Tuyên bố mới của Tổng thống Trump về Nga gây phản ứng trái chiều

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng. Ảnh: Getty Images/TTXVN

Động thái này ngay lập tức làm dấy lên nhiều phản ứng trái chiều từ Quốc hội Mỹ, các đồng minh châu Âu và giới chuyên gia chính sách.

Theo tờ Kyiv Post ngày 15/7, trong cuộc gặp Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ sẽ áp thuế nghiêm ngặt đối với Nga và các quốc gia vẫn duy trì giao thương với Moskva nếu tiến trình đàm phán hòa bình không có tiến triển đáng kể. Ông cũng công bố một cơ chế viện trợ mới, theo đó các đồng minh châu Âu sẽ chi trả toàn bộ chi phí mua vũ khí từ Mỹ để cung cấp cho Ukraine, thay vì Washington tiếp tục tài trợ trực tiếp như trước. “Họ sẽ phải trả tiền cho mọi thứ. Chúng ta sẽ không chi trả nữa”, ông Trump khẳng định, đồng thời cho biết các hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot dự kiến sẽ được chuyển giao cho Ukraine trong vài ngày tới.

Phát biểu của ông Trump đã nhận được phản ứng đa chiều trong nội bộ NATO. Một số quan chức các nước đồng minh tỏ ra lạc quan nhưng vẫn thận trọng, đồng thời thừa nhận còn nhiều chi tiết cần làm rõ trong quá trình triển khai. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cho biết Berlin sẽ phối hợp chặt chẽ với Mỹ để quyết định việc gửi thêm hệ thống Patriot cho Ukraine, đồng thời khẳng định Đức sẵn sàng tài trợ thêm hai tổ hợp mới. Ông cũng tiết lộ Berlin đang xem xét mua thêm tên lửa tầm xa Typhoon của Mỹ nhằm bổ sung nhanh năng lực phòng thủ cho Kiev.

Trong khi đó, một số nghị sĩ Estonia đang thăm Washington đã bày tỏ lo ngại về tính khả thi của “tối hậu thư” này. Ông Marko Mihkelson, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Estonia, cho rằng thời hạn 50 ngày sẽ khó mang lại thay đổi thực chất mà thậm chí có thể tạo điều kiện để Moskva củng cố lực lượng. “Năm mươi ngày sẽ không thay đổi điều gì - điều đó chỉ tạo thêm thời gian để tình hình diễn biến phức tạp hơn”, ông Mihkelson phát biểu, đồng thời kêu gọi phương Tây cần áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ và tăng cường viện trợ vũ khí hiện đại cho Kiev.

Tại Washington, tuyên bố mới của Tổng thống Trump cũng làm xuất hiện thêm những ý kiến trái chiều trong Quốc hội Mỹ. Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, thành viên cấp cao của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho rằng kế hoạch này vẫn còn thiếu chi tiết, ngoài cam kết về hệ thống Patriot. Trong khi đó, một số nghị sĩ Dân chủ như Hạ nghị sĩ Gregory Meeks và Bill Keating bày tỏ quan điểm lo ngại, cho rằng việc đặt ra thời hạn 50 ngày có thể không đủ để tạo sức ép cần thiết và có thể khiến tình hình phức tạp hơn. Các nghị sĩ này cũng kêu gọi lãnh đạo Quốc hội sớm đưa ra các biện pháp bổ sung nhằm hỗ trợ Ukraine và củng cố các công cụ kinh tế cần thiết.

Về phía đảng Cộng hòa, Thượng nghị sĩ Mitch McConnell hoan nghênh cam kết cung cấp vũ khí nhưng cho rằng chính quyền Trump cần hành động quyết liệt hơn. Ông chỉ trích những quan điểm “coi nhẹ” việc hỗ trợ quân sự, đồng thời kêu gọi mở rộng danh mục vũ khí viện trợ và đầu tư nghiêm túc cho sản xuất đạn dược để tránh tình trạng thiếu hụt.

Trong bối cảnh chính trường Mỹ còn nhiều ý kiến khác nhau, một số chuyên gia chính sách nhận định lời đe dọa áp thuế 100% chưa chắc sẽ tạo tác động đáng kể đến tình hình xung đột. Chuyên gia Doug Klain thuộc tổ chức Razom (Ukraine) cho rằng ngay cả mức thuế cao cũng khó đạt hiệu quả rõ rệt nếu không đi kèm các biện pháp kinh tế bổ sung và lộ trình cụ thể. Ông đề xuất Quốc hội Mỹ có thể tận dụng “khoảng thời gian 50 ngày” để xem xét các gói biện pháp mới, có thể điều chỉnh mức độ áp dụng tùy theo diễn biến trên thực địa.

Nhà ngoại giao kỳ cựu Richard Kauzlarich, cựu Đặc phái viên Mỹ tại các quốc gia hậu Liên Xô dưới thời Tổng thống Bill Clinton, nhận định tuyên bố của Tổng thống Trump cho thấy Mỹ và NATO đang thể hiện sự thống nhất hơn trong cách tiếp cận hỗ trợ Ukraine. Ông Kauzlarich cũng cho rằng với kế hoạch hành động hiện tại, Moskva sẽ gặp nhiều khó khăn hơn nếu xung đột tiếp tục kéo dài.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc