Ưu tiên bảo vệ ổn định tiền tệ và ngăn ngừa rủi ro 'đô la hóa số'

Nối tiếp các hoạt động trong chuỗi Sự kiện Kết nối Fintech 2025, ngày 28/11 tại TP. Hồ Chí Minh NHNN Việt Nam phối hợp với Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và Cơ quan Hợp tác Kinh tế Thụy Sĩ (SECO) tổ chức Tọa đàm “Tăng cường năng lực triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát và Stablecoin”.

Tại Tọa đàm này, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) cho rằng, sự bùng nổ của công nghệ tài chính trong những năm gần đây đã trở thành một thực tế không thể đảo ngược, tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội.

Do đó, việc Chính phủ ban hành Nghị định 94/2025/NĐ-CP về triển khai cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong lĩnh vực ngân hàng thời gian vừa qua là bước tiến pháp lý quan trọng để nâng cao năng lực quản trị, giám sát, dung hòa giữa đổi mới sáng tạo với ổn định tài chính và bảo vệ người tiêu dùng.

Trong khuôn khổ Tọa đàm, ông Nguyễn Phúc Dũng, Chuyên gia công nghệ của EY Việt Nam đã trình bày tham luận về vai trò của cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong đổi mới sáng tạo tài chính trên cơ sở chia sẻ kinh nghiệm từ hơn 70 sandbox đang được vận hành trên thế giới, bao gồm các quốc gia như Anh, Singapore, Hong Kong, Ấn Độ và Ireland.

Theo ông Dũng, sandbox mang lại một môi trường thử nghiệm an toàn, được giám sát và có giới hạn, cho phép các công ty fintech, ngân hàng và tổ chức tài chính thử nghiệm các dịch vụ mới mà không phải đối diện ngay với toàn bộ yêu cầu pháp lý. Đây là cơ chế giúp tăng tốc quá trình đổi mới và tạo điều kiện để các sản phẩm sáng tạo tiếp cận thị trường nhanh hơn.

Các mô hình sandbox đã thí điểm và xây dựng thành công trên thế giới cho thấy các yếu tố quyết định thành công của một sandbox bao gồm: thiết kế minh bạch, quản trị linh hoạt, tôn trọng nguyên tắc bảo vệ dữ liệu và người tiêu dùng, đồng thời duy trì khả năng mở rộng khi sản phẩm chứng minh được giá trị.

Chuyên gia tại EY Việt Nam khuyến nghị cơ quan quản lý và các mô hình tham gia sandbox của Việt Nam nên tham khảo kỹ lưỡng các mô hình đã xây dựng thành công ở các quốc gia như Singapore, Hong Kong, Ấn Độ… để xây dựng cơ chế sandbox với các bước cụ thể, như: kêu gọi thị trường; nộp hồ sơ; thẩm định; đánh giá hội đồng; thử nghiệm và triển khai trên thực tế. Trong đó, tính minh bạch, khả năng mở rộng, bảo vệ người tiêu dùng và an ninh dữ liệu là những trụ cột thiết kế sandbox quan trọng cần được đặt lên hàng đầu.

Bên cạnh chủ đề sandbox, tại buổi tọa đàm, các chuyên gia cũng thảo luận, trao đổi nhiều khía cạnh liên quan đến stablecoin (tài sản mã hóa được thiết kế để duy trì giá trị ổn định bằng cách neo vào một tài sản tham chiếu, thường là tiền pháp định, thông qua cơ chế bảo chứng hoặc thuật toán).

Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) trình bày tại Tọa đàm

Ông Phạm Anh Tuấn cho rằng, stablecoin đang trở thành yếu tố có ảnh hưởng lớn đến cấu trúc hệ thống tài chính toàn cầu, đặt ra những câu hỏi mới về truyền dẫn chính sách tiền tệ, dòng vốn, thanh toán xuyên biên giới và vai trò trung gian tài chính truyền thống. Do đó chúng ta cần chủ động nghiên cứu, đánh giá tác động và xây dựng chiến lược ứng xử phù hợp với stablecoin để vừa nắm bắt cơ hội, vừa giảm thiểu rủi ro liên quan đến rửa tiền, tài trợ khủng bố hay an ninh mạng...

Trong khi đó, các chuyên gia tại ADB, SECO và EY Việt Nam cũng đưa ra những khuyến nghị tương tự. Theo đó, Việt Nam cần tiếp cận theo hướng “thận trọng nhưng chủ động”. Những năm tới nên ưu tiên bảo vệ ổn định tiền tệ và ngăn ngừa rủi ro “đô la hóa số”, đồng thời xây dựng khung pháp lý quản lý stablecoin dựa trên mức độ rủi ro, đặc biệt siết chặt các mô hình không có tài sản bảo chứng. Việc thí điểm stablecoin hoặc các mô hình token hóa giá trị trong khuôn khổ sandbox được xem là bước đi phù hợp, cho phép thử nghiệm có kiểm soát trước khi triển khai rộng.

Bên cạnh đó, Việt Nam cần tăng cường hợp tác quốc tế, giám sát dòng tiền xuyên biên giới và bảo đảm quyền lợi người dùng thông qua yêu cầu minh bạch dự trữ, công bố rủi ro và phân tách tài sản khách hàng.

Thạch Bình