Ukraine, Hoa Kỳ ký thỏa thuận khoáng sản

Ukraine cho biết họ đã đảm bảo được các lợi ích quan trọng sau các cuộc đàm phán kéo dài, bao gồm chủ quyền hoàn toàn đối với đất hiếm của nước này, vốn rất quan trọng đối với các công nghệ mới và phần lớn chưa được khai thác.

Ông Trump ban đầu yêu cầu quyền khai thác khoáng sản của Ukraine để bồi thường cho hàng tỷ đô la vũ khí của Hoa Kỳ được chuyển giao dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden sau khi Nga xâm nhập Ukraine cách đây hơn 3 năm.

Sau sự do dự ban đầu, Ukraine đã chấp nhận một thỏa thuận khoáng sản như một cách để đảm bảo đầu tư dài hạn từ Hoa Kỳ, trong bối cảnh ông Trump đang cố gắng cắt giảm mạnh các cam kết an ninh của Hoa Kỳ trên toàn thế giới.

Khi công bố việc ký kết thỏa thuận tại Washington, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết điều này cho thấy "cam kết của cả hai bên đối với hòa bình và thịnh vượng lâu dài ở Ukraine".

"Thỏa thuận này gửi tín hiệu rõ ràng tới Nga rằng chính quyền Trump cam kết theo đuổi tiến trình hòa bình tập trung vào một nước Ukraine tự do, có chủ quyền và thịnh vượng trong dài hạn", Bessent cho biết.

"Và cần nói rõ ràng rằng, không một quốc gia hay cá nhân nào tài trợ hoặc cung cấp cho cỗ máy chiến tranh của Nga sẽ được hưởng lợi từ việc tái thiết Ukraine".

Tại Kyiv, Thủ Tướng Denys Shmygal phát biểu trên truyền hình quốc gia rằng thỏa thuận này "tốt, bình đẳng và có lợi".

Trong bài đăng trên Telegram, Shmygal cho biết 2 nước sẽ thành lập Quỹ đầu tư tái thiết, trong đó mỗi bên sẽ có 50% quyền biểu quyết.

"Ukraine vẫn giữ toàn quyền kiểm soát đối với lòng đất, cơ sở hạ tầng và tài nguyên thiên nhiên của mình", ông nói.

Đáp ứng mối quan tâm chính của Kyiv, ông cho biết Ukraine sẽ không phải trả bất kỳ "khoản nợ" nào cho hàng tỷ đô la vũ khí của Hoa Kỳ và các hỗ trợ khác kể từ khi Nga xâm nhập vào tháng 2/2022.

"Lợi nhuận của quỹ sẽ được tái đầu tư độc quyền vào Ukraine", ông nói.

Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Yulia Svyrydenko cho biết trên Facebook rằng thỏa thuận này sẽ tài trợ cho các dự án khoáng sản, dầu khí cũng như "cơ sở hạ tầng hoặc chế biến liên quan".

Ông Trump ban đầu muốn có 500 tỷ đô la tiền khoáng sản - gấp khoảng 4 lần số tiền Hoa Kỳ đã đóng góp cho Ukraine kể từ xung đột.

Sự hiện diện của Hoa Kỳ chống lại 'những kẻ xấu'

Ông Trump đã từ chối cung cấp bảo đảm an ninh cho Ukraine và bác bỏ nguyện vọng gia nhập NATO của nước này.

Nhưng ông cho biết vào thứ Tư rằng sự hiện diện của Hoa Kỳ trên thực địa sẽ có lợi cho Ukraine.

"Tôi nghĩ sự hiện diện của Mỹ sẽ ngăn chặn nhiều thế lực xấu xâm nhập vào đất nước hoặc chắc chắn là tránh xa khu vực mà chúng tôi đang hiện diện", ông Trump phát biểu tại cuộc họp nội các.

Ngoại trưởng Marco Rubio hôm thứ Ba đã đe dọa rằng chính quyền Trump sẽ từ bỏ việc hòa giải xung đột -- điều mà Trump đã cam kết trong chiến dịch tranh cử là sẽ chấm dứt vào ngày đầu tiên nhậm chức -- trừ khi hai bên đưa ra "những đề xuất cụ thể".

Ông Trump đã thúc đẩy một giải pháp mà theo đó Ukraine sẽ từ bỏ một số lãnh thổ bị Nga chiếm giữ, quốc gia đã từ chối lời đề nghị do Hoa Kỳ hậu thuẫn về lệnh ngừng bắn ít nhất 30 ngày.

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã loại trừ bất kỳ sự nhượng bộ chính thức nào đối với Nga về Crimea, bán đảo bị chiếm đóng vào năm 2014 và việc Moscow sáp nhập bán đảo này đã bị quốc tế phản đối mạnh mẽ.

Nhưng ông Zelensky đã lên tiếng ủng hộ chính sách ngoại giao của ông Trump sau cuộc họp thảm họa tại Nhà Trắng vào ngày 28/2, nơi Trump và Phó Tổng thống JD Vance chỉ trích ông vì bị cáo buộc vô ơn với sự hỗ trợ của Hoa Kỳ.

Theo nhiều ước tính khác nhau, Ukraine nắm giữ khoảng 5% tài nguyên khoáng sản và đất hiếm của thế giới. Nhưng công việc khai thác nhiều tài nguyên vẫn chưa bắt đầu và nhiều địa điểm hiện nằm trong lãnh thổ do lực lượng Nga kiểm soát.

Đáng chú ý, theo Cục Nghiên cứu Địa chất và Khai khoáng của Pháp, Ukraine sở hữu khoảng 20% than chì của thế giới, một vật liệu thiết yếu cho pin điện.

Ukraine cũng là nhà sản xuất mangan và titan lớn và cho biết nước này sở hữu các mỏ lithium lớn nhất châu Âu.

Nga kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ của Ukraine sau hơn 3 năm giao tranh tàn khốc khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng, bao gồm cả thường dân.

Ukraine đã bất ngờ tấn công vào khu vực Kursk của Nga vào tháng 8 năm ngoái. Moscow tuyên bố đã hoàn toàn xóa sổ lực lượng Ukraine vào cuối tuần.

Hôm thứ Tư, Nga cho biết có 288 thường dân đã thiệt mạng trong cuộc tấn công Kursk.

Ánh Vân - france24