Từ trời Âu, nặng lòng nhớ Tết

Tháng Mười hai vừa khép lại, bầu không khí lễ hội tưng bừng cũng nguội lạnh dần giữa trời băng đất tuyết. Người phương Tây sống nhanh, trở về với nhịp điệu chóng vánh thường nhật. Dịp lễ quan trọng nhất trong năm của họ đã qua. Chỉ những nơi đặc biệt như phố Tàu, phố Hàn và lác đác trong một vài nếp nhà người Á, ta mới nghe thấp thoáng vị Tết mong manh.

Tết của những người con tha phương, vương màu ảm đạm, quạnh vắng bởi luôn thiếu thốn một chút gì. Có lẽ là thiếu mùi khói pháo hăng hắc nồng lên trong gió chớm Xuân se sắt, thiếu những tà áo dài thướt tha bên chậu quất, cành đào, thiếu mâm cơm cúng đầy thịt mỡ, dưa hành, bánh chưng xanh, thiếu điệu nhạc xuân tưng bừng được ngân nga bằng tiếng mẹ đẻ thương nhớ.

Ở xứ sở lá phong, cách quê hương Việt Nam gần nửa vòng trái đất, chỉ có khí lạnh như muốn tê bì khướu giác, những chiếc áo phao dày nặng khoác lầm lũi trên tấm thân gầy, suất ăn nhanh vạ vật giữa những tiết học căng thẳng cùng thứ tiếng người ta mình thành thạo đã lâu nhưng mãi chẳng thể thân thuộc.

Ở nơi này, Tết có là gì đâu, ngoài một ngày bình thường? Không tảo mộ, đạp thanh, vãn cảnh, cũng chẳng đoàn viên, sum vầy, tề tựu. Ở nơi này, chỉ có một vài đêm sâu, ta gối đầu lên nỗi nhớ, moi móc những ký ức cũ vụn vằn, mong buồn tủi ngót đi đôi phần. Tôi từng chán chường những cái Tết cổ truyền lắm quy củ và nhiều lệ tục, để rồi giờ đây khi thân tại phương xa, lại thèm nhớ được một lần lu bù, tất bật chờ Tết và đón Tết.

Tôi hỏi cô sự khác biệt giữa hai lịch Âm - Dương rồi lầm nhầm tính nhẩm, tầm này, hẳn mẹ đã nghỉ chợ. Chẳng biết nhà cửa quét tước hay chưa, hàng Tết chuẩn bị thế nào? Mẹ có nhờ người san sẻ không hay lại như mọi năm, một mình thui thủi vừa dọn dẹp, mua bán vừa nhớ con gái như đứa con gái nơi xa cũng đang nhớ mẹ da diết? Những cái Tết chỉ hai mẹ con ngày trước vốn đã vài phần hiu quạnh. Mấy năm tôi đi học xa, chẳng biết khi nhìn người ta đoàn viên sum vầy còn mình thì lẻ loi lầm lũi, liệu mẹ có rầu rĩ chạnh lòng hay không? Nhưng dù có dù không, sẽ chẳng bao giờ mẹ nói ra để tôi thêm bận tâm. Mẹ chỉ cười dịu dàng, khoe năm nay nhàn hạ hẳn vì đã nhờ bà ngoại ninh sẵn nồi măng đặng nấu canh và luộc giúp con gà cúng. Giáp Tết được mấy ngày nắng ngọt nên hoa nở đẹp lắm. Ban thờ sẽ bày cúc vàng rực rỡ, bàn khách cắm lọ tầm xuân đỏ tươi, thêm một bình cát tường sắc trắng viền hồng trong phòng riêng của tôi. “Cho có hơi thở của sự sống và mẹ sẽ thấy như con đang ở đây”, mẹ bảo. Rồi mẹ lại nhiệt tình hỏi han, Tết Việt bên ấy có bày vẽ gì không? Cô cháu chịu khó làm một, hai món Tết đơn giản. Mình ở xứ người không cầu kỳ nghi lễ nhưng phải tránh nồi không bếp lạnh kẻo dông cả năm. Tôi chần chừ. Tết theo lịch Dương thường chẳng bao giờ rơi trùng cuối tuần. Cô chú vẫn phải tất bật mưu sinh, tôi và em họ vẫn phải miệt mài trường lớp. Có chăng, chắc sẽ tranh thủ một chiều muộn, mày mò đĩa xôi tự đồ, con gà tự luộc, bát bóng thập cẩm tự nấu, vàng mã và bánh chưng mua sẵn từ chợ Tàu. À phải, tôi sẽ nhắc cô ngả thêm hũ kiệu muối bà tự tay ướp ủ, lại tốn biết bao công sức dấm dúi gửi qua cửa hải quan, vượt vạn lý nghìn trùng mới tới được tay chúng tôi. Bà đã mót nhặt những sợi hanh hao lành lạnh của tiết lập Đông, thêm mắm, thêm muối và đường, giấm, ớt, tỏi để tạo nên món phụ đưa đẩy đậm đà vị quê trên mâm cơm Tết xứ người.

Hoàng hôn màu mật đã ngả đầu ngủ say. Bóng tối phủ trùm lên những đụn tuyết nhòn nhọn. Ngày tàn. Gió vi vút, vần vò mấy ngọn thông xao xác. Vài tiếng nữa thôi, ở Việt Nam, người ta sẽ áo dài, áo ngắn đổ xô ra đường chúc Tết họ hàng. Thế nào mẹ cũng sẽ gọi sang thêm lần nữa, gửi tới cô chú lời chúc năm mới từ phương xa và lắng nghe tôi, như mọi năm, nức nở nỗi nhớ nhà.

Mùa Đông xứ tuyết dài lắm, dài đến thăm thẳm, hun hút khiến nỗi buồn cứ trải tràn ra mãi. Giọng mẹ bịn rịn, dặn dò ôn hòa mà tha thiết. Con gái mẹ đừng buồn. Mùa Đông có dài nhưng dài mấy rồi cũng qua, và Xuân sẽ sang ấm nồng. Tôi khụt khịt khoang mũi chua xót, nhìn cô đơn tương tự lặn sâu dưới đáy mắt mẹ. Một lúc nào đó khi con đã phấn đấu đủ, mẹ hãy cười và nói, về nhà đón Tết thôi con, mẹ nhé!.

Thùy Linh