Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục

Hội thảo "Đổi mới phương thức giáo dục phổ thông, ứng dụng AI trong các môn khoa học xã hội". (Ảnh: Hoàng Giang)

Hôm nay (30/5), Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) tổ chức Hội thảo "Đổi mới phương thức giáo dục phổ thông, ứng dụng AI trong các môn khoa học xã hội". Hội thảo nhằm phân tích, khuyến nghị từ các chuyên gia, nhà khoa học và thực tiễn nhà trường.

Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS. TS. Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, đổi mới giáo dục là yêu cầu tất yếu. Việc ứng dụng Al vào giảng dạy không chỉ nâng cao chất lượng học tập mà còn góp phần hình thành kỹ năng tự học, tư duy phản biện và ý thức công dân cho học sinh.

Đặc biệt, với các môn khoa học xã hội như lịch sử, địa lý, giáo dục công dân, văn học vốn được đánh giá là khô khan, ít hấp dẫn, thì AI có thể làm sống động quá trình học tập và giảng dạy. Sự đổi mới không chỉ nằm ở nội dung, mà quan trọng hơn là phương thức tiếp cận tri thức, phù hợp với xu thế giáo dục cá nhân hóa, linh hoạt và tích hợp công nghệ.

Cùng quan điểm, PGS.TS Lê Công Lương, Trưởng ban Khoa học công nghệ và Hợp tác quốc tế, Liên hiệp Hội Việt Nam cho rằng, giáo dục phổ thông hiện nay vẫn mang nặng tính truyền đạt một chiều, thiếu khả năng khơi dậy tư duy phản biện và sáng tạo ở học sinh. Đặc biệt, các môn khoa học xã hội như Lịch sử, Địa lý, Ngữ văn, Giáo dục công dân tuy đóng vai trò hình thành tư duy, nhân cách, đạo đức nhưng thường bị giảng dạy khô cứng, thiếu hấp dẫn.

Việc ứng dụng AI được kỳ vọng tạo cú huých cho giáo dục phổ thông, giúp giảm gánh nặng hành chính cho giáo viên, đổi mới phương pháp dạy học; học sinh được tiếp cận kiến thức theo năng lực, phát triển kỹ năng tự học và nghiên cứu; nhà trường và xã hội nâng cao hiệu quả đào tạo, góp phần chuẩn bị nguồn nhân lực thích ứng với nền kinh tế tri thức.

Ông Lê Công Lương đề nghị, Bộ GD&ĐT sớm ban hành khung hướng dẫn ứng dụng AI trong chương trình giáo dục phổ thông. Tăng cường hợp tác giữa nhà trường – doanh nghiệp – chuyên gia để phát triển các nền tảng học tập AI phù hợp thực tiễn Việt Nam. Đồng thời, có chính sách hỗ trợ đào tạo giáo viên, đặc biệt ở các môn khoa học xã hội. Tổ chức các cuộc thi, hoạt động trải nghiệm để học sinh ứng dụng AI trong giải quyết các vấn đề xã hội.

Chia sẻ kinh nghiệm đổi mới giảng dạy môn Địa lý tại các trường trung học phổ thông ở Hà Nội, ThS. Vũ Hải Nam, Khoa Địa lý, Trường Đại học Khoa học - Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, hiện nay nhiều trường như: Trung học phổ thông chuyên Hà Nội-Amsterdam, chuyên Khoa học xã hội và nhân văn, trung học phổ thông Nguyễn Huệ, Việt Đức, Kim Liên, Phan Đình Phùng… đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin, từng bước đưa AI vào giảng dạy.

Một số giáo viên cũng sử dụng ChatGPT để lên ý tưởng bài giảng, xây dựng câu hỏi, cập nhật kiến thức thời sự, phân tích hiện tượng địa lý hay thiết kế bài tập luyện tập. AI còn hỗ trợ chấm bài, quản lý lớp học, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian và cá nhân hóa quá trình dạy và học.

Nhưng quá trình này cũng còn nhiều bất cập như sự chênh lệch lớn giữa các trường về điều kiện triển khai; nhiều giáo viên tiếp cận công nghệ ở mức cơ bản, chủ yếu dùng để minh họa chứ chưa hướng đến phát triển năng lực học sinh. Việc soạn bài tích hợp AI đòi hỏi công phu hơn, đồng thời cần kiểm tra kỹ lưỡng thông tin trước khi giảng dạy.

Bày tỏ quan điểm của mình về vấn đề này, TS. Nguyễn Thị Như, Khoa Triết học, Trường đại học Khoa học - Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, việc ứng dụng AI trong dạy học là giải pháp phù hợp để đổi mới phương thức giáo dục, đặc biệt đối với các môn học thuộc khối khoa học xã hội. Tuy nhiên, hiện một số công cụ AI sử dụng dữ liệu chưa kiểm chứng, có thể gây sai lệch kiến thức nếu không được kiểm soát.

Hơn nữa, học sinh có thể lạm dụng AI, tra cứu máy móc, sao chép mà không phát triển tư duy độc lập. Do vậy, AI chỉ phát huy hiệu quả khi được tích hợp đúng cách, có định hướng sư phạm rõ ràng và cơ chế giám sát hợp lý.

"Hiện việc ứng dụng AI trong dạy học nói chung, và trong môn khoa học xã hội nói riêng tuy còn nhiều thách thức, nhưng nếu có sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường - giáo viên - nhà quản lý và cộng đồng công nghệ, ứng dụng AI sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, hình thành thế hệ công dân có năng lực hội nhập và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số", TS. Nguyễn Thị Như nhấn mạnh.

Hồng Lê