Ứng viên Phó Tổng thống J.D. Vance, người từng so sánh ông Trump với 'Hitler', là ai?

J.D. Vance, người được ông Donald Trump lựa chọn cho vị trí ứng viên Phó Tổng thống Mỹ (Ảnh: NBC News)

Từ kẻ thù đến đồng minh trung thành

Trước công chúng, ông gọi ứng cử viên Tổng thống của đảng Cộng hòa là "gã ngốc" và nói rằng ông là người "đáng trách". Về mặt cá nhân, ông so sánh Donald Trump với trùm phát xít Adolf Hitler.

Nhưng vào thời điểm cựu Tổng thống chọn Vance làm người tranh cử với ông trong hôm 15/7, người đàn ông đến từ bang Ohio đã trở thành một trong những người bảo vệ nhiệt huyết nhất của ông Trump, sát cánh bên ông ngay cả khi các đảng viên Cộng hòa cấp cao khác từ chối làm như vậy.

Sự thay đổi chóng mặt của của James David Vance - từ người tự cho mình là "không bao giờ ủng hộ Trump" thành người trung thành nhiệt huyết - khiến ông trở thành một nhân vật tương đối khác thường trong vòng thân cận của ông Trump.

Các đảng viên Đảng Dân chủ và thậm chí một số đảng viên Cộng hòa đã đặt câu hỏi liệu Vance, người đã viết cuốn hồi ký bán chạy nhất "Hillbilly Elegy" và hiện là thượng nghị sĩ Mỹ, có bị thúc đẩy bởi chủ nghĩa cơ hội hơn là hệ tư tưởng hay không.

Nhưng ông Trump, người vừa thoát cửa tử sau vụ ám sát tại cuộc vận động tranh cử ở Pennsylvania hôm thứ Bảy tuần trước, và nhiều cố vấn của ông coi sự chuyển đổi của Vance là thực chất.

Họ chỉ ra rằng niềm tin chính trị của Vance - kết hợp giữa chủ nghĩa biệt lập với chủ nghĩa dân túy kinh tế - phù hợp với niềm tin của ông Trump, và khiến cả hai người ở chung một chiến tuyến, xung đột với những người cũ của đảng Cộng hòa, vốn quy tụ những người mang tư tưởng diều hâu về chính sách đối ngoại và những người theo chủ nghĩa thị trường tự do.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa John Barrasso của Wyoming, người mà ông Vance mô tả là cố vấn của mình, nói với Reuters rằng Vance đã thay đổi quan điểm về Trump vì “ông ấy đã nhìn thấy những thành công mà Tổng thống Trump với tư cách là Tổng thống đã mang lại cho đất nước”.

Đặc biệt, việc Vance lên tiếng phản đối viện trợ của Mỹ cho Ukraine trong cuộc chiến với Nga đã làm hài lòng các đồng minh bảo thủ nhất của ông Trump, ngay cả khi nó khiến một số đồng nghiệp ở Thượng viện khó chịu.

“Ông ấy hiểu những gì Trump đang theo đuổi và không giống như phần còn lại của đảng Cộng hòa ở Washington, ông ấy đồng ý với điều đó”, Nhà bình luận bảo thủ Tucker Carlson, một người ủng hộ Vance, nói với Reuters.

J.D. Vance xuất thân từ một gia đình nghèo ở miền Nam bang Ohio (Ảnh: Axios)

Người vực dậy “Giấc mơ Mỹ”

Ông Vance, 39 tuổi, sinh ra trong một gia đình nghèo khó ở miền Nam bang Ohio. Việc ông Vance được lựa chọn có thể giúp thúc đẩy chiến dịch của ông Trump ở khu vực Vành đai Rỉ sét (Rust Belt), trong một cuộc đua sẽ được quyết định bởi cử tri ở một số bang chiến trường, bao gồm cả Pennsylvania và Michigan gần đó.

Tuy nhiên, quan điểm bảo thủ của ông có thể gây khó chịu cho những cử tri ôn hòa.

“Xét về điều mà ông ấy có thể làm cho chiến dịch tranh cử, thì đó sẽ là lấy lại được tiếng nói của giấc mơ Mỹ”, David Niven, phó giáo sư chính trị tại Đại học Cincinnati, từng là người viết diễn văn cho hai Thống đốc đảng Dân chủ, nói về việc ông Vance vươn lên từ nghèo khó để trở thành thượng nghị sĩ và ứng viên Phó Tổng thống Mỹ.

Sau khi phục vụ trong Thủy quân lục chiến, theo học Trường Luật Yale và làm nhà đầu tư mạo hiểm ở San Francisco, ông Vance đã trở nên nổi tiếng khắp nước Mỹ nhờ cuốn sách "Hillbilly Elegy" xuất bản năm 2016.

Trong cuốn hồi ký, ông khám phá những vấn đề kinh tế xã hội mà quê hương mình đang phải đối mặt và cố gắng giải thích sự nổi tiếng của ông Trump đối với những người Mỹ da trắng nghèo khó với độc giả.

Ông đã chỉ trích gay gắt ông Trump, cả công khai lẫn riêng tư, vào năm 2016 và trong giai đoạn đầu nhiệm kỳ 2017-2021 của ông.

“Tôi cân nhắc giữa việc nghĩ Trump là một gã hay hoài nghi như Nixon, hay ông ta là Hitler của nước Mỹ”, ông viết riêng cho một cộng sự trên Facebook vào năm 2016.

Sau khi bình luận bình luận so sánh Trump với Hitler của ông được đưa tin lần đầu tiên vào năm 2022, một phát ngôn viên của ông đã không phản đối, nhưng cho biết nó không còn thể hiện quan điểm của Vance nữa.

Ông Vance cho hay quan điểm của ông về ông Trump đã thay đổi dần dần (Ảnh: Getty)

Vào thời điểm Vance tranh cử vào Thượng viện năm 2022, những thể hiện về lòng trung thành của ông đối với Trump - bao gồm cả việc hạ thấp cuộc tấn công ngày 6/1/2021 vào Đồi Capitol của những người ủng hộ Trump - đã đủ để giành được sự tán thành của vị cựu Tổng thống. Sự ủng hộ Trump đã giúp Vance dẫn đầu trong cuộc bầu cử sơ bộ cực kỳ cạnh tranh.

Trong các cuộc phỏng vấn trên phương tiện truyền thông, Vance nói rằng không có khoảnh khắc “chớp nhoáng” nào có thể thay đổi quan điểm của ông về Trump. Đúng hơn, ông dần dần nhận ra rằng sự phản đối của ông đối với cựu Tổng thống bắt nguồn từ phong cách hơn là thực tế.

Ví dụ, ông đồng ý với quan điểm của ông Trump rằng thương mại tự do đã làm rỗng vùng Trung Mỹ bằng cách đè bẹp ngành sản xuất trong nước và rằng các nhà lãnh đạo quốc gia đã quá nhanh chóng tham gia vào các cuộc chiến tranh ở nước ngoài.

“Tôi đã tập trung quá nhiều vào yếu tố phong cách của Trump đến mức tôi hoàn toàn phớt lờ cách mà ông ấy đưa ra một điều gì đó rất khác biệt về chính sách đối ngoại, thương mại và nhập cư”, Vance nói với tờ New York Times vào tháng 6.

Trong cùng một cuộc phỏng vấn, Vance nói rằng ông đã gặp ông Trump vào năm 2021 và hai người ngày càng thân thiết hơn trong chiến dịch tranh cử vào Thượng viện của ông.

Những người gièm pha thượng nghị sĩ Ohio coi sự thay đổi quan điểm của ông là một âm mưu đầy hoài nghi nhằm nâng cao vị thế chính trị của đảng Cộng hòa.

“Những gì bạn thấy là chủ nghĩa cơ hội thực sự sâu sắc”, Niven, giáo sư chính trị cho biết.

Một vấn đề khác mà quan điểm của ông dường như đồng tình với ông Trump là vấn đề nạo phá thai. Năm nay, ông cho biết ông ủng hộ việc tiếp cận thuốc phá thai mifepristone, một quan điểm mà Trump chia sẻ.

Những người chỉ trích cho rằng ông Vance không phải một tiếng nói mới mẻ, mà là tiếng nói của ông Trump (Ảnh: DailyBeast)

Mối quan hệ với ông Trump

Trước khi Vance phát triển mối quan hệ với cựu Tổng thống, ông đã trở nên thân thiết với con trai cả của ông Trump, Donald Trump Jr, theo một số người quen thuộc với mối quan hệ của họ.

Theo một trong những nguồn tin, Vance lần đầu lọt vào “mắt xanh” của Trump Jr khi ông phản đối viện trợ cho Ukraine trong cuộc bầu cử sơ bộ tại Thượng viện Ohio vào năm 2022, một quan điểm khiến ông bất hòa với các đảng viên Cộng hòa khác trong cuộc đua.

Mối quan hệ cá nhân của Vance với ông Trump phát triển phần lớn trong thời gian bầu cử sơ bộ ứng viên Tổng thống của đảng Cộng hòa hồi đầu năm nay. Quyết định tán thành ông Trump của Vance vào tháng 1/2023, trước một số ứng viên Phó Tổng thống khác, là một minh chứng quan trọng về lòng trung thành.

Vào tháng 2/2023, Trump và Vance đến thăm East Palestine, bang Ohio, nơi xảy ra vụ xe lửa trật đường ray, một chuyến đi đã nâng tầm Vance trên toàn quốc. Họ mô tả việc Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden không đến thăm hỏi người lao động vào thời điểm đó là sự phản bội đối với khu vực Trung Mỹ.

Nhà Trắng lưu ý vào thời điểm đó rằng các đặc vụ liên bang đã có mặt tại hiện trường gần như ngay lập tức sau vụ tai nạn và việc đến thăm địa điểm xảy ra thảm họa có thể làm xao lãng các nỗ lực khắc phục hậu quả của địa phương. Cuối cùng, ông Biden đã đến thăm East Palestine khoảng một năm sau, vào tháng 2/2024.

Đằng sau hậu trường, Vance đã giúp thuyết phục các nhà tài trợ giàu có mở hầu bao cho ông Trump. Ví dụ, Vance đã giúp tổ chức một buổi gây quỹ ở Vịnh San Francisco vào tháng 6 do các nhà đầu tư mạo hiểm David Sacks và Chamath Palihapitiya tổ chức, một trong số các nguồn tin cho hay.

Sự hoài nghi của Vance đối với các doanh nghiệp lớn của Mỹ, sự ủng hộ thuế quan, sự mệt mỏi với những vướng mắc của Mỹ ở nước ngoài và tuổi trẻ của ông khiến ông trở thành tiếng nói hàng đầu của đảng Cộng hòa mới, tập trung vào tầng lớp lao động hơn là doanh nghiệp lớn, trong mắt những người ủng hộ.

“Tôi nghĩ rằng về mặt đưa ra quyết định, ông ấy có thể nói lên nỗi đau mà các gia đình Mỹ đang cảm thấy, tốt hơn hầu hết những người khác”, thượng nghị sĩ Barrasso nói.

Mặt khác, ông Vance bị chỉ trích vì chỉ sao chép hình tượng của ông Trump.

“Vance là tiếng vang của Trump, không phải là một tiếng nói mới”, Niven nói.

Huyền Chi