Ukraine tung chiến thuật 'diệt tận gốc' phi công UAV Nga

Chiến sự giữa Nga và Ukraine đã bước sang năm thứ ba, với nhiều thay đổi căn bản trong cách thức tác chiến. Trong đó, máy bay không người lái (UAV) nổi lên như biểu tượng của chiến tranh hiện đại, khi trở thành công cụ gây tổn thất nặng nề nhất cho cả hai bên.

Từ đầu xung đột, UAV đã được sử dụng rộng rãi để trinh sát, tấn công chính xác và quấy rối hậu phương đối phương. Theo số liệu mới đây nhất, hơn 70% thương vong dân sự tại Ukraine có liên quan tới các đòn tập kích bằng UAV, cho thấy mức độ áp đảo của loại vũ khí này trên chiến trường.

Căn cứ bí mật của lực lượng UAV Ukraine. Ảnh: Reuters

Chiến dịch “Mạng nhện” săn lùng phi công UAV Nga

Ngay trong những tuần đầu sau khi Nga mở chiến dịch quân sự toàn diện, Ukraine đã thể hiện rõ xu hướng tác chiến phi đối xứng, tận dụng công nghệ hiện đại và chiến thuật linh hoạt để đối phó với một đối thủ có tiềm lực vượt trội.

Điển hình là việc Kiev từng bước vô hiệu hóa sức mạnh của Hạm đội Biển Đen Nga, dù bản thân Ukraine gần như không có lực lượng hải quân đáng kể. Theo Euromaidan Press, tính tới nay, đã có ít nhất 28 tàu chiến và xuồng tuần tra Nga bị Ukraine phá hủy hoặc đánh hỏng trên Biển Đen. Trong đó, cú đánh chìm tuần dương hạm Moscow của Hạm đội Biển Đen vào năm 2022 được coi là đòn đánh choáng váng với Điện Kremlin.

Chiến thắng này là kết quả phối hợp giữa UAV trinh sát và tên lửa diệt hạm Neptune do Ukraine tự phát triển. Đây cũng là lời cảnh báo đầu tiên về vai trò ngày càng quan trọng của máy bay không người lái (UAV) trong chiến tranh hiện đại.

Trong bối cảnh UAV Nga tăng cường tấn công tuyến sau của Ukraine, Kiev đã triển khai chiến dịch “Mạng Nhện” nhằm phá hủy tận gốc năng lực vận hành UAV của đối phương.

Theo cựu Bộ trưởng Quốc Phòng Nga hiện đang là Giám đốc Trung tâm Chiến lược Quốc phòng Ukraine, ông Andriy Zagorodnyuk cho biết, chiến dịch này thể hiện bước đi tiếp theo trong chiến lược phi đối xứng, giờ chiến dịch không chỉ nhắm vào các thiết bị mà còn truy sát các phi công điều khiển máy bay không người lái.

“Nếu chúng ta khiến những thành phần đắt đỏ, tinh vi nhất của quân đội Nga tê liệt, đồng thời duy trì phát triển kinh tế, xã hội trong bối cảnh bị đe dọa, chúng ta sẽ từng bước hòa giải lợi thế của đối phương”, ông Andriy Zagorodnyuk phân tích và so sánh chiến thuật của Ukraine với cách Israel đối phó với các mối đe dọa an ninh suốt nhiều thập kỷ qua.

Brovdi và “hành lang diệt UAV” trên toàn tuyến

Từ cuối tháng 5, chỉ huy kỳ cựu Robert Brovdi được biết đến với biệt danh “Madyar” đã được bổ nhiệm làm Tư lệnh Lực lượng Hệ thống Không người lái của Ukraine. Không lâu sau, ông công bố mô hình chiến đấu mới, nhấn mạnh việc xây dựng mạng lưới UAV cố định bao phủ toàn bộ mặt trận để tạo thành “hành lang diệt UAV” liên tục.

Theo ông Brovdi, chiến lược này có phần khác biệt so với các cách triển khai UAV cơ động trước đó. Thay vì điều động từng đội UAV phản ứng linh hoạt, các đơn vị trinh sát và tấn công UAV hiện nay được bố trí cố định theo từng khu vực, kết hợp khai thác triệt để lợi thế nắm rõ địa hình và tình hình mặt trận để ứng phó với các mối đe dọa mới.

Quan trọng hơn, ông Brovdi xác định mục tiêu hàng đầu là giành quyền kiểm soát không phận tầm thấp, vô hiệu hóa hệ thống UAV của Nga, đồng thời truy tìm và loại bỏ các phi công điều khiển UAV đối phương.

“Muốn vô hiệu hóa khả năng tấn công từ UAV của Nga, chúng ta phải đánh bại họ ngay từ người vận hành”, ông Brovdi nhấn mạnh.

Theo truyền thông Nga, ông Brovdi đã được trao quyền chỉ huy rộng rãi, bao gồm cả việc điều phối pháo binh và tên lửa tầm xa HIMARS để tập kích các vị trí nghi có đội điều khiển UAV của Nga.

Tổng Tư lệnh các Lực lượng Vũ trang Ukraine, tướng Oleksandr Syrskyi cũng đánh giá cao hiệu quả của chiến lược mới. “Ông Brovdi là người có kinh nghiệm dày dạn, từng kinh qua mọi cấp bậc chiến đấu, từ tình nguyện viên, trung đội trưởng, tiểu đoàn trưởng, đến chỉ huy lữ đoàn. Giờ đây, ông ấy đảm nhiệm vai trò chỉ huy lực lượng UAV, một binh chủng mới của quân đội Ukraine”, ông Syrskyi cho biết.

Các nguồn tin từ Nga cũng cho biết rằng, các tuyến hậu cần và căn cứ hậu phương của Nga gần đây ít bị UAV Ukraine tập kích hơn và lý do là Kiev đang chuyển trọng tâm sang săn lùng các đội UAV của Nga.

“Những chú chim của Madyar” và công nghệ tác chiến hiện đại

Tại căn cứ bí mật dưới lòng đất do Brovdi chỉ huy, với biệt danh là “Những chú chim của Madyar” lực lượng UAV của Ukraine đang được vận hành theo ca 12 giờ liên tục để theo dõi những hình ảnh trực tiếp từ các UAV hoạt động trên tiền tuyến.

Theo Time of London, những chiếc UAV trinh sát Nga bị bắn hạ hoặc thu giữ được treo kín tường bên trong căn cứ này, bao gồm cả mẫu UAV Merlin có tầm bay tới 640 km.

Ngoài ra, lực lượng của Brovdi còn triển khai hệ thống khen thưởng theo thành tích được mô phỏng theo trò chơi điện tử. Theo đó, các phi công UAV được tích điểm theo số lượng mục tiêu tiêu diệt: 6 điểm cho một binh sĩ, 40 điểm cho xe tăng, sau đó họ có thể sử dụng số điểm tích được để đổi lấy thiết bị hoặc UAV mới.

Bộ trưởng Chuyển đổi số Ukraine Mykhailo Fedorov cho biết, nhờ cơ chế này mà lực lượng UAV của ông Brovdi đã tích lũy đủ số điểm để được trang bị thêm hơn 1.100 UAV hiện đại chỉ trong vài tháng.

Giới quan sát nhận định, chiến lược truy lùng phi công UAV không chỉ giúp Ukraine từng bước làm suy yếu năng lực tấn công từ trên không của Nga, mà còn góp phần định hình mô hình tác chiến mới, nơi UAV và công nghệ không người lái giữ vai trò then chốt trong tương lai xung đột khu vực.

Giang Bùi/VOV.VN (biên dịch) Theo: National Security Journal