Úc cấm trẻ dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội, Việt Nam có nên áp dụng?
Một số nhà nghiên cứu ủng hộ lệnh cấm trẻ dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, số khác thì hoài nghi về tính hiệu quả và bền vững.
Từ 0 giờ ngày 10-12, Úc chính thức cấm người dùng dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội.
Cấm dùng mạng xã hội tăng khả năng tập trung
Nhiều nghiên cứu xác định mạng xã hội là một trong những yếu tố góp phần làm suy giảm sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên, gây gián đoạn giấc ngủ và giảm khả năng tập trung. Trẻ em ngày càng dành ít thời gian để vui chơi tự do với bạn bè hay khám phá thiên nhiên, làm hạn chế cơ hội học tập và phát triển thực tế.
Úc cấm người dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội. Ảnh: AI
ThS Vũ Bích Phượng, giảng viên tâm lý học tại Trường ĐH RMIT Việt Nam, cho biết động thái này thể hiện quyết tâm của Úc nhằm giải quyết các rủi ro và tội phạm mạng tinh vi nhắm vào trẻ em. Lệnh cấm mạng xã hội cũng hướng tới thúc đẩy chia sẻ trách nhiệm giữa phụ huynh và các "ông lớn" công nghệ. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa có thể áp dụng lệnh cấm ở các quốc gia khác.
"Tại Việt Nam, chúng ta có thể nhìn xung quanh và thấy trẻ em xem video ngắn trên TikTok hoặc Facebook bằng điện thoại của cha mẹ hoặc ông bà. Các em không cần tài khoản riêng để sử dụng mạng xã hội mà vẫn có thể dùng mạng xã hội" - ThS Bích Phượng dẫn chứng.
Việc sở hữu tài khoản và việc xem nội dung mạng xã hội một cách thụ động là 2 việc hoàn toàn khác nhau. Nhiều nền tảng cũng có nội dung công khai không yêu cầu đăng nhập để xem.
Theo ThS Bích Phượng, một vấn đề khác cũng rất cần quan tâm là bình đẳng giới. Các bé gái thường sử dụng các mạng xã hội như Instagram và TikTok, trong khi các bé trai lại dành nhiều thời gian để chơi game đồng đội với bạn bè trực tuyến.
Cần có biện pháp phù hợp
TS Jeff Nijsse, giảng viên cấp cao ngành kỹ thuật phần mềm tại Trường ĐH RMIT Việt Nam, cho rằng lệnh cấm cũng có thể khiến thanh thiếu niên chuyển hướng sang các nền tảng nhắn tin và chơi game khác như WhatsApp, Discord và Roblox hoặc sử dụng VPN để che giấu vị trí địa lý.
Theo TS Jeff Nijsse, VPN có thể che giấu địa chỉ IP nhưng cũng có thể phá vỡ các thuật toán phân vùng địa lý, gây cô lập người dùng khỏi các nhóm bạn bè địa phương và cung cấp nội dung không liên quan từ các khu vực nước ngoài. Các ứng dụng VPN miễn phí thậm chí có thể gây ra nhiều rủi ro hơn, chẳng hạn như phần mềm độc hại.
Hạn chế dùng mạng xã hội sẽ giúp trẻ có nhiều thời gian tham gia các hoạt động giải trí lành mạnh
Theo các chuyên gia, cha mẹ Việt cần nhận thức rõ hơn về hoạt động trực tuyến của con em mình, trò chuyện sâu sắc với con về các hoạt động của con và tìm hiểu các công cụ an toàn số hiện có để chặn nội dung độc hại, hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử và ngăn chặn tiếp xúc với người lạ trên mạng.
Thay vì cấm hoàn toàn mạng xã hội, một giải pháp hiệu quả hơn là yêu cầu các công ty công nghệ tuân thủ việc tạo ra một môi trường trực tuyến an toàn hơn cho trẻ em và thanh thiếu niên. "Điều này đặc biệt quan trọng vì việc trẻ em sử dụng các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ bùng nổ rất nhanh trong vài năm tới" - ThS Bích Phượng nhấn mạnh.
TPHCM thí điểm giờ ra chơi không điện thoại
Từ tháng 10-2025, Sở GD-ĐT TPHCM thực hiện thí điểm xây dựng môi trường học đường lành mạnh, hạn chế sử dụng điện thoại di động trong giờ ra chơi tại 16 cơ sở giáo dục thuộc 16 cụm chuyên môn.
Từ tháng 1-2026, các đơn vị báo cáo kết quả bước đầu, Sở GD-ĐT sẽ tổng hợp số liệu, đánh giá chung, thực hiện các điều chỉnh, hướng dẫn bổ sung cho giai đoạn tiếp theo.
