UAV Nga lách qua lưới phòng không, Ukraine gặp khó vì thời tiết xấu
Hiệu quả của hệ thống phòng không Ukraine đang sụt giảm nghiêm trọng do thời tiết u ám, mưa và sương mù dày đặc. Điều này khiến các máy bay không người lái cảm tử Shahed của Nga dễ dàng xuyên thủng mạng lưới phòng thủ của Kiev.
Phòng không Ukraine gặp khó vì thời tiết xấu
Hệ thống phòng không Ukraine đang phải đối mặt với một mối đe dọa mới: mưa và mây mù khiến việc phát hiện và đánh chặn UAV trở nên khó khăn hơn.
Tổng thống Zelensky gần đây cho biết, hiệu quả phòng không của Ukraine đã giảm 20 đến 30% do thời tiết u ám trong mùa thu. Kết quả là, ngày càng nhiều máy bay không người lái của Nga xâm nhập - tấn công các thành phố của Ukraine, gây thiệt hại đáng kể.

Một hệ thống phòng không Ukraine. Ảnh: Kyiv post
Trên mặt đất, các thành viên của các nhóm phòng không cơ động Ukraine cho biết, thời tiết xấu đang đặt ra thách thức lớn. Nhiều đơn vị sử dụng công nghệ phòng không thô sơ, chẳng hạn như súng máy Browning gắn trên xe bán tải và cần có khả năng phát hiện mục tiêu để đạt hiệu quả.
Ông Oleksiy, người điều phối các nhóm phòng không cơ động tại tỉnh Kiev nói rằng: “Khi sử dụng ống ngắm, chúng tôi có thể quan sát các vật thể cách xa khoảng 2.000 mét. Nhưng trong điều kiện mưa và tuyết, tầm ngắm chỉ giới hạn từ 100-200 mét. Thời tiết xấu ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi hoạt động”.
Ukraine cũng tích hợp các hệ thống đất đối không như S-300 từ thời Liên Xô và pháo phòng không tự hành Gepard của Đức trong mạng lưới phòng không nhưng kho dự trữ đạn dược cho hai hệ thống này rất khan hiếm. Các tổ hợp Patriot của Ukraine do Mỹ sản xuất cũng gặp tình trạng tương tự.
Trước tình hình này, Ukraine đang tìm kiếm các giải pháp nội địa, trong đó có việc chế tạo một thế hệ máy bay không người lái đánh chặn mới, trong đó phải kể đến UAV Sting. Đây là máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) được phát triển để truy đuổi và vô hiệu hóa UAV Shahed.
Financial Times đưa tin, tính đến đầu tháng 10, UAV Sting đã bắn hạ khoảng 600 chiếc Shahed và các phiên bản UAV tương tự do Nga sản xuất.
"Nếu bạn không nhìn thấy gì, bạn sẽ không thể bắn hạ mục tiêu. Tất cả máy bay không người lái đều được trang bị camera quang học để nhận diện hình ảnh, cả trên mặt đất lẫn trên không”, Vyacheslav, một trong những người sáng lập hãng sản xuất máy bay không người lái Wild Hornets, cho biết.
“Điều đáng lo ngại là UAV Shahed có thể bay trong mọi điều kiện thời tiết", ông Oleksiy lưu ý.
Thời tiết xấu cũng ảnh hưởng tới camera ảnh nhiệt, vốn đã trở thành một công cụ hữu ích trong ngành công nghiệp máy bay không người lái Ukraine nhằm tạo điều kiện cho các cuộc tấn công ban đêm vào các vị trí của Nga, cũng như phục vụ cho mục đích phòng thủ vì chúng có thể giúp lực lượng Kiev phát hiện máy bay không người lái của Nga.
“Điều kiện thời tiết xấu như mưa, tuyết và sương mù ảnh hưởng đến việc xác định mục tiêu trực quan ngay cả khi chúng tôi sử dụng camera ảnh nhiệt. Đó là lý do tôi luôn nhấn mạnh sự cần thiết phải triển khai vùng phủ sóng radar tầm thấp chất lượng cao”, chuyên gia hàng không Ukraine Anatolii Khrapchynskyi nói với Kiev Independent.
Ông Oleksiy nhận định, việc thiết lập vùng phủ sóng radar là giải pháp tốt nhất, nhưng lại kéo theo vấn đề kinh tế. Theo ước tính, các hệ thống radar như ieMHR của RADA Israel có giá khoảng 1 triệu USD, trong khi các hệ thống tương tự của Ukraine cũng có giá gần 120.000 USD.
Cách Nga thay đổi chiến thuật
Nga có rất nhiều loại máy bay không người lái kiểu UAV Shahed. Một số loại có hệ thống dẫn đường trực quan riêng, nhưng chúng chủ yếu bay theo tọa độ đã định sẵn. Ông Vyacheslav cho biết thêm, tên lửa đất đối không là giải pháp tốt nhất cho tình thế tiến thoái lưỡng nan hiện tại, nhưng chúng có giá thành khá đắt đỏ. Hệ thống phòng thủ hiện tại của Ukraine sẽ phải chịu áp lực lớn cho đến khi thời tiết tốt hơn.
Trong khi đó, Nga đang nỗ lực nâng cấp vũ khí và thay đổi chiến thuật tấn công. Moscow đã thay đổi các đặc tính kỹ thuật của vũ khí được sử dụng để tấn công Ukraine.Tên lửa đạn đạo của Nga giờ đây có dễ dàng qua mặt hệ thống phòng không Patriot và các hệ thống khác mà phương Tây cung cấp cho Ukraine. Moscow cũng triển khai UAV sử dụng động cơ phản lực. Các loại UAV Shahed và Geran hiện bay cao hơn và xa hơn, cơ động hơn. Kết quả là, hiệu quả của các nhóm phòng không cơ động Ukraine đã giảm đáng kể.
Bên cạnh đó, Ukraine cũng thiếu lớp phòng không trung gian là các hệ thống có khả năng bắn hạ UAV bay ở độ cao trung bình mà không cần sử dụng tên lửa phòng không đỏ và khan hiếm. Nước này chưa thể sản xuất được số lượng lớn máy bay không người lái đánh chặn để đáp ứng nhu cầu phòng không.
Trước đây, Nga tập trung tấn công vào các cơ sở phát điện và các trạm biến áp lớn, ở các khu vực khác nhau. Giờ đây, họ thực hiện các cuộc tấn công quy mô lớn vào cơ sở hạ tầng năng lượng ở một, hai hoặc ba khu vực theo trình tự.
“Trong giai đoạn 2022-2023, các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng Ukraine cũng dữ dội giống như thời điểm hiện tại. Nhưng khi đó, họ tấn công rải rác trên toàn bộ hệ thống năng lượng. Giờ đây, họ tập trung vào một số vùng lãnh thổ nhất định. Đã có những cuộc tấn công rất mạnh mẽ và có hệ thống vào các khu vực phía đông và đông bắc, đặc biệt là các vùng Dnipropetrovsk, Chernihiv và Sumy. Đó là lý do tại sao ở một số nơi, tình hình cực kỳ nghiêm trọng”, ông Serhii Diachenko, người đứng đầu Cục Phân tích và Dự báo Toàn diện của Ukraine lưu ý.