Từ Toyota đến VinFast: Khi chiếc ô tô trở thành biểu tượng quốc dân

Trong hành trình phát triển công nghiệp hiện đại, không phải ngẫu nhiên mà nhiều quốc gia đều có một thương hiệu ô tô mang tính biểu tượng. Những cái tên như Toyota (Nhật Bản), Hyundai (Hàn Quốc), Skoda (Séc), hay Perodua (Malaysia) không chỉ là phương tiện di chuyển, mà còn là đại diện cho bản lĩnh công nghệ, sự tự cường quốc gia và niềm tự hào dân tộc. Và giờ đây, Việt Nam đang có VinFast - cái tên đang trên đà khẳng định vị thế như một "thương hiệu quốc dân" mới, trong một lĩnh vực từng bị xem là ngoài tầm với.

Xe hơi: Hơn cả một sản phẩm công nghiệp

Ô tô không đơn thuần là kết tinh của kỹ thuật cơ khí. Đó là biểu tượng của năng lực sản xuất, sức mạnh công nghệ, chuỗi cung ứng tinh vi và tầm nhìn chiến lược của một quốc gia. Nói một cách không quá lời, mỗi chiếc xe lăn bánh ra thị trường là kết quả của hàng chục năm tích lũy tri thức, đầu tư cơ sở hạ tầng và chính sách phát triển công nghiệp.

Tại Nhật Bản, Toyota không chỉ là hãng xe lớn nhất mà còn là trụ cột của nền kinh tế. Năm 2024, hãng bán ra hơn 10,8 triệu xe trên toàn cầu, chiếm gần nửa thị phần nội địa và đóng góp 2-3% GDP cả nước - một con số khổng lồ với một nền kinh tế quy mô lớn. Không chỉ cung cấp việc làm cho hàng triệu người qua chuỗi giá trị, Toyota còn trở thành biểu tượng của tinh thần Kaizen: kỷ luật, cải tiến không ngừng và cam kết với chất lượng. Ở Nhật, nói đến Toyota là nói đến lòng tự tôn dân tộc.

Hàn Quốc có một câu chuyện tương tự với Hyundai và KIA. Với hơn 35% số xe trên đường phố mang logo hai thương hiệu này, người Hàn không chỉ sử dụng xe quốc nội mà còn xuất khẩu khát vọng “Made in Korea” ra toàn cầu. Hyundai hiện đóng góp khoảng 5-7% GDP Hàn Quốc, đồng thời là lực kéo quan trọng của ngành xuất khẩu - một thành trì của kinh tế Hàn trong suốt nhiều thập kỷ.

Ở châu Âu, Skoda là niềm tự hào của người Séc, với 35% thị phần nội địa và nhà máy tại Mlada Boleslav – một trong những cơ sở sản xuất lớn nhất nước. Điều đặc biệt là Skoda không chỉ gói gọn trong vai trò hãng xe cá nhân, mà còn mở rộng sang lĩnh vực vận tải công cộng, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống đô thị Séc và các quốc gia láng giềng.

Tại Mỹ, General Motors và Ford là hai "ông tổ" của ngành công nghiệp hiện đại. Ford – với dây chuyền lắp ráp đầu tiên trong lịch sử ô tô - không chỉ thay đổi nước Mỹ, mà còn định hình cách thế giới nhìn nhận về sản xuất đại trà. General Motors hiện vẫn là tập đoàn có sức ảnh hưởng mạnh mẽ về mặt kinh tế và chính trị, duy trì vai trò chủ lực trong ngành công nghiệp chế tạo.

Đông Nam Á và bài toán “xe quốc dân”

Không phải nước nào cũng cần trở thành cường quốc ô tô toàn cầu, nhưng hầu hết đều cần một thương hiệu nội địa đủ mạnh để nâng đỡ các ngành công nghiệp phụ trợ và giúp người dân tiếp cận phương tiện di chuyển dễ dàng hơn. Malaysia có Perodua - hãng xe chiếm tới 44,6% thị phần nội địa (tháng 7/2025). Dù không đặt mục tiêu vươn ra thế giới, Perodua vẫn hoàn thành xuất sắc vai trò “phục vụ dân tộc mình trước tiên”.

VinFast - bước đi đầu tiên cho một giấc mơ dài hạn

Tại Việt Nam, hành trình tương tự đang được viết nên bởi VinFast - một tân binh đầy tham vọng của ngành ô tô toàn cầu. Với hơn 100.000 xe điện bán ra sau 9 tháng đầu năm 2025, VinFast đã trở thành hãng ô tô dẫn đầu tại thị trường Việt. Doanh số riêng tháng 9 đạt gần 14.000 xe - một con số có thể còn khiêm tốn trên bản đồ thế giới, nhưng lại mang ý nghĩa biểu tượng to lớn tại thị trường nội địa.

VinFast không chỉ đang bán xe, mà còn tạo ra một hệ sinh thái công nghiệp điện khí hóa - từ nhà máy sản xuất ở Hải Phòng đến mạng lưới taxi điện Xanh SM phủ sóng khắp các đô thị lớn. Bên cạnh đó là các dự án quốc tế tại Ấn Độ, Indonesia và thị trường Bắc Mỹ. Hàng trăm nhà cung ứng, hàng chục nghìn việc làm được tạo ra, trực tiếp và gián tiếp.

Tập đoàn mẹ - Vingroup - cũng là doanh nghiệp tư nhân đóng góp ngân sách lớn nhất Việt Nam, với hơn 56.200 tỷ đồng trong năm qua. Không dừng ở xe điện, Vingroup đang mở rộng ảnh hưởng của mình trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, bất động sản, giao thông thông minh - từng bước tái định hình diện mạo đô thị và chất lượng sống của người dân.

"Người Việt làm được": Tinh thần làm nên thương hiệu

Những chiếc VF 3, VF e34 hay VF 9 không chỉ đơn thuần là sản phẩm tiêu dùng. Chúng là minh chứng cho một niềm tin đã từng rất xa vời: rằng người Việt có thể làm chủ công nghệ, phát triển sản phẩm phức tạp, và dấn thân vào thị trường toàn cầu với một tâm thế ngang hàng.

Con đường phía trước còn dài - rất dài - để VinFast có thể đạt tới tầm vóc của Toyota, Hyundai hay Volkswagen. Nhưng điều quan trọng nhất đã xuất hiện: lòng tin. Và cũng chính từ niềm tin ấy, các “thương hiệu quốc dân” từng bước hình thành - không chỉ trên đường phố, mà trong tâm trí người dân, trong cấu trúc kinh tế và trong khát vọng phát triển của mỗi quốc gia.

Khi một thương hiệu ô tô không chỉ còn là phương tiện di chuyển, mà trở thành biểu tượng của năng lực công nghiệp, của khát vọng và tự hào dân tộc - đó là lúc nó chạm đến vị thế “quốc dân”. Việt Nam đang bước những bước đầu tiên trong hành trình đó cùng VinFast. Và nếu lịch sử của Toyota, Hyundai hay Skoda là những chỉ dấu đáng tin cậy, thì điều lớn lao hơn đang chờ đợi phía trước - không chỉ cho VinFast, mà cho cả ngành công nghiệp Việt Nam.

PHẠM NAM