Tuyến đường sắt cao tốc Bến Thành - Cần Giờ dự kiến khởi công ngày 19/12

UBND TP.HCM vừa chính thức chấp thuận chủ trương đầu tư và nhà đầu tư thực hiện dự án tuyến đường sắt Bến Thành - Cần Giờ. Dự án do Công ty CP Đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc Vinspeed đầu tư, đặt mục tiêu vận hành ngay trong năm 2028.

Dự án là một trong những công trình trọng điểm chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, sẽ chính thức khởi công vào ngày 19/12.

Mảnh ghép chiến lược cho hạ tầng vùng

Tuyến đường sắt Bến Thành - Cần Giờ được xây đường đôi, khổ 1.435mm, điện khí hóa với chiều dài tuyến chính hơn 54km, tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng trục 17 tấn/trục. Giai đoạn 1 của dự án sẽ xây ga Bến Thành, ga Cần Giờ; giai đoạn 2 của dự án sẽ xây thêm ga Tân Thuận, Tân Mỹ, Nhà Bè, Bình Khánh. Depot và trung tâm điều khiển của dự án sẽ đặt tại xã Cần Giờ.

Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 102.430 tỷ đồng, chưa bao gồm 12.784 tỷ đồng chi phí giải phóng mặt bằng do ngân sách Nhà nước đảm bảo.

Tuyến đường sẽ vận hành sáu đoàn tàu đồng thời, khai thác từ 6h00 đến 23h hàng ngày, với tần suất 20 phút/chuyến. Thời gian chạy tàu toàn tuyến là 20,3 phút.

Tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ có điểm đầu tại Công viên 23 tháng 9 và điểm cuối tại khu đất 39 ha giáp khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ.

Theo kế hoạch, công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng sẽ được triển khai từ quý IV/2025, tuân thủ tiến độ được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Phần xây dựng cơ bản và đưa công trình vào khai thác được yêu cầu hoàn thành trong 30 tháng kể từ thời điểm Nhà nước quyết định giao đất, nhằm đảm bảo tuyến đường sắt vận hành trong năm 2028.

Trong quá trình thực hiện, Vinspeed có trách nhiệm đảm bảo năng lực để thực hiện dự án theo tiến độ như đã cam kết. Đồng thời, Vinspeed phải tự cân đối vốn đầu tư để đảm bảo năng lực để thực hiện dự án và chịu trách nhiệm xác định tổng vốn đầu tư dự án theo đúng quy định.

UBND TP.HCM cũng cho phép Vinspeed hưởng loạt ưu đãi đặc thù. Cụ thể, Nhà nước đảm bảo toàn bộ chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư, trực tiếp tổ chức công tác giải phóng mặt bằng và bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư.

Bên cạnh đó, Vinspeed được giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với diện tích xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt, đồng thời được miễn, giảm tiền sử dụng đất và tiền thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai và đường sắt.

Nhiều yêu cầu ràng buộc nghiêm ngặt

Dự án tuyến đường sắt Bến Thành - Cần Giờ thuộc diện đặc biệt ưu đãi đầu tư, qua đó hưởng nhiều chính sách hỗ trợ nhằm đảm bảo tính khả thi và tiến độ. Tuy nhiên, phía UBND TP.HCM cũng yêu cầu Vinspeed phải tuân thủ những quy định rất chặt chẽ.

Chẳng hạn, thành phố yêu cầu Vinspeed phải quản lý vốn và tiến độ; chịu trách nhiệm về tiến độ góp vốn, huy động vốn vay; phải đảm bảo đưa dự án vào vận hành trong năm 2028.

Bên cạnh đó, Vinspeed cũng phải thực hiện đầy đủ đánh giá tác động môi trường; đánh giá, rà soát diện tích rừng bị ảnh hưởng; trồng rừng thay thế tại chỗ, bảo vệ hành lang rừng thuộc khu vực di tích quốc gia Căn cứ Rừng Sác.

Thành phố cũng yêu cầu phía Vinspeed phối hợp với Sở Quy hoạch - kiến trúc cập nhật phương án tuyến vào Quy hoạch TP.HCM đến 2040. Đồng thời, phải xin ý kiến Quân khu 7 và Bộ Tư lệnh TP.HCM để đảm bảo không ảnh hưởng các khu vực trọng yếu.

Đặc biệt, nếu vi phạm điều kiện pháp lý, đặc biệt liên quan đất lúa và đất rừng phòng hộ, dự án có thể bị chấm dứt và Vinspeed không được quyền khiếu nại.

Để đáp ứng mục tiêu đưa dự án vào vận hành năm 2028, UBND TP.HCM yêu cầu Vinspeed cùng các sở, ngành liên quan phải triển khai kế hoạch chi tiết, phối hợp chặt chẽ và tuân thủ nghiêm các yêu cầu về pháp lý, môi trường, quốc phòng và tiến độ thi công.

Cụ thể, Sở Tài chính được giao nhiệm vụ bố trí vốn giải phóng mặt bằng, hướng dẫn chủ đầu tư nghĩa vụ bảo đảm dự án; Sở Tài nguyên và môi trường được giao thẩm định pháp lý đất lúa, đất rừng, môi trường.

Việc UBND TP.HCM chấp thuận chủ trương đầu tư tuyến đường sắt cao tốc Bến Thành - Cần Giờ đánh dấu bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển hạ tầng giao thông của thành phố. Nếu hoàn thành đúng kỳ vọng, tuyến đường sắt cao tốc này sẽ trở thành động lực mới thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mở rộng không gian đô thị và tăng cường kết nối vùng cho TP.HCM trong nhiều thập kỷ tới.

Quốc Hải