Từ kỷ lục giải ngân đến thu hút FDI có chọn lọc

Đến nay, đã có 150 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đăng ký hơn 513,8 tỷ USD. Ảnh minh họa

Kỷ lục mới trong giải ngân FDI

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 5/2025, tổng vốn FDI đăng ký gồm cấp mới, điều chỉnh và góp vốn, mua cổ phần đạt 18,39 tỷ USD, tăng 51,2% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng mạnh nhất kể từ sau đại dịch Covid-19. Đáng chú ý, vốn FDI giải ngân thực tế ước đạt 8,9 tỷ USD, tăng gần 8% và là mức cao nhất trong cùng kỳ 5 năm qua. Điều này cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào triển vọng kinh tế và chính sách ổn định của Việt Nam.

Xét về cơ cấu, công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là lĩnh vực dẫn đầu nhất với 7,26 tỷ USD, chiếm hơn 81% tổng vốn FDI thực hiện. Các lĩnh vực khác như bất động sản cũng ghi nhận mức giải ngân tích cực với gần 704 triệu USD; sản xuất, phân phối điện, khí đốt, nước nóng đã giải ngân với 352 triệu USD.

Theo TS. Nguyễn Anh Tuấn - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE), đến nay, đã có 150 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đăng ký hơn 513,8 tỷ USD; trong đó, gần 329,3 tỷ USD đã được giải ngân. Khu vực FDI hiện đóng góp khoảng 20% GDP, hơn 70% kim ngạch xuất khẩu và khoảng 25% tổng thu ngân sách nhà nước.

Đặc biệt, dòng vốn FDI đang có xu hướng lan tỏa mạnh về các địa phương. Hải Dương thu hút 405,4 triệu USD trong 5 tháng, tăng 117% so với cùng kỳ. Nhiều dự án lớn điều chỉnh tăng vốn như Công viên Yên Sở (Hà Nội) tăng thêm 1,12 tỷ USD, Tổ hợp Hóa dầu miền Nam tăng thêm 400 triệu USD cho thấy cam kết lâu dài của nhà đầu tư vào Việt Nam...

GS,TSKH. Nguyễn Mại cho rằng, Việt Nam tiếp tục là một ngoại lệ tích cực trong thu hút FDI giữa bối cảnh toàn cầu và khu vực có nhiều biến động nhờ thể chế và môi trường kinh doanh ngày càng hoàn thiện, nền tảng chính trị ổn định và tiềm năng tăng trưởng kinh tế cao.

Ở góc độ quốc tế, ông Jian You - Tổng Giám đốc F&H International Industry GmbH (Đức) - nhận định rằng Việt Nam không chỉ hấp dẫn nhờ chi phí lao động cạnh tranh mà ngày càng khẳng định được vai trò là trung tâm đổi mới công nghiệp, phát triển xanh và hội nhập toàn cầu.

Thu hút FDI có chọn lọc, nâng cao chất lượng dòng vốn

Không chỉ gia tăng về lượng, dòng vốn FDI vào Việt Nam đang có sự chuyển hướng rõ nét về chất. Nhờ tác động từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA), Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), FDI từ châu Âu vào Việt Nam đang tăng trưởng đột phá: Vương quốc Anh tăng 172%, Ba Lan tăng 1.000%, Luxembourg tăng 1.100%.

Ông Vũ Văn Chung - Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) - cho biết, Việt Nam đang triển khai chiến lược thu hút FDI có chọn lọc, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ cao, sản xuất xanh, chuyển đổi số, bán dẫn, năng lượng tái tạo và logistics. Ưu tiên được dành cho những dự án có khả năng kết nối với doanh nghiệp trong nước, tạo hiệu ứng lan tỏa, nâng cao năng lực cạnh tranh và giảm dần phụ thuộc vào gia công, lắp ráp.

Chính phủ cũng đang tích cực cải thiện môi trường đầu tư như đơn giản hóa thủ tục hành chính, ổn định chính sách, phát triển hạ tầng và nguồn nhân lực chất lượng cao. Những cải cách này nhằm tạo lập một môi trường đầu tư minh bạch, cạnh tranh và bền vững hơn.

Một minh chứng cho xu hướng thu hút các ngành công nghệ cao là việc Tập đoàn Qualcomm (Mỹ) vừa khánh thành Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển (R&D) về Trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam - trung tâm lớn thứ ba toàn cầu của Tập đoàn này. Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đánh giá đây là điểm sáng trong thu hút FDI có chiều sâu và là bước tiến quan trọng trong định hướng xây dựng Việt Nam thành trung tâm công nghệ cao của khu vực.

Trong báo cáo gửi Quốc hội mới đây, Bộ Tài chính cho biết, FDI tiếp tục là động lực quan trọng cho tăng trưởng. Để tận dụng cơ hội từ làn sóng mở rộng chuỗi cung ứng của các tập đoàn Mỹ, châu Âu, Bộ sẽ đưa vào vận hành “Cổng một cửa đầu tư quốc gia” vào tháng 8/2025 và hoàn thiện cơ chế hỗ trợ xử lý nhanh dự án FDI lớn, nhất là các dự án trong lĩnh vực AI, bán dẫn, năng lượng sạch.

Không chỉ dừng lại ở những con số ấn tượng, dòng vốn FDI thời gian qua đã tạo ra nhiều giá trị lan tỏa cho nền kinh tế Việt Nam, góp phần tạo việc làm, tăng thu ngân sách và thúc đẩy chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, yêu cầu đặt ra không chỉ là thu hút được nhiều dự án FDI hơn mà quan trọng hơn là nâng cao chất lượng và hiệu quả của các dòng vốn này.

Theo ông Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch VAFIE, việc số lượng dự án FDI cấp mới tăng trong khi quy mô bình quân có xu hướng giảm không phải là tín hiệu đáng lo. Trái lại, điểm sáng nằm ở chỗ có tới 674 lượt dự án đang hoạt động đã đăng ký tăng vốn với tổng giá trị bổ sung lên đến 8,52 tỷ USD - cao gấp 3,4 lần so với cùng kỳ năm trước. Điều này không chỉ phản ánh niềm tin dài hạn của nhà đầu tư mà còn cho thấy hiệu quả vận hành ngày càng được cải thiện của các dự án FDI hiện hữu tại Việt Nam.

Trong bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư toàn cầu ngày càng gay gắt, việc Việt Nam duy trì được mức giải ngân FDI kỷ lục và nâng tầm chất lượng dòng vốn là một bước tiến lớn. Đây là thời điểm quan trọng để Việt Nam tăng tốc cải cách thủ tục hành chính, nâng cấp hạ tầng để đón làn sóng đầu tư chiến lược mới, tạo đòn bẩy cho chuyển đổi số, công nghệ cao và đổi mới sáng tạo, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế./.

THÙY ANH