Ước mơ có nhà và cám dỗ từ những gói vay 'rẻ như cho'

Người trẻ vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc mua nhà. Ảnh: Hoàng Anh

Lo ngại của thế hệ ba không

Sau gần 10 năm sinh sống và làm việc tại TP.HCM, chị Quỳnh Như (28 tuổi, Bình Thạnh) cho biết, gia đình ba người nhà chị gồm hai vợ chồng và con nhỏ từng không dưới hai lần muốn bỏ phố về quê, dù đến nay đã tích lũy được 1,5 tỷ đồng.

Theo tính toán của chị Như, gia đình trẻ này sẽ cần thêm ít nhất 20 năm tiết kiệm để mua được căn nhà đầu tiên, nếu không phát sinh thêm bất kỳ chi phí nào bất thường.

Anh Chí Dũng (33 tuổi, Hà Nội) thừa nhận, đến nay vẫn chưa nghĩ tới việc kết hôn, do chưa đủ năng lực mua được một căn nhà cho riêng mình. Anh Dũng tự nhận bản thân thuộc thế hệ "ba không" - không động lực, không kết hôn, không sinh con.

Đằng sau sự nản chí của nhiều người trẻ như chị Như, anh Dũng đó là giá bất động sản tăng quá nhanh, trong khi thu nhập người lao động lại không theo kịp.

Thống kê của PropertyGuru Việt Nam vào cuối năm ngoái đã chỉ ra rằng, trung bình một người trẻ thuộc thế hệ 9x sẽ cần tới 26 năm để sở hữu căn nhà cho riêng mình, nếu giá nhà không tăng và lãi suất huy động được duy trì ở mức 4,5%.

Trước thực trạng này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo NHNN và các NHTM thiết lập các gói tín dụng ưu đãi nhằm hỗ trợ người trẻ dưới 35 tuổi mua nhà. Mục tiêu của chỉ đạo này là giảm mặt bằng lãi suất cho vay, thúc đẩy tín dụng cho nhà ở xã hội, tạo điều kiện cho người trẻ tiếp cận dễ dàng hơn với việc sở hữu nhà ở.

Từ đây, nhiều nhà băng đã vào cuộc, triển khai các chương trình vay mua nhà với lãi suất ưu đãi, thời hạn vay dài để phù hợp hơn với nhóm khách hàng trẻ.

Lần đầu tiên, các ngân hàng như ACB, SHB, LPBank, HDBank... đưa ra các gói vay mua nhà với lãi suất hấp dẫn từ 3,5 - 5,5%/năm. Chẳng hạn, ACB đã triển khai gói vay ngôi nhà đầu tiên dành cho người dưới 35 tuổi với lãi suất từ 5,5% cố định trong 5 năm.

SHB công bố gói vay vốn 16.000 tỷ đồng phục vụ nhu cầu mua nhà với lãi suất ưu đãi 3,99%/năm. Còn gần đây, HDBank ưu đãi cho khách hàng từ 18-35 tuổi vay mua nhà với lãi suất chỉ từ 3,5%, thời hạn vay lên đến 50 năm.

Người trẻ dưới 35 tuổi có thể vay mua nhà với lãi suất hấp dẫn từ 3,5%. Ảnh: VH

Con dao hai lưỡi

Thoạt nghe, các gói vay ưu đãi giống như những "tia sáng" giúp người trẻ dưới 35 tuổi chạm tay tới căn nhà đầu tiên.

Mặc dù vậy, theo các chuyên gia, trước khi quyết định tham gia gói vay, người mua nhà phải lường hết được các mặt trái của vấn đề.

Phần lớn các nhà băng sẽ chỉ áp dụng lãi suất ưu đãi 3,5 - 4,5% trong thời gian ngắn, thường kéo dài từ 3 - 6 tháng. Hết ưu đãi, lãi vay áp dụng phương thức thả nổi, gồm lãi suất cơ sở (tính theo lãi suất huy động) và biên độ lãi suất (từ 3 - 4%).

Có nghĩa, chỉ sau thời gian ngắn hưởng ưu đãi, người vay sẽ phải chịu lãi suất thả nổi cao gấp 2 - 3 lần lãi vay ban đầu, tương ứng với mức từ 9 - 10%. Chưa kể, có những giai đoạn lãi suất huy động tăng, đồng nghĩa lãi vay có thể lên tới 12 - 14%.

Lấy ví dụ như trường hợp của HDBank, nhà băng này vừa đưa ra gói vay mua nhà cho khách hàng từ 18 - 35 tuổi, áp dụng lãi suất 3,5% trong 3 tháng đầu tiên.

Hết thời hạn ưu đãi, lãi suất thả nổi sẽ tăng lên 8,95%, tính theo lãi suất huy động của ngân hàng trong 13 tháng (tương ứng 5,7%), kèm theo biên độ lãi suất 3,25%.

Bên cạnh đó, điều kiện tiếp cận gói vay mua nhà cũng là một rào cản, khi phía HDBank yêu cầu người vay cần có tài sản thế chấp là nhà, đất, hoặc xe ô tô. Điều kiện này khá mâu thuẫn khi mục tiêu cho vay là nhóm đối tượng trẻ tuổi, muốn sở hữu căn nhà đầu tiên.

Quan trọng hơn, việc đưa lãi suất về mức rất thấp trong thời gian ngắn không mang nhiều ý nghĩa với vay mua nhà - vốn có thời gian kéo dài tới hàng chục năm.

Một chuyên gia tín dụng tại TPBank cho hay, khoản vay mua nhà thường kéo dài từ 15 - 30 năm, vì vậy, điều kiện tiên quyết với các khoản vay này là người vay phải có thu nhập ổn định trong thời gian dài.

Nếu thu nhập giảm sút do mất việc, suy thoái kinh tế hoặc biến cố cá nhân, người vay có thể không đủ khả năng trả nợ.

"Nếu vay với lãi suất thả nổi, khi lãi suất thị trường tăng, khoản tiền trả hàng tháng sẽ cao hơn dự kiến. Nhiều người chỉ tính toán mức lãi suất ban đầu mà không lường trước được các đợt điều chỉnh tăng lãi suất", vị chuyên gia cho biết.

Ngoài ra, nếu dành phần lớn thu nhập cho việc trả nợ, người vay sẽ không còn đủ tiền để chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu như: giáo dục, y tế, giải trí... Có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng tâm lý, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống gia đình.

Vay mua nhà lãi suất ưu đãi vừa có thể là niềm vui, nhưng cũng vừa có thể là áp lực tài chính. Ảnh: VH

Chọn cho mình lời giải đúng

Để đảm bảo an toàn cho khoản vay, bà Đoàn Thái Thanh Thủy, Phó giám đốc khối ngân hàng bán lẻ SHB cho biết, người mua nên cân đối sử dụng tối đa 70-75% thu nhập để trả tiền vay ngân hàng.

Theo bà Thủy, trước hết người mua nên tận dụng tối đa các nguồn tài chính sẵn có và chỉ nên vay thêm từ ngân hàng khoảng 60 - 65% giá trị căn nhà, để tránh tạo áp lực tài chính quá lớn so với mức thu nhập hiện tại của hộ gia đình.

Việc một số ngân hàng đưa ra gói vay lên tới 80 - 90% giá trị căn nhà có thể giúp người đi vay dễ dàng tiếp cận sản phẩm tín dụng ở thời điểm ban đầu, nhưng điều này sẽ tạo ra áp lực trả nợ nhiều năm về sau, khi người mua sử dụng đòn bẩy quá lớn.

"Về thủ tục hồ sơ vay vốn với các cặp vợ chồng có nguồn thu từ lương muốn mua nhà cũng rất đơn giản, chỉ gồm các giấy tờ tùy nhân, giấy tờ sở hữu tài sản mua, hợp đồng mua bán tài sản và chứng từ thu nhập là hợp đồng lao động, sao kê tài khoản lương", đại diện SHB đưa ra lời khuyên.

Một số ngân hàng nỗ lực bằng việc kéo dài thời gian cho vay lãi suất thấp. Đại diện ACB cho hay, nhằm hạn chế tối đa rủi ro về biến động lãi suất trong tương lai, ACB đã công bố rộng rãi về thời gian cố định lãi suất kỳ đầu tiên lên đến 5 năm, giúp người vay mua nhà có thể chủ động kế hoạch tài chính của bản thân và gia đình khách hàng.

"Sau thời gian cố định, lãi suất chuyển sang mức thả nổi, tuy nhiên khách hàng luôn được cập nhật về mức lãi suất đang áp dụng cho khoản vay của mình theo nguyên tắc đã được ACB thông báo và ký kết tại thời điểm thiết lập khoản vay", phía ACB nói.

Bên cạnh lãi suất vay kỳ đầu linh hoạt, mức lãi suất ưu đãi..., ACB còn thiết kế các tiện ích nổi bật khác như: số tiền vay phù hợp với nhu cầu của khách hàng trẻ, thời gian trả nợ lên đến 30 năm, thời gian khách hàng được ân hạn gốc lên đến 12 tháng.

Đặc biệt, gói vay của ACB còn mang đến lợi ích tài chính cho người vay trong việc thiết kế số tiền góp vốn chia nhỏ ở những kỳ đầu (chỉ 1% vốn gốc mỗi năm) và tăng dần theo thu nhập trong tương lai, nhấn mạnh một lần nữa về thông điệp "giảm áp lực tài chính" cho người trẻ mua nhà.

Việt Hưng