Ukraine từ chối vai trò 'cầu nối' khí đốt Nga, Moscow mất 4,5 tỷ USD mỗi năm, EU không hề hấn?

Nga có thể mất khoảng 4,5 tỷ USD/năm nếu ngừng xuất khẩu khí đốt qua Ukraine. (Nguồn: The Moscow Times)

Kể từ khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine bắt đầu hồi tháng 2/2022, Na Uy đã vượt qua Moscow để trở thành nhà cung cấp khí đốt qua đường ống hàng đầu của châu Âu. Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) đã tăng cường nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ và các nước khác.

Hợp đồng trung chuyển khí đốt qua Ukraine đã được Moscow và Kiev ký kết vào năm 2019, cho phép Nga xuất khẩu khí đốt sang châu Âu. Theo hợp đồng này, Ukraine sẽ vận chuyển 40 tỷ m3 khí đốt của Nga mỗi năm trong giai đoạn 2021-2024.

Tuy nhiên, năm ngoái, lượng khí đốt của Nga trung chuyển qua Ukraine đã giảm 28,4%, xuống còn 14,646 triệu m3.

Hồi tháng 3/2024, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine German Galushchenko thông tin: “Tôi có thể xác nhận rằng, chúng tôi không có kế hoạch ký kết bất kỳ thỏa thuận bổ sung nào hoặc gia hạn thỏa thuận hiện tại này”.

Nga thiệt hại thế nào?

Theo dữ liệu của Gazprom, Nga có thể mất khoảng 4,5 tỷ USD/năm nếu ngừng xuất khẩu khí đốt qua Ukraine. Ước tính này dựa trên giá khí đốt trung bình sang châu Âu là 320 USD/1.000 m3. Xuất khẩu hàng ngày của nước này qua Ukraine sang châu Âu hiện ở mức hơn 40 triệu m3.

Nếu Kiev không gia hạn thỏa thuận, Moscow có kế hoạch sử dụng các tuyến đường thay thế và tăng cường xuất khẩu LNG.

Gazprom đặt mục tiêu tăng doanh số bán khí đốt cho Trung Quốc. “Gã khổng lồ” khí đốt này bắt đầu chuyển khí đốt sang Trung Quốc thông qua đường ống Sức mạnh Siberia vào cuối năm 2019.

Ukraine ung dung

Về phía Ukraine, nước này đã không nhập khẩu khí đốt trực tiếp từ Nga kể từ năm 2015 mà sử dụng hệ thống trung chuyển để cung cấp cho các hộ gia đình và doanh nghiệp. Hệ thống duy trì mức áp suất cho cả nguồn cung cấp trong nước và châu Âu.

Kiev có kinh nghiệm trong việc quản lý việc ngừng hoạt động vận chuyển. Điều này từng xảy ra vào năm 2006, 2009 và quốc gia này đã thử nghiệm để đảm bảo hệ thống có thể hoạt động nếu nguồn cung từ Nga chấm dứt.

Các quan chức năng lượng Ukraine và các nguồn tin trong ngành đã nhiều lần cho biết, không có mối đe dọa nào đối với đất nước nếu chấm dứt trung chuyển khí đốt Nga.

Máy nén khí của Kiev có thể bơm khí đốt từ các cơ sở lưu trữ ở phía Tây sang phía Đông.

EU đã có cách

Trong khi đó, hầu hết các quốc gia EU đã giảm bớt sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga do chiến dịch quân sự đặc biệt. Những quốc gia nhận khí đốt chính trước đây qua Ukraine bao gồm Áo, Slovakia, Italy, Hungary, Croatia, Slovenia và Moldova.

Hiện tại, Áo vẫn nhận phần lớn khí đốt qua Ukraine, trong khi các nước khác đã đa dạng hóa nguồn cung và thực hiện các bước để giảm nhu cầu.

Trong khi đó, trong năm 2023, Moldova đã nhập toàn bộ khí đốt từ các thị trường châu Âu.

Một nghiên cứu của Trung tâm chính sách năng lượng toàn cầu tại Đại học Columbia cho biết, nhập khẩu khí đốt Nga của Croatia hiện ở mức tối thiểu và của Slovenia đã giảm xuống gần bằng 0.

Ủy viên năng lượng EU Kadri Simson cũng khẳng định: “Các nguồn cung cấp thay thế vẫn tồn tại”.

Áo có thể nhập khẩu khí đốt từ Italy và Đức. Các công ty điện lực của Áo cho biết, họ đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa nếu nguồn cung cấp khí đốt của Moscow dừng lại.

Còn Hungary đã dựa vào đường ống TurkStream, đường ống dẫn khí đốt tự nhiên chạy từ Nga tới Thổ Nhĩ Kỳ và Slovenia nhận khí đốt từ Algeria và các nguồn khác.

EU có kế hoạch loại bỏ khí đốt của Nga chậm nhất là vào năm 2027 và đang nỗ lực tìm kiếm các tuyến đường và nhà cung cấp thay thế. Vì vậy, việc tạm dừng hợp đồng trung chuyển khí đốt Moscow qua Kiev dường như không quá ảnh hưởng đến khối 27 thành viên.

(theo Reuters)

Linh Chi