Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia khuyến cáo cẩn trọng với sản phẩm bị 'tẩy Xanh'

Trong ngành đồ uống, nhiều thương hiệu đã sử dụng hình ảnh núi rừng, suối nguồn để gợi cảm giác “nguyên sơ”, “tinh khiết”, khiến người tiêu dùng tin tưởng vào sự “thiên nhiên” của sản phẩm, trong khi thành phần hoặc quy trình sản xuất không tương ứng. (Ảnh: Internet)

Trong những năm gần đây, khái niệm tiêu dùng Xanh ngày càng trở nên quen thuộc với người dân và doanh nghiệp tại Việt Nam. Xu hướng lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường, ít phát thải, sử dụng nguyên liệu tái chế hoặc có nguồn gốc bền vững đang được khuyến khích và lan tỏa mạnh mẽ. Người tiêu dùng hiện nay sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho những sản phẩm gắn nhãn “Xanh,” không chỉ vì lợi ích sức khỏe cá nhân mà còn vì trách nhiệm đối với môi trường và cộng đồng.

Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, thị trường cũng xuất hiện hành vi lợi dụng tâm lý ưa chuộng sản phẩm Xanh để quảng bá thiếu trung thực, được gọi là “quảng cáo Xanh,” “quảng cáo Xanh giả” hay “tẩy Xanh” (Greenwashing).

Thông tin sai lệch gây nhầm lẫn

Đại diện Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) thông tin, trong thực tế, doanh nghiệp có thể thực hiện “tẩy Xanh” thông qua nhiều thủ thuật khác nhau, nhưng nhìn chung đều xoay quanh việc cung cấp thông tin sai lệch hoặc gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Các hình thức này phổ biến ở cả lời quảng cáo, dữ liệu công bố, cũng như cách sử dụng hình ảnh, chứng nhận hoặc biểu tượng.

Một trong những hình thức “tẩy Xanh” phổ biến nhất là việc doanh nghiệp sử dụng hình ảnh và ngôn từ mơ hồ để tạo cảm giác sản phẩm thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, những lời quảng bá sản phẩm đẹp đẽ thường là “100% tự nhiên” hay “hoàn toàn không phát thải” nhưng thực tế không đạt được.

“Tẩy Xanh” khiến người tiêu dùng phải trả giá cao cho sản phẩm được gắn nhãn “Xanh” nhưng thực tế không thân thiện với môi trường. Hành vi này không chỉ xâm hại quyền lợi tài chính mà còn khiến người tiêu dùng lầm tưởng rằng họ đang bảo vệ môi trường, trong khi giá trị thực tế không tương xứng với cam kết. Đây là hình thức “lợi dụng niềm tin” nguy hiểm, làm méo mó quyết định tiêu dùng.

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, khi "tẩy Xanh" lan rộng, người tiêu dùng mất niềm tin vào các sản phẩm “Xanh,” kể cả những sản phẩm thực sự có nỗ lực cải thiện môi trường. Điều này dẫn đến sự lẫn lộn giữa sản phẩm thật và giả, doanh nghiệp chân chính bị thiệt thòi, trong khi doanh nghiệp gian dối hưởng lợi từ sự mập mờ. Niềm tin thị trường bị xói mòn làm giảm hiệu quả cạnh tranh và ảnh hưởng đến tiêu dùng bền vững.

Tìm hiểu kỹ tính Xanh của sản phẩm

Để bảo vệ quyền lợi của mình và tránh bị ảnh hưởng bởi những chiêu trò “quảng cáo Xanh giả” hay “tẩy Xanh,” Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia khuyến cáo người tiêu dùng chủ động đọc kỹ nhãn mác, kiểm tra thành phần, xuất xứ, yêu cầu người bán cung cấp tài liệu chứng minh tính Xanh của sản phẩm.

Việc thực hiện quyền một cách chủ động không chỉ giúp hạn chế rủi ro cho bản thân mà còn góp phần tạo áp lực buộc doanh nghiệp minh bạch hơn. Bên cạnh đó, người tiêu dùng nên tham khảo thông tin từ các cơ quan Nhà nước, tổ chức bảo vệ người tiêu dùng và báo chí chính thống, tránh lệ thuộc hoàn toàn vào quảng cáo từ doanh nghiệp.

Đặc biệt, người tiêu dùng có vai trò quan trọng trong giám sát thị trường. Khi phát hiện dấu hiệu “tẩy Xanh,” chẳng hạn như thông tin sai sự thật, chứng nhận mập mờ hoặc hình ảnh quảng cáo gây nhầm lẫn, người tiêu dùng nên chủ động phản ánh tới các cơ quan quản lý nhà nước như Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, các Sở Công Thương địa phương hoặc tổ chức bảo vệ người tiêu dùng.

Khuyến cáo của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trong vụ sản phẩm kẹo Kera được quảng bá rộng rãi với các thông điệp "Xanh".

Cơ quan này cũng khuyến nghị người dân có thể gọi trực tiếp tới tổng đài miễn phí 1800.6838 để được tiếp nhận và hướng dẫn xử lý thông tin. Đây là kênh hỗ trợ chính thức giúp người tiêu dùng phản ánh kịp thời các dấu hiệu vi phạm, đồng thời nhận tư vấn về cách bảo vệ quyền lợi của mình.

Việc phản ánh không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân, mà còn là hành động tham gia vào quá trình thực thi pháp luật, góp phần răn đe doanh nghiệp vi phạm và ngăn ngừa tình trạng lặp lại.

Bên cạnh đó, Người tiêu dùng nên ưu tiên lựa chọn các sản phẩm có chứng nhận chính thức từ cơ quan có thẩm quyền, minh bạch về nguồn gốc và quy trình sản xuất. Ngược lại, cần thận trọng với những sản phẩm chỉ dựa vào bao bì màu Xanh, hình ảnh thiên nhiên hoặc khẩu hiệu chung chung như “thân thiện với môi trường” mà không có cơ sở chứng minh.

"Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đang tập trung vào vai trò điều tra, giám sát ở tầm quốc gia, đồng thời giữ vai trò điều phối và hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương. Bên cạnh chức năng xử lý vi phạm, Ủy ban sẽ phối hợp chặt chẽ với lực lượng quản lý thị trường và các tổ chức xã hội để đẩy mạnh tuyên truyền, cảnh báo sớm và phòng ngừa các hành vi “tẩy Xanh,”" đại diện cơ quan này cho hay./.

(Vietnam+)