Tuyên Quang tìm động lực tăng trưởng mới từ kinh tế biên mậu

Hạ tầng khu vực Cửa khẩu Quốc tế Thanh Thủy (Tuyên Quang) được đầu tư, nâng cao khả năng thông quan. Ảnh: Hoàng Hải - TTXVN

Tuy nhiên, quy mô xuất nhập khẩu của tỉnh vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng, đòi hỏi cách tiếp cận dài hạn và các giải pháp đồng bộ để biến lợi thế biên giới thành động lực tăng trưởng bền vững.

Tỉnh Tuyên Quang có đường biên giới dài 277 km, tiếp giáp tỉnh Vân Nam và Khu tự trị dân tộc Choang, tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc). Trên tuyến biên giới có một cặp cửa khẩu quốc tế, hai cặp cửa khẩu song phương, một cặp cửa khẩu phụ cùng nhiều lối mở.

Theo ông Lộc Kim Liễn, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tuyên Quang, hạ tầng kết nối giao thông đến các cửa khẩu và lối mở đang được tỉnh tập trung đầu tư, cải tạo và nâng cấp, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển và tăng hiệu quả hoạt động logistics. Cùng với đó, danh mục hàng hóa xuất khẩu ngày càng đa dạng, phong phú và mang tính đặc trưng, tạo lợi thế cạnh tranh cho tỉnh.

Công tác cải cách thủ tục hành chính tiếp tục được đẩy mạnh; các cơ quan hải quan, biên phòng và công ty vận tải quốc tế ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, góp phần rút gọn quy trình, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Tuyên Quang và các địa phương của Trung Quốc được duy trì ổn định, thực chất, trở thành nền tảng quan trọng để mở rộng thương mại biên giới trong thời gian tới.

Bà Trần Thị Quỳnh, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thành Phúc cho biết, thời gian qua hoạt động vận chuyển hàng hóa tại khu vực cửa khẩu có nhiều chuyển biến tích cực. Các thủ tục thông quan tại cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy được thực hiện nhanh, thông suốt, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, so với nhiều cửa khẩu lớn trong khu vực, hạ tầng giao thông tại đây chưa đồng bộ, chi phí bến bãi còn cao...

Công ty mong muốn tỉnh đẩy nhanh đầu tư hoàn thiện hạ tầng logistics theo hướng hiện đại, phát triển cửa khẩu thông minh và tăng cường kết nối giao thông liên vùng; có cơ chế đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp logistics như tạo điều kiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất, bố trí quỹ đất phát triển trung tâm logistics hay có chính sách ưu đãi cụ thể về thuế, tín dụng, thủ tục đầu tư để khuyến khích khu vực tư nhân tham gia mạnh mẽ vào đầu tư hạ tầng cửa khẩu.

Cùng với đầu tư hạ tầng, công tác cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan được tỉnh và các đơn vị chức năng đẩy mạnh. Bà Nguyễn Bích Thủy, Phó Đội trưởng Hải quan cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy cho hay, trung bình mỗi ngày đơn vị giải quyết khoảng 50 hồ sơ xuất nhập khẩu, chủ yếu liên quan đến các mặt hàng nông sản như chè, cà phê hạt, tinh bột sắn, sầu riêng, dừa… Quy trình thủ tục đã được đơn giản hóa, giảm nhiều loại giấy tờ phải nộp trực tiếp. Các bước xử lý hồ sơ được tích hợp, kết nối trực tuyến giữa các cơ quan chức năng, rút ngắn thời gian thông quan.

Xe container hàng hóa chờ thông quan tại Cửa khẩu Quốc tế Thanh Thủy (Tuyên Quang). Ảnh: Hoàng Hải - TTXVN

Đồng thời, đơn vị cũng thường xuyên gặp gỡ, lắng nghe, trao đối với các doanh nghiệp để nắm bắt tình hình thực tế, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong xử lý thủ tục hải quan; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng Biên phòng, Công an và cơ quan chức năng phía Trung Quốc tổ chức hội đàm, thống nhất quy trình để nâng cao năng lực thông quan, chống buôn lậu và gian lận thương mại…

Mặc dù có nhiều lợi thế, nhưng hoạt động thương mại biên giới của tỉnh vẫn chưa đạt như kỳ vọng. Giai đoạn 2021 – 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Tuyên Quang ước đạt hơn 1,5 tỷ USD, Khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy hiện mới thu hút 41 dự án đầu tư dịch vụ thương mại với tổng vốn đăng ký hơn 752 tỷ đồng. Những con số này chưa tương xứng với tiềm năng vốn có của Tuyên Quang và còn hạn chế so với những địa phương lân cận như Cao Bằng, Lào Cai...

Ông Vũ Văn Tiến, Phó Trưởng ban Quản lý các khu công nghiệp và khu kinh tế tỉnh Tuyên Quang cho biết, thời gian qua, hạ tầng phục vụ xuất nhập khẩu dù đã được quan tâm đầu tư, song vẫn thiếu đồng bộ; dịch vụ hỗ trợ thương mại còn hạn chế; hoạt động xuất nhập khẩu giữa các cửa khẩu không đồng đều, phần lớn tập trung tại cặp cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy – Thiên Bảo.

Nhiều dự án trong khu kinh tế cửa khẩu vẫn gặp vướng mắc về thủ tục đất đai, kéo dài thời gian triển khai. Ngoài ra, hoạt động thương mại biên mậu thường xuyên chịu tác động từ thay đổi chính sách quản lý biên giới của phía Trung Quốc; cơ cấu hàng hóa xuất khẩu chưa bền vững, giá trị thấp, phụ thuộc chủ yếu vào thị trường này; năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp còn hạn chế…

Trước đó, trong chuyến làm việc của lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang với Bộ Công Thương, các chuyên gia Bộ Công Thương nhận định, tỉnh vẫn còn nhiều dư địa để tạo bước đột phá. Tuyên Quang có cơ hội mở mới, nâng cấp các cửa khẩu và lối mở; lợi thế hình thành các tuyến vận tải quốc tế mới...

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng, tỉnh Tuyên Quang cần sớm xây dựng Đề án phát triển thương mại biên giới; trong đó làm rõ các lợi thế, định hướng phát triển, nhu cầu nhập khẩu từ phía Trung Quốc và khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước.

Đồng thời, tỉnh phải ưu tiên xuất khẩu chính ngạch, đẩy mạnh chế biến sâu để nâng cao giá trị sản phẩm theo đúng nhu cầu thị trường; lựa chọn các khu vực phát triển theo lộ trình và thứ tự ưu tiên rõ ràng; phân tích lợi thế so sánh giữa Tuyên Quang và các địa phương biên giới phía Bắc nhằm xác định hướng đi phù hợp và bền vững; gắn phát triển thương mại với du lịch, chương trình OCOP, xây dựng và quảng bá thương hiệu sản phẩm; xác định rõ các nguồn lực thực hiện.

Đặc biệt, tận dụng tốt Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị để huy động đầu tư từ khu vực kinh tế tư nhân cho thương mại biên giới; tăng cường xúc tiến thương mại, đẩy mạnh quảng bá tiềm năng và lợi thế để thu hút doanh nghiệp đầu tư hạ tầng tại khu vực cửa khẩu. Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và đồng hành cùng địa phương thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế biên mậu...

Hoàng Hải/vnanet.vn