Tỷ phú Tesla dự báo về viễn cảnh lao động trong kỷ nguyên AI

Tỷ phú Elon Musk. Ảnh: AFP/TTXVN

Vị tỷ phú công nghệ so sánh quyết định đi làm trong tương lai giống như sở thích trồng rau hiện nay. Ông cho rằng mọi người có thể ra cửa hàng mua rau hoặc tự trồng ở sân sau nếu muốn. Việc tự trồng rau chắc chắn sẽ vất vả hơn, nhưng nhiều người vẫn thích làm điều đó. Tương tự, làm việc khi đó sẽ chỉ dành cho những ai thực sự tìm thấy niềm vui trong đó.

Ông Musk nhận định tương lai "lao động theo tùy chọn" này sẽ thành hiện thực nhờ lực lượng hàng triệu robot giúp tăng năng suất lao động đột biến. Nhưng với nhiều người khác, khái niệm về một tương lai tự động hóa như vậy không mấy tươi sáng, đặc biệt là trong bối cảnh có những bằng chứng ban đầu cho thấy AI đang thay thế các công việc cấp cơ bản. Điều này có thể góp phần gây ra khó khăn cho thị trường việc làm của thế hệ trẻ và làm chậm tăng trưởng thu nhập của người dân.

Tuy nhiên, trong viễn cảnh thế giới tự động hóa này, ông Musk cho rằng tiền bạc sẽ không còn là vấn đề. Ông dẫn chứng loạt tiểu thuyết khoa học viễn tưởng "Culture" của tác giả Iain M. Banks, trong đó mô tả một thế giới với các thực thể AI siêu thông minh. Ông Musk dự đoán nếu AI và robot tiếp tục cải tiến, tiền bạc sẽ dần mất đi ý nghĩa thực tiễn.

Trước đó, tại sự kiện Viva Technology hồi năm 2024, vị tỷ phú từng đề cập đến khái niệm "thu nhập cao phổ quát" để duy trì một thế giới mà hàng hóa và dịch vụ luôn dồi dào. Quan điểm này có nét tương đồng với CEO OpenAI Sam Altman, người ủng hộ việc chính phủ cấp thu nhập cơ bản vô điều kiện cho người dân.

Tuy nhiên, giới chuyên gia kinh tế tỏ ra hoài nghi về tính khả thi của lộ trình này. Bà Ioana Marinescu, giáo sư tại Đại học Pennsylvania, chỉ ra rằng dù chi phí AI đang giảm, giá thành robot vật lý vẫn rất đắt đỏ và khó mở rộng quy mô. Bà đồng ý tự động hóa toàn diện là xu hướng tất yếu, nhưng nhận định mốc thời gian 10-20 năm mà ông Musk đưa ra là quá lạc quan khi tốc độ áp dụng công nghệ chưa nhanh như kỳ vọng.

Bên cạnh rào cản công nghệ, vấn đề bất bình đẳng xã hội cũng được đặt ra. Ông Samuel Solomon, phó giáo sư tại Đại học Temple, lo ngại về việc liệu sự thịnh vượng do AI tạo ra có mang tính bao trùm hay không. Ông cảnh báo hệ thống hiện tại đang nới rộng khoảng cách giàu nghèo, khi sự bùng nổ của AI chủ yếu mang lại lợi ích cho giới đầu tư chứng khoán thay vì người lao động phổ thông.

Ngoài ra, Giáo sư Anton Korinek tại Đại học Virginia còn đề cập đến cuộc khủng hoảng hiện sinh cho con người. Ông Korinek đã trích dẫn các nghiên cứu, chẳng hạn như nghiên cứu năm 1938 của Đại học Harvard trong đó cho thấy con người tìm thấy sự hài lòng từ những mối quan hệ có ý nghĩa. Ông nói rằng hầu hết những mối quan hệ đó hiện nay đều đến từ công việc. Trong tương lai tưởng tượng của tỷ phú Musk, con người sẽ phải thay đổi hoàn toàn cách định nghĩa về ý nghĩa cuộc sống, vốn vẫn đang gắn liền với công việc.

Bản thân ông Musk cũng chia sẻ từng suy ngẫm về vấn đề này. Ông cho rằng khi máy móc và robot có thể làm mọi thứ tốt hơn con người, câu hỏi đặt ra là cuộc sống còn ý nghĩa gì. Dù vậy, vị tỷ phú tin rằng con người vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc mang lại ý nghĩa cho AI.

Hương Thủy/TTXVN (Theo Fortune)