Từ những vườn cây ăn trái tiền tỷ đến hành trình xây dựng nông thôn mới bền vững ở Sơn La

Nhận thức rõ vai trò của kinh tế hợp tác, HTX trong xây dựng nông thôn mới, giai đoạn 2023 – 2025, Sơn La đã triển khai các kế hoạch hành động cụ thể, toàn diện. Tỉnh đã tổ chức 65 hội nghị, hội thảo, 22 chuyên mục truyền thông và 4 lớp tập huấn cho 220 thành viên nhằm nâng cao năng lực quản lý, kỹ năng điều hành và sản xuất theo hướng hiện đại cho cán bộ HTX.

Bứt phá từ đổi mới tư duy

Song song với đào tạo, Sơn La xây dựng 5 HTX điển hình, hỗ trợ 7 HTX tiếp cận tín dụng với tổng dư nợ hơn 21 tỷ đồng. Hoạt động quảng bá và chuyển đổi số được đẩy mạnh, với 130 sản phẩm nông nghiệp được đưa lên các sàn thương mại điện tử, tạo đầu ra ổn định.

Tỉnh hỗ trợ hơn 5,7 tỷ đồng cho công tác truy xuất nguồn gốc, xây dựng nhãn mác, chứng nhận VietGAP/GlobalGAP – yếu tố then chốt giúp sản phẩm nông nghiệp Sơn La vươn ra thị trường lớn.

Các HTX đang đóng góp tích cực vào xây dựng nông thôn mới ở Sơn La.

Đến nay, toàn tỉnh có 99 HTX tham gia xây dựng 125 sản phẩm OCOP, trong đó 31 sản phẩm đạt hạng 4 sao trở lên, 63 HTX được cấp mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu. Nhiều HTX đã chủ động ứng dụng công nghệ, đầu tư trang thiết bị, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, từng bước hình thành thương hiệu tập thể gắn với vùng nguyên liệu.

Với sự vươn mình mạnh mẽ, các HTX trở thành động lực phát triển của nông thôn mới tại nhiều địa phương trong tỉnh. Điển hình, tại xã biên giới Chiềng Khương, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hưng Lộc là điển hình trong việc khai thác hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ.

HTX hiện liên kết với 23 hộ dân quản lý 55 ha cây ăn quả, trong đó 46 ha nhãn sản xuất theo hướng hữu cơ. Giám đốc HTX Trần Văn Lộc chia sẻ: “Nhờ kết hợp vốn hỗ trợ của Nhà nước và vốn góp của thành viên, chúng tôi đã đầu tư đồng bộ hệ thống tưới ẩm, tưới vẩy tiên tiến, áp dụng quy trình sản xuất sạch, tiết kiệm tài nguyên. Mỗi năm, HTX cung ứng ra thị trường hơn 500 tấn quả tươi, doanh thu trên 7 tỷ đồng”.

Khởi sắc từ những bản làng nông thôn mới

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh Sơn La đang đẩy mạnh xây dựng thương hiệu, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường, từ đó nâng cao thu nhập cho thành viên, tạo nhiều việc làm, trở thành hạt nhân trong xây dựng nông thôn mới tại địa phương.

Đơn cử, HTX Dâu tây Hồi Dương (xã Mai Sơn) đang đẩy mạnh chế biến và đa dạng hóa sản phẩm. Với 27 thành viên và vùng nguyên liệu hơn 50 ha trồng dâu tây, na, nhãn, xoài, năm 2024 HTX được Quỹ Thiện Tâm (Tập đoàn Vingroup) hỗ trợ 1 tỷ đồng vốn vay và tự đầu tư thêm 500 triệu đồng để mua 2 máy sấy công nghiệp, xây dựng nhà xưởng chế biến rộng 1.000 m².

Sản phẩm dâu tây sấy, mận sấy, nhãn sấy đã giúp HTX Dâu tây Hồi Dương đạt doanh thu gần 10 tỷ đồng trong năm 2024, đồng thời tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương, đóng góp tích cực vào nhiều tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới của xã Mai Sơn.

Tương tự, tại xã Chiềng Khương, vùng biên giới xa xôi của tỉnh Sơn La, sau sáp nhập nay đã có 13 bản, với 108 km đường giao thông nông thôn được cứng hóa, 2.975 hộ có nhà kiên cố, thu nhập bình quân đạt 50 triệu đồng/người/năm.

Nông thôn mới ở nhiều địa phương tỉnh Sơn La ngày càng khang trang, tươi đẹp.

Mặc dù còn 8 tiêu chí nông thôn mới nâng cao chưa đạt, nhưng nhờ các HTX làm “đầu kéo” phát triển sản xuất, xã Chiềng Khương đang từng bước hoàn thiện hạ tầng, mở rộng các mô hình kinh tế hiệu quả.

Như tại bản Cỏ, người dân đã cùng nhau đóng góp công sức, tiền của để mở rộng tuyến đường bê tông dài 220 m, lắp đèn năng lượng mặt trời, trồng hoa hai bên đường. “Tuyến đường trị giá 1 tỷ đồng, nhân dân đóng góp tới 70% kinh phí, còn lại Nhà nước hỗ trợ. Đường mở ra, nông sản đi lại thuận lợi, đời sống bà con khấm khá hơn”, ông Lò Văn Inh, Bí thư Chi bộ bản Cỏ, cho biết.

Trong phát triển kinh tế, xã tập trung vào cây ăn quả và chăn nuôi. Hiện Chiềng Khương có 1.244 ha cây ăn quả, sản lượng đạt hơn 5.000 tấn/năm; 4 HTX trồng nhãn VietGAP đang tạo việc làm ổn định cho hàng trăm lao động. Nhiều hộ dân đầu tư lò sấy nhiệt chế biến long nhãn, nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Một trong những HTX tiêu biểu của xã là HTX Dịch vụ nông nghiệp Ngoan Hậu (bản Tân Lập). Với 20 ha nhãn chín sớm và nhãn chính vụ, HTX đã đầu tư hệ thống tưới tự động, áp dụng ghép giống T6 và nhãn ánh vàng, cho doanh thu hơn 6 tỷ đồng mỗi năm, tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương.

Hướng tới nông thôn mới kiểu mẫu

Một điều đáng chú ý trong quá trình phát triển kinh tế hợp tác, HTX ở Sơn La là dấu ấn đậm nét từ chính sách hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Sơn La.

Thời gian qua, Liên minh HTX Việt Nam đã đồng hành cùng Liên minh HTX tỉnh Sơn La triển khai nhiều chương trình hỗ trợ kết nối 99 tổ khuyến nông cộng đồng với các HTX, doanh nghiệp và thương lái trong và ngoài nước, tiêu thụ gần 200 tấn dứa, na, chanh leo; hỗ trợ vốn vay cho 4 HTX với mức 1 tỷ đồng/HTX, thời hạn 10 năm; tổ chức 14 chuyến tham quan học tập kinh nghiệm cho 430 cán bộ, thành viên HTX.

Cùng với sự hỗ trợ của địa phương, cơ quan chức năng, các HTX, tổ hợp tác ở Sơn la cũng rất chủ động trong việc lan tỏa giá trị tự thân. Chị Lò Thanh Bình, Tổ trưởng Tổ hợp tác cộng đồng xã Thuận Châu, chia sẻ: “Chúng tôi đã mở 28 lớp tập huấn cho hơn 1.000 lượt nông dân, tổ chức nhiều chuyến tham quan, tư vấn kỹ thuật và kết nối tiêu thụ hàng chục tấn nông sản. Nhờ đó, bà con đã mạnh dạn đổi mới sản xuất, đưa giống cây mới vào canh tác, góp phần cải thiện thu nhập và giảm nghèo bền vững”.

Chính sự chủ động, hiệu quả của khu vực kinh tế hợp tác, HTX, nông thôn mới tỉnh Sơn La đang tự tin hướng tới nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Điển hình tại xã Chiềng Hặc đang quyết tâm cán đích nông thôn mới trong giai đoạn 2025–2030. Sau sáp nhập, xã có địa bàn rộng, hạ tầng còn hạn chế, nhưng cấp ủy, chính quyền và nhân dân đều xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm.

Hiện, xã duy trì gần 3.200 ha cây ăn quả, sản lượng trên 20.000 tấn/năm; đàn gia súc, gia cầm hơn 100.000 con; 2 HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, đóng vai trò cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp. Xã còn vận động người dân hiến hơn 600 m² đất, đóng góp hàng nghìn ngày công để xây dựng 18 tuyến đường giao thông nông thôn với tổng kinh phí hơn 33 tỷ đồng.

Ông Cao Xuân Dũng – Chủ tịch UBND xã Chiềng Hặc – cho biết: “Xã đang tập trung nguồn lực để cứng hóa hơn 70 km đường xã và nội đồng, xây dựng 28 nhà văn hóa bản, với tổng nhu cầu vốn trên 347 tỷ đồng. Mỗi năm, xã phấn đấu hoàn thành ít nhất 3 tiêu chí nông thôn mới, tạo chuyển biến rõ rệt trong đời sống nhân dân”.

Có thể nói, những tuyến đường bê tông nối dài, những vùng cây ăn quả trĩu quả, những HTX năng động ứng dụng khoa học – công nghệ, tất cả đang góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn Sơn La. Cùng với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam trong hỗ trợ vốn, đào tạo, xúc tiến thương mại, các HTX Sơn La đang ngày càng khẳng định vai trò trung tâm trong tái cơ cấu nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới bền vững.

An Chi