UBND cấp xã được cấp 'sổ đỏ' lần đầu - Cú hích trong quản lý đất đai

Từ ngày 1/7/2025, UBND cấp xã được trực tiếp cấp “sổ đỏ” lần đầu cho người dân. Ảnh: TUẤN SỸ

Trước đây, để được cấp “sổ đỏ” lần đầu, người dân phải nộp hồ sơ tại UBND cấp xã, sau đó hồ sơ được chuyển lên cấp huyện để thẩm định, phê duyệt và cấp sổ. Quá trình này trải qua nhiều bước trung gian, dễ phát sinh chậm trễ, sai sót và thậm chí gây phiền hà. Người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, phải đi lại nhiều lần, mất thời gian và chi phí không nhỏ. Những quy trình rườm rà ấy không chỉ làm giảm hiệu quả quản lý nhà nước mà còn tạo ra tâm lý e ngại, thậm chí bức xúc trong nhân dân.

Nghị định số 151/2025 của Chính phủ (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025) cho phép cấp xã là nơi gần dân nhất được trực tiếp cấp “sổ đỏ” lần đầu sẽ giải quyết tận gốc những bất cập đó. Người dân chỉ cần thực hiện thủ tục ngay tại xã, phường, giảm hẳn thời gian chờ đợi và công đoạn hành chính. Việc trao quyền cho xã xử lý, phê duyệt hồ sơ giúp rút ngắn quy trình, nâng cao tính chủ động và trách nhiệm của chính quyền cấp cơ sở.

Nhiều người đặt câu hỏi: Cấp xã có đủ năng lực để đảm đương nhiệm vụ quan trọng như cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không? Thực tế cho thấy, cùng với việc phân quyền, Chính phủ đã có chỉ đạo đi kèm việc chuẩn hóa đội ngũ công chức địa chính - xây dựng - tư pháp cấp xã, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, kết nối liên thông với cơ sở dữ liệu đất đai toàn quốc.

Một điểm rất đáng chú ý là việc phân quyền này nằm trong tổng thể đổi mới mô hình tổ chức chính quyền địa phương theo hướng hai cấp tỉnh và xã, bỏ cấp huyện. Mô hình này chỉ thực hiện được khi cấp xã đủ năng lực và thực sự được giao quyền tương xứng. Trao quyền cấp “sổ đỏ” là một bước thử thách năng lực tổ chức và vận hành của xã, cũng là cơ hội để chính quyền cơ sở thể hiện năng lực, bản lĩnh và vai trò phục vụ người dân.

Không chỉ tăng quyền, chính sách mới còn gắn liền với trách nhiệm giải trình cao hơn. Nếu trước kia, sự chậm trễ hay sai sót thường bị đùn đẩy giữa các cấp thì nay, xã, phường chịu trách nhiệm trực tiếp trước dân về tiến độ và chất lượng cấp “sổ đỏ”. Đây là cơ chế thúc đẩy minh bạch và hiệu quả trong quản lý đất đai, lĩnh vực vốn dễ phát sinh tiêu cực, khiếu nại.

Một ưu điểm khác nữa là khi xã được giao cấp “sổ đỏ”, toàn bộ dữ liệu đất đai, hồ sơ kỹ thuật, thông tin chủ sử dụng đất… buộc phải được số hóa, kết nối với hệ thống của tỉnh. Đây là cơ hội lớn để hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai cấp xã, nền tảng quan trọng cho chính quyền số.

Bên cạnh đó, quy trình cấp “sổ đỏ” cũng sẽ rõ ràng, minh bạch hơn nhờ áp dụng công nghệ. Người dân có thể tra cứu tình trạng hồ sơ, giám sát tiến độ xử lý ngay trên nền tảng số, từ đó hạn chế nhũng nhiễu, tiêu cực, góp phần xây dựng niềm tin vào bộ máy công quyền.

Dù mang lại nhiều kỳ vọng, chính sách này cũng đối diện không ít thách thức. Không phải xã nào cũng sẵn sàng về nhân lực, hạ tầng công nghệ và quy trình quản lý. Cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về đào tạo cán bộ, hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, xây dựng hệ thống phần mềm liên thông để tránh ách tắc trong thực hiện. Đồng thời, cơ chế kiểm tra, giám sát sau phân quyền cần được đặt đúng chỗ, tránh lạm quyền hoặc vận hành thiếu trách nhiệm.

Tuy nhiên, với quyết tâm cải cách từ Trung ương, sự chủ động của chính quyền địa phương và kỳ vọng của người dân, việc phân quyền cho xã, phường cấp “sổ đỏ” lần đầu là một bước đi đáng hoan nghênh. Chính sách này là một biểu hiện cụ thể cho tư duy quản trị: hiệu quả, gần dân, minh bạch và lấy người dân làm trung tâm phục vụ. Nếu được triển khai đồng bộ và giám sát chặt chẽ, đây sẽ là cú hích lớn cho cải cách hành chính, thúc đẩy quản lý đất đai công khai, rõ ràng và đem lại lợi ích thiết thực cho người dân.

NGÂN HẠNH