, để thực sự toàn diện cần xây dựng văn hóa xung quanh cốt lõi bản sắc: “Làm thế nào để cho thế hệ trẻ và thế hệ mai sau hiểu rằng với mỗi một dân tộc, con người là quan trọng nhất, bản sắc văn hóa là quan trọng nhất. Chúng ta phải hiểu rõ về bản sắc của văn hóa mình để chúng ta tự hào và chúng ta biến niềm tự hào đó thành những công việc rất là cụ thể. Trong thời kỳ hội nhập này thì điều đầu tiên là chúng ta cần phải giữ những giá trị cốt lõi của mình, đó là phong tục tập quán, lời ăn, tiếng nói, trang phục cũng như những quy định trong cộng đồng, điều đó trở thành bản sắc”.

Chị H’Za Wút Byă (người cầm mic) nỗ lực lan tỏa để gìn giữ ngôn ngữ dân tộc mình

Cùng trăn trở với PGS-TS Buôn Krông Tuyết Nhung trong việc xây dựng con người Việt Nam mới gắn với môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh, chị H’Za Wút Byă, ở xã Ea Tul, tỉnh Đắk Lắk cũng mong rằng, nội dung quan trọng này của Dự thảo báo cáo chính trị, sẽ được xem xét và triển khai từ gốc: “Tôi tin rằng ngôn ngữ là linh hồn của một dân tộc. Tôi đã dạy tiếng Ê Đê trên các nền tảng mạng xã hội, chia sẻ những bài học đơn giản, gần gũi để mọi người có thể học lại tiếng dân tộc mình. Nếu như mọi người cũng đều trân trọng và sử dụng chính ngôn ngữ của mình thì văn hóa của một tộc người sẽ luôn luôn sống mãi”.

Từ những nỗ lực của cộng đồng, giới nghiên cứu và lớp trẻ, tinh thần “lấy văn hóa làm sức mạnh nội sinh cho phát triển bền vững” trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng đã được cụ thể hóa sinh động ở Đắk Lắk. Điều này cũng phù hợp với định hướng trong Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ XVIII: “Phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc; xây dựng con người Đắk Lắk có bản lĩnh, nhân ái, sáng tạo; bảo tồn và phát huy Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên gắn với phát triển du lịch bền vững; đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch”.

"Đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch" là một trong những mục tiêu đã được nêu rõ trong văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XVIII của tỉnh Đắk Lắk

Ông Trần Hồng Tiến, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk cho biết: “Sở đang phấn đấu là một trong những đơn vị đi đầu trong công tác chuyển đổi số để ứng dụng vào trong công tác quản lý lĩnh vực văn hóa, du lịch, thể dục thể thao, trong huấn luyện, đào tạo, giám sát thi đấu, để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp. Phát triển lĩnh vực của mình thông qua nền tảng du lịch thực tế ảo; số hóa toàn bộ các di sản trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk để du khách có thể vào trực tiếp các trang thông tin của tỉnh để tìm hiểu. Nâng cao chất lượng hoạt động của ngành và cũng từng bước cụ thể hóa Nghị quyết 57 của Trung ương về chuyển đổi số”.

Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đồng bộ trên nền tảng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam”, là lời khẳng định trong Dự thảo báo cáo chính trị Đại hội XIV. Và ở Đắk Lắk, việc mỗi cá nhân đều coi trọng bản sắc, mỗi buôn làng đều tô điểm nét riêng, chan hòa trong một tỉnh có 49 dân tộc cùng sinh sống, đã cho thấy sự sát thực và tính định hướng của dự thảo. Một nền văn hóa với sự hòa hợp của văn hóa chính trị, văn hóa kinh doanh, văn hóa khởi nghiệp sáng tạo, văn hóa gia đình- nhà trường và xã hội… đang được xây dựng vững chắc.

H Xíu/VOV-Tây Nguyên