Ưu đãi thuế, cho phép chỉ định thầu dự án đường sắt trọng điểm
Bộ Xây dựng vừa trình Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi), trong đó bổ sung một chương riêng về đầu tư với nhiều chính sách ưu đãi chưa từng có.
Bộ Xây dựng vừa trình Chính phủ Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi), trong đó bổ sung một chương riêng về đầu tư với nhiều chính sách ưu đãi nhằm tạo đột phá cho phát triển hệ thống đường sắt quốc gia.
Theo Bộ Xây dựng, Dự thảo Luật đã được Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội thẩm tra và Bộ trưởng Bộ Xây dựng báo cáo tại Kỳ họp Quốc hội ngày 27/5/2025.
Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) dành một chương riêng về đầu tư xây dựng đường sắt nhằm huy động nguồn lực, triển khai thực hiện dự án nhanh chóng, hiệu quả - Ảnh minh họa
Một điểm mới đáng chú ý là việc luật hóa các chính sách đặc thù trong một chương riêng, tạo khuôn khổ pháp lý thống nhất.
Trong chương quy định chung, Luật đề xuất ưu đãi tín dụng cho tổ chức kinh doanh đường sắt hoạt động tại địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn. Doanh nghiệp đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt, kinh doanh hạ tầng đường sắt được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp; miễn thuế nhập khẩu với hàng hóa, thiết bị không sản xuất được trong nước hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật dự án; miễn thuế với vật tư, linh kiện dùng để chế tạo thiết bị, phụ tùng cho đường sắt.
Chương về đầu tư xây dựng đường sắt gồm 26 điều, trong đó luật hóa 22 chính sách lớn đã được Bộ Chính trị thông qua, như đa dạng hóa nguồn vốn (bao gồm trái phiếu, ODA, vốn vay ưu đãi), khai thác quỹ đất quanh nhà ga theo mô hình TOD, và phân quyền mạnh mẽ cho địa phương. Một số thủ tục đầu tư được rút gọn, dự án có thể chia nhỏ thành các hợp phần mà không phải tuân thủ đầy đủ quy định Luật Xây dựng.
Đáng chú ý, dự thảo cho phép chỉ định thầu đối với nhiều gói thầu quan trọng, đặc biệt là trong các dự án xây dựng tổ hợp công nghiệp hoặc chuyển giao công nghệ. Ngoài ra, trong một số trường hợp cụ thể, chủ đầu tư không phải tuân thủ quy định bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu đối với nhà thầu thực hiện các bước như lập báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc thiết kế kỹ thuật.
Luật cũng cho phép sử dụng thiết kế FEED thay cho thiết kế cơ sở, miễn yêu cầu thi tuyển phương án kiến trúc và thực hiện song song nhiều thủ tục đầu tư như chuyển mục đích sử dụng rừng.
Về giám sát, dự thảo quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong kiểm soát đầu tư. Việc lựa chọn nhà thầu EPC, EC, EP sẽ có sự tham gia của đại diện Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ. Hồ sơ tổng mức đầu tư phải được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán trước khi phê duyệt.
Bộ Xây dựng đề xuất các quy định về đầu tư xây dựng đường sắt có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, các nội dung còn lại sẽ có hiệu lực từ 1/1/2026.
Đồng thời, Bộ cũng đề xuất phân quyền cho Bộ trưởng Bộ Xây dựng trong một số nhiệm vụ trọng yếu như phê duyệt quy hoạch mạng lưới đường sắt, quyết định kết nối ray với hệ thống nước ngoài và quản lý tài sản hạ tầng quốc gia.
