Từ ngày 1/7: Thủ tục rút BHXH một lần có nhiều thay đổi đáng chú ý

Hồ sơ rút BHXH một lần không có nhiều thay đổi

Hiện nay, theo Luật BHXH năm 2014 còn hiệu lực đến hết ngày 30/6/2025, người lao động cần chuẩn bị hồ sơ gồm: sổ BHXH bản chính và đơn đề nghị hưởng BHXH một lần theo mẫu 14-HSB. Với một số trường hợp đặc biệt, người lao động phải bổ sung thêm các giấy tờ tương ứng. Cụ thể, nếu định cư ở nước ngoài, cần nộp bản sao giấy xác nhận thôi quốc tịch hoặc bản dịch công chứng hộ chiếu, thị thực định cư; trường hợp mắc bệnh hiểm nghèo phải nộp trích sao hồ sơ bệnh án hoặc biên bản giám định y khoa.

Từ ngày 1/7/2025, theo Luật BHXH năm 2024 (sửa đổi), thành phần hồ sơ này về cơ bản không thay đổi. Người lao động vẫn cần nộp sổ BHXH, đơn đề nghị kèm các giấy tờ chứng minh nếu thuộc diện đặc biệt.

Ảnh minh họa.

Hình thức và địa điểm nộp hồ sơ linh hoạt hơn

Người lao động có thể nộp hồ sơ tại cơ quan BHXH nơi cư trú. Hiện có ba phương thức nộp hồ sơ phổ biến gồm: nộp trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận, gửi qua đường bưu điện hoặc nộp trực tuyến qua Cổng dịch vụ công của BHXH Việt Nam (trong trường hợp đã có tài khoản và chuyển đổi hồ sơ sang định dạng điện tử đầy đủ).

Rút ngắn thời gian giải quyết còn 7 ngày làm việc

Một điểm mới đáng chú ý trong Luật BHXH năm 2024 là thời gian xử lý hồ sơ rút BHXH một lần được rút ngắn so với trước. Theo quy định tại khoản 4, điều 110 của Luật BHXH 2014, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết và chi trả tiền trợ cấp một lần trong vòng 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, theo khoản 3, điều 79 của Luật BHXH năm 2024 (sửa đổi), thời gian xử lý rút xuống còn 7 ngày làm việc, không tính ngày nghỉ lễ, Tết.

Phương thức nhận tiền không thay đổi

Luật BHXH mới không đặt ra thay đổi nào về phương thức chi trả tiền trợ cấp BHXH một lần. Người lao động có thể lựa chọn nhận tiền mặt tại cơ quan BHXH hoặc nhận chuyển khoản vào tài khoản cá nhân. Trong trường hợp ủy quyền cho người khác lĩnh thay, cần có giấy ủy quyền hoặc hợp đồng ủy quyền hợp pháp. Cơ quan BHXH khuyến khích người dân nhận tiền qua tài khoản ngân hàng để đảm bảo thuận tiện và minh bạch.

Điều kiện rút BHXH một lần sau 12 tháng nghỉ việc có thay đổi

Theo khoản 1, điều 60 của Luật BHXH 2014 và Nghị quyết 93/2015 của Quốc hội, người lao động chỉ cần nghỉ việc đủ 12 tháng, không tham gia BHXH và có thời gian đóng dưới 20 năm là đủ điều kiện để rút BHXH một lần. Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, quy định này sẽ không còn áp dụng cho những người tham gia BHXH mới.

Cụ thể, sau ngày 1/7/2025, người tham gia BHXH lần đầu sẽ không được phép rút một lần sau 12 tháng nghỉ việc như trước, trừ các trường hợp đặc biệt như ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo, suy giảm từ 81% khả năng lao động, hoặc đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH.

Tuy vậy, điểm đ, khoản 1, điều 70 của Luật BHXH 2024 vẫn giữ nguyên quyền lợi cho những người đã tham gia BHXH trước thời điểm luật có hiệu lực. Theo đó, người lao động tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025, nếu sau khi nghỉ việc 12 tháng liên tục không tiếp tục đóng BHXH bắt buộc hay tự nguyện và có thời gian đóng dưới 20 năm, vẫn được quyền rút BHXH một lần nếu có yêu cầu.

Hiện nay, cơ quan chức năng đang xây dựng dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành luật mới, trong đó làm rõ các điều kiện để được rút BHXH một lần. Theo dự thảo, khoảng thời gian 12 tháng không tham gia BHXH được tính là 12 tháng liên tục không đóng, tính đến hết tháng liền kề trước khi nộp hồ sơ. Tại thời điểm nộp hồ sơ, người lao động phải không thuộc diện đóng BHXH bắt buộc và không đóng BHXH tự nguyện. Điều kiện này chỉ áp dụng cho người đã tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025 và chưa từng rút BHXH một lần.

Bảo Ngọc (t/h)