Từ tài sản mã hóa đến động lực cho tăng trưởng hai con số

Sáng 2/10, trong khuôn khổ Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia đã diễn ra diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá” do Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam phối hợp tổ chức. Tại diễn đàn, các chuyên gia đã thảo luận về tài sản số và Blockchain như một động lực tăng trưởng kinh tế hai con số.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia phát biểu khai mạc diễn đàn.

Bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ, trong đó tài sản mã hóa nổi lên với tốc độ tăng trưởng nhanh chưa từng có. Số liệu từ Chainalysis cho thấy giá trị giao dịch trên chuỗi tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã tăng từ mức 81 tỷ USD hàng tháng vào tháng 7/2022 lên 244 tỷ USD vào cuối năm 2024, gấp ba lần chỉ trong 30 tháng, đưa khu vực trở thành thị trường phát triển nhanh nhất thế giới.

Việt Nam hiện đứng thứ ba trong khu vực với dòng vốn vào thị trường vượt 220 tỷ USD, tăng 55% so với năm trước đó, phản ánh rõ nhu cầu lớn trong chuyển tiền, tiết kiệm và ứng dụng trong các dịch vụ số.

Tuy nhiên, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia lưu ý: “Phần lớn hoạt động vẫn diễn ra trên các sàn quốc tế, gây tổn hại về thuế và ảnh hưởng đến công tác phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố (AML/CFT), phòng chống tội phạm công nghệ cao, đặt ra yêu cầu xây dựng thị trường trong nước minh bạch, có kiểm soát và bảo vệ quyền lợi các bên liên quan”.

Ngày 9/9 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa, đây là nền tảng quan trọng cho việc hình thành thị trường tài sản mã hóa trong nước.

Theo ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Nghị quyết quy định rõ điều kiện phát hành, yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải là pháp nhân tại Việt Nam và dựa trên tài sản thực; đồng thời thiết lập các chuẩn mực chặt chẽ đối với tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa (VASP).

Ông Hòa cho rằng cơ chế thí điểm này không chỉ mở đường cho đổi mới sáng tạo, mà còn đóng vai trò “bộ lọc”, loại bỏ những mô hình tiềm ẩn rủi ro. Nhờ đó, thị trường có thể vận hành minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời giúp Việt Nam hội nhập với tiêu chuẩn quốc tế trong quản lý tài sản mã hóa.

Theo GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, quy định pháp luật hiện hành mới dừng ở mức nguyên tắc, cần sớm ban hành các thiết chế quản lý chuyên trách để biến tài sản mã hóa từ tiềm năng thành động lực tăng trưởng hai con số.

Ông cho rằng các cơ quan quản lý cần cụ thể hóa khung pháp lý cho tài sản số và blockchain, làm rõ các định nghĩa liên quan đến tài sản số, quyền sở hữu, xử lý tranh chấp, nghĩa vụ thuế, bảo vệ người tiêu dùng và tiêu chuẩn an ninh mạng. “Chính sách phải vừa đủ để bảo vệ, vừa linh hoạt để tạo điều kiện cho đổi mới”, ông Lý nhấn mạnh.

Đồng thời, theo ông Lý, việc phát triển thị trường tài sản mã hóa cần bảo đảm an ninh, quyền con người và dữ liệu, phát triển sản phẩm số đi đôi với luật về dữ liệu cá nhân, an ninh mạng, chống rửa tiền - những yêu cầu phù hợp với tinh thần hoàn thiện Nhà nước pháp quyền (Nghị quyết 27-NQ/TW).

Đặc biệt là nâng cao năng lực quản trị và nguồn nhân lực số để tận dụng blockchain và nền tảng số, Nhà nước cần đầu tư đào tạo, đổi mới cơ chế hành chính (quy trình số hóa), đồng thời tạo sân chơi công bằng cho tư nhân theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW.

Theo chuyên gia, việc sớm triển khai thí điểm với những loại tài sản có tính an toàn và minh bạch như trái phiếu Chính phủ, quỹ thị trường tiền tệ hay tín phiếu kho bạc phù hợp với định hướng tại Nghị quyết 05 sẽ giúp thị trường khởi động theo chuẩn mực quốc tế và tạo nền tảng phát triển bền vững. Đồng thời, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế, coi việc đẩy mạnh kết nối với các định chế tài chính hàng đầu là bước đi then chốt để tham khảo chuẩn mực, áp dụng thông lệ toàn cầu và thu hút dòng vốn dài hạn.

Đỗ Kiều