Trong một cuộc phỏng vấn với tờ New York Times, Trung tướng Sadat cho biết, trong ba tháng rưỡi qua, ông đã chiến đấu ở tỉnh Helmand và đơn vị của ông thành công trong việc kìm hãm Taliban cũng như gây tổn thất nặng nề cho chúng.
Sau đó vị chỉ huy chiến trường được triệu tập đến Kabul để chỉ huy lực lượng đặc biệt Afghanistan. Nhưng lúc đó Taliban đã tiến vào thành phố và mọi việc đã trở nên quá muộn.
Theo Trung tướng Sami Sadat, Quân đội quốc gia Afghanistan đã đánh mất ý chí chiến đấu vì cảm giác bị bỏ rơi ngày càng tăng do những hành động mà chính quyền Mỹ thực hiện trong suốt thời gian qua.
Ông Sadat nói: “Tôi rất đau lòng khi thấy Tổng thống Biden và các quan chức phương Tây đổ lỗi cho Quân đội Afghanistan về sự sụp đổ mà không đề cập đến những lý do chính đã xảy ra".
Vị tướng này cho biết: “Cuộc chạy trốn vội vàng của Tổng thống Ghani đã chấm dứt nỗ lực đàm phán với Taliban, không có một thỏa thuận chuyển tiếp tạm thời cho phép chúng tôi nắm giữ thành phố và giúp tổ chức việc sơ tán".
Phát biểu về nguyên nhân khiến Quân đội Afghanistan sụp đổ nhanh chóng, ông Sadat nói rằng lợi ích của Mỹ trong khu vực chấm dứt là do thỏa thuận hòa bình của cựu Tổng thống Donald Trump ký với Taliban vào tháng 2/2020 tại Doha.
Sự hỗ trợ trên không của Mỹ đối với Afghanistan đã thay đổi dẫn đến việc Taliban phát triển mạnh hơn. Trước đó lực lượng này chưa giành được chiến thắng nào trước Quân đội Afghanistan, nhưng sau thỏa thuận, chính quyền Kabul bắt đầu mất hàng chục binh sĩ mỗi ngày.
Vị tướng nhấn mạnh: “Chúng tôi bị mất ưu thế trước Taliban khi hết hỗ trợ hỏa lực đường không và cạn đạn dược. Việc rút quân hoàn toàn và nhanh chóng của ông Biden chỉ khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn".
Lý do thứ hai đó là Quân đội Afghanistan mất các nhà thầu bảo trì và hậu cần quan trọng đối với hoạt động tác chiến. Họ rời đi và mang theo luôn tính năng kỹ chiến thuật của phương tiện thiết giáp, trực thăng...
Yếu tố thứ ba là tham nhũng mà điển hình là thời kỳ Tổng thống Ghani cầm quyền. Theo vị tướng này, tham nhũng đã lan đến giới lãnh đạo cao nhất của quân đội và gây ra những thiệt hại không thể khắc phục trong một thời gian dài.
“Đây thực sự là thảm kịch quốc gia của chúng tôi. Vì vậy nhiều nhà lãnh đạo của Afghanistan - bao gồm cả trong quân đội - đã được bổ nhiệm vì mối quan hệ cá nhân chứ không phải vì phẩm chất của họ".
"Những cuộc bổ nhiệm này có ảnh hưởng nghiêm trọng đến quân đội quốc gia, bởi vì các nhà lãnh đạo thiếu kinh nghiệm quân sự để đạt được hiệu quả hoặc để tạo niềm tin cho người dân”, Trung tướng Sadat nói.
Ông Sadat mô tả những trận chiến cuối cùng như sau: "Chúng tôi đã tiến hành những cuộc giao tranh dữ dội trên mặt đất chống lại Taliban, khi máy bay Mỹ bay vòng trên chúng tôi và theo dõi những gì đang xảy ra dưới mặt đất".
“Chúng tôi đã bị phản bội bởi các chính trị gia và tổng thống”, Trung tướng Sadat nhấn mạnh và nói thêm rằng đó là một thất bại quân sự, nhưng thực chất là kết quả của một sự thụt lùi chính trị.
Tuy nhiên tại phương Tây, lời giải thích của ông Sadat không nhận được sự đồng tình cao vì đổ gần như mọi trách nhiệm cho việc rút quân của Mỹ mà quên rằng trong tay Quân đội Afghanistan vẫn còn số lượng binh sĩ và phương tiện tác chiến vượt xa Taliban.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump từng lên án Quân đội quốc gia Afghanistan hoàn toàn chiến đấu vì tiền thay vì cho đất nước của mình, có lẽ đây mới là nguyên nhân chính dẫn đến sự tan rã nhanh chóng của họ trước Taliban.
Bạch Dương