Từ mâm cơm đến bàn nghị sự - Bài 1: Bủa vây người Việt

Bẩn từ đồ ăn…

Thời gian qua, hàng loạt vụ việc về thực phẩm bẩn được phát hiện phơi bày sự buông lỏng quản lý. Điển hình, ngày 27/7/2024, Đội cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và chức vụ (Công an Q.Thủ Đức, TPHCM) phối hợp với Trạm Thú y Q.Thủ Đức (Chi cục Thú y TPHCM) kiểm tra tại nhà không số (đường 21, tổ 3, khu phố 3, P.Bình Chiểu) do bà Trần Thị Ngọc Lan quản lý, và phát hiện hơn 5 tấn thịt gà pha lóc đã hết hạn sử dụng, chuẩn bị được tuồn ra thị trường. Dù trên bao bì ghi hạn sử dụng “3 ngày kể từ ngày sản xuất” nhưng đa số sản phẩm đều quá hạn sử dụng từ 5-15 ngày và đã biến đổi màu sắc, bốc mùi hôi thối. Nếu không bị phát hiện, hơn 5 tấn thịt gà quá hạn sử dụng này sẽ được hô biến làm các món ăn nom hấp dẫn thị giác trên mỗi bàn ăn.

Lực lượng quản lý thị trường TPHCM thu giữ nhiều nội tạng động vật “3 không” tại một kho hàng ở phường Bình Chiểu (thành phố Thủ Đức)

Cuối năm 2024, Phòng CSGT Công an tỉnh Bình Phước phối hợp với phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh và các đơn vị chức năng kiểm tra, bắt giữ vụ vận chuyển hơn 8,5 tấn thịt, nội tạng như óc heo, gân bò, xương bò, chân giò bò, trứng gà non… đã biến đổi màu sắc, bốc mùi hôi thối. Toàn bộ số hàng hóa này không có giấy chứng nhận kiểm dịch sản phẩm động vật, không đảm bảo vệ sinh thú y và an toàn vệ sinh thực phẩm. Tài xế khai nhận, vận chuyển từ TP Hà Nội vào TPHCM để giao cho khách hàng chế biến làm thực phẩm.

Những vụ việc về thực phẩm bẩn gần như xảy ra liên tục ở các địa phương, lực lượng chức năng cứ ra quân là phát hiện thực phẩm bẩn. Ngày 21/4/2025, Đội Cảnh sát kinh tế (PC03) phối hợp với Đội Quản lý thị trường số 17 đã phát hiện, thu giữ khoảng 20 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc tại một kho lạnh gần chợ đầu mối gia cầm Hà Vỹ, huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội. Số hàng gồm nội tạng gia cầm, thịt gà đông lạnh và thịt gà ủ muối, đóng gói sơ sài, không có tem nhãn, không giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ, nhiều sản phẩm đã có dấu hiệu hư hỏng.

Lực lượng chức năng xác định, đây là vụ thu giữ thực phẩm không rõ nguồn gốc lớn nhất từ đầu năm 2025 đến nay.

…đến đồ uống

Mới đây Phòng Cảnh sát Kinh tế đã khởi tố bị can Phan Danh Dương Bảo (52 tuổi) và Hồ Thụy Bích Dân (48 tuổi, vợ Bảo), cùng trú xã Ninh Xuân, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa để điều tra về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả (cà phê bột).

Trước đó, ngày 25/5, tổ công tác Phòng Cảnh sát kinh tế phát hiện đối tượng Bảo cùng con trai đang giao 120kg cà phê bột không nhãn mác cho một phụ nữ tại thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk). Từ đầu mối này, cơ quan công an khám xét khẩn cấp nơi sản xuất của Bảo ở Khánh Hòa, thu giữ nhiều thiết bị rang xay, hai tấn nguyên liệu (đậu nành, đường, chất tạo màu, mùi) và hơn 1.600 túi cà phê bột giả, tổng khối lượng gần 1 tấn.

Bước đầu, đối tượng Bảo và vợ khai nhận từ đầu năm 2024 đến nay đã sản xuất hơn 20 tấn cà phê bột giả bán ra nhiều tỉnh như Bình Định, Lâm Đồng, Đắk Lắk. Trong 100kg cà phê bột giả, chỉ có 3-9kg hạt cà phê, còn lại là đậu nành và phụ gia.

Vào tháng 2/2025, cơ quan công an cũng phát hiện một tiệm tạp hóa ở thành phố Buôn Ma Thuột bán hơn 100kg cà phê bột do Cty Sản xuất thương mại dịch vụ Phát Hải (trụ sở Bình Dương) sản xuất có dấu hiệu không đảm bảo chất lượng. Lấy mẫu đi kiểm nghiệm, cơ quan chuyên môn xác định hàm lượng caffeine chỉ đạt từ 0,39-0,41%, không giống với thông tin công bố trên bao bì sản phẩm.

Khám xét công xưởng sản xuất cà phê giả, công an thu hơn 2.800 gói cà phê bột có trọng lượng gần 1.330kg và 7.500kg đậu nành, 5.500kg vỏ cà phê đã xay vụn, 2.000kg nguyên liệu hỗn hợp đậu nành đã rang trộn với vỏ vụn cà phê cùng nhiều hương liệu, vỏ bao bì.

Kết quả điều tra, cơ quan công an xác định Nguyễn Thanh Hải, Chủ tịch HĐQT Cty Sản xuất thương mại dịch vụ Phát Hải đã dùng 10% cà phê hạt và các chất phụ gia, 70% đậu nành, 20% vỏ cà phê để sản xuất cà phê giả. Từ đầu năm 2024, chi nhánh công ty đã sản xuất và bán 344 tấn cà phê bột không đạt chất lượng, trị giá khoảng 20 tỷ đồng.

Cũng liên quan đến sản xuất, buôn bán cà phê giả, ngày 11/6, Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an thành phố Huế cho biết, vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Trần Thị Phước (SN 1965, trú tại đường Ngô Đức Kế, phường Thuận Lộc, quận Phú Xuân, thành phố Huế) về hành vi “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm” theo quy định tại Điều 193 Bộ luật Hình sự.

Trước đó, tổ công tác thuộc Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an thành phố Huế tiến hành kiểm tra cơ sở sản xuất và chế biến cà phê bột Gia Cát do bà Phước làm chủ, đặt tại đường Ngô Đức Kế, phường Thuận Lộc. Cơ sở này đồng thời có cửa hàng kinh doanh tại địa chỉ 84 Kim Long, phường Kim Long, quận Phú Xuân, thành phố Huế.

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện cơ sở sử dụng nguyên liệu gồm: đậu nành, hạt bắp, phụ gia không rõ nguồn gốc, xuất xứ để pha trộn với cà phê hạt. Hỗn hợp sau khi xay trộn được thuê nhân công đóng gói, dán nhãn hiệu Gia Cát và bán ra thị trường để thu lợi.

Kết quả giám định cho thấy, nhiều sản phẩm cà phê bột mang nhãn hiệu Gia Cát có hàm lượng caffeine rất thấp so với quy định, đồng thời không phù hợp với bản tự công bố sản phẩm của cơ sở.

Ngày 9/6, Công an tỉnh Phú Yên khởi tố bà Đặng Thị Hòa Hiệp (53 tuổi, chủ Doanh nghiệp tư nhân Đại Chúng - Dạ Thảo, tại thị trấn Phú Thứ, huyện Tây Hòa) để điều tra tội "sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm".

Trước đó, cơ quan chức năng phát hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh cà phê Dạ Thảo có dấu hiệu bất thường nên tiến hành kiểm tra. Ngày 11/4, lực lượng chức năng tạm giữ hơn 3,45 tấn cà phê bột (6.845 túi), xe bán tải và nhiều thiết bị sản xuất, phụ gia.

Kết quả điều tra cho thấy từ tháng 12/2024 đến tháng 4/2025, doanh nghiệp đã thay đổi công thức, giảm hàm lượng caffeine so với công bố, sản xuất hơn 21 tấn cà phê (42.187 sản phẩm), trong đó đã bán hơn 17,6 tấn, thu về gần 1,3 tỷ đồng. Số còn lại đã bị Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Phú Yên thu giữ.

Nhóm PV