Từ thuế quan đến chứng khoán: Trận địa mới trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung

Quốc kỳ Mỹ (trái) và quốc kỳ Trung Quốc. Ảnh: IRNA/TTXVN

Dựa trên những nguồn tin thân cận với các quyết sách của Bắc Kinh, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tin rằng nền kinh tế Mỹ sẽ không thể chịu đựng được một cuộc xung đột thương mại kéo dài với Trung Quốc và viễn cảnh thị trường chao đảo sẽ buộc Tổng thống Trump phải nhượng bộ.

Đòn bẩy từ bất ổn thị trường

Cụ thể, chiến lược cứng rắn của Trung Quốc dựa trên niềm tin rằng một cuộc chiến thương mại leo thang sẽ làm chao đảo thị trường Mỹ, như đã từng xảy ra vào tháng 4 vừa qua sau khi Tổng thống Trump công bố mức thuế quan "Ngày Giải phóng". Trung Quốc dự kiến viễn cảnh về một cuộc khủng hoảng thị trường khác sẽ buộc Tổng thống Trump phải đàm phán tại hội nghị thượng đỉnh dự kiến vào cuối tháng này.

Trong bối cảnh đó, Bắc Kinh đã liên tiếp thực hiện các động thái đáng chú ý như hạn chế xuất khẩu đất hiếm: Tuần trước, Trung Quốc áp đặt các hạn chế toàn diện đối với việc xuất khẩu khoáng sản đất hiếm, vốn rất quan trọng đối với ngành điện tử tiêu dùng và công nghệ.

Trừng phạt công ty vận tải: Hôm 13/10, Bắc Kinh trừng phạt các chi nhánh tại Mỹ thuộc công ty vận tải biển Hanwha Ocean của Hàn Quốc. Động thái này đã khiến thị trường Mỹ chao đảo vào ngày 14/10, gây ra một đợt bán tháo mạnh vào đầu phiên, trước khi các chỉ số chính phục hồi một phần vào cuối ngày.

Những hành động này đã gây ra phản ứng tiêu cực mạnh mẽ từ thị trường, nhắc nhở về điểm yếu kinh tế mà Bắc Kinh đang tìm cách khai thác. Ngược lại, nền kinh tế Trung Quốc, dù đang trong giai đoạn chậm lại với bất ổn từ thị trường bất động sản, nợ công tăng và niềm tin tiêu dùng yếu, được cho là ít bị ảnh hưởng bởi sự suy thoái của thị trường chứng khoán theo cách mà Tổng thống Trump quan tâm.

Phản ứng của Washington và điểm yếu của Tổng thống Trump

Tổng thống Trump thường xuyên sử dụng thị trường chứng khoán như một thước đo thời gian thực về khả năng quản lý kinh tế của mình. Khi thị trường chững lại, đặc biệt là do phản ứng với các chính sách thương mại quyết liệt, ông thường rút lui hoặc bỏ ngỏ triển vọng về các thỏa thuận mới.

Sau động thái của Trung Quốc, Tổng thống Trump đã đe dọa áp thêm mức thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc kể từ ngày 1/11. Ông cũng cho biết Mỹ đang cân nhắc "chấm dứt kinh doanh" với Trung Quốc về dầu ăn và các "yếu tố thương mại" khác, vì Bắc Kinh từ chối mua đậu nành của Mỹ - một quyết định mà Trung Quốc cho biết là hành động trả đũa đối với chính sách thuế quan của chính quyền Trump.

Mặc dù ca ngợi sức mạnh của nền kinh tế Mỹ, Tổng thống Trump cũng thừa nhận mức độ nghiêm trọng của các hành động gần đây của Trung Quốc, cho biết: "Chúng ta đang phải chịu rất nhiều sức ép".

Tuy nhiên, các quan chức Trung Quốc lại nhận thấy những điểm yếu của nền kinh tế Mỹ, bao gồm tuyển dụng chậm lại, sản xuất thu hẹp và giá cả leo thang. Nhiều nhà kinh tế cho rằng Mỹ không đủ khả năng gánh chịu thêm một cuộc chiến thương mại lớn nữa với Trung Quốc.

Học giả Rush Doshi, Đại học Georgetown và Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, người trước đây từng phục vụ trong chính quyền ông Joe Biden, nhận định: "Chính niềm tin của Trung Quốc rằng Tổng thống Trump sẽ nhượng bộ như ông đã làm với nam châm vào đầu năm nay đã khiến Trung Quốc leo thang căng thẳng một cách mạnh mẽ". Sự tự tin của Bắc Kinh được thúc đẩy bởi thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ - Trung đạt được hồi tháng 5 vừa qua, khi ông Trump đã áp thuế hơn 100% nhưng sau đó nhượng bộ.

Tìm kiếm lối thoát ngoại giao

Bất chấp những lời lẽ gay gắt từ cả hai phía, bao gồm việc Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố sẽ "chiến đấu đến cùng", các kênh ngoại giao vẫn đang hoạt động. Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer cho biết các quan chức cấp cao ở Washington và Bắc Kinh đã thảo luận về những căng thẳng thương mại mới nhất, đồng thời tin rằng cả hai bên "sẽ có thể giải quyết được vấn đề này".

Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc David Perdue cũng đã cố gắng sắp xếp một cuộc điện đàm giữa Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, người đứng đầu nhóm đàm phán của Mỹ, và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong.

Sự chú ý hiện đang chuyển sang hội nghị thượng đỉnh dự kiến giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khi cả hai dự kiến tham dự hội nghị của các nhà lãnh đạo châu Á - Thái Bình Dương tại Hàn Quốc vào cuối tháng này.

Ông Ryan Hass, Giám đốc trung tâm Trung Quốc tại Viện Brookings và là cựu quan chức an ninh quốc gia cấp cao, nhận định: "Cuộc gặp sẽ là thông điệp. Sẽ không có đột phá lớn nào. Ông Tập Cận Bình sẽ muốn thể hiện sự ổn định và khả năng dự đoán cao hơn, trong khi ông Trump có thể tìm kiếm sự đảm bảo về dòng chảy nguyên tố đất hiếm. Kết quả có thể là việc tuyên bố gia hạn thỏa thuận đình chiến thương mại, nhằm hạn chế leo thang thuế quan".

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc