Ủy ban Pháp luật và Tư pháp họp Phiên toàn thể thứ hai

Tham dự có: các thành viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp; đại diện lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và một số cơ quan của Quốc hội; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành liên quan...

Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, thời gian từ nay đến khai mạc Kỳ họp thứ Chín còn rất ngắn trong khi khối lượng công việc rất lớn.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu

Theo chương trình kỳ họp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp có trách nhiệm chủ trì 27 nội dung bao gồm: sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; 21 dự án luật và dự án nghị quyết thuộc thẩm quyền của Quốc hội; 5 dự án pháp lệnh thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong đó, có những nội dung lớn rất quan trọng như: sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; sửa đổi Bộ luật Hình sự, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật Thanh tra... Như vậy, yêu cầu đặt ra là phải rất khẩn trương, nhưng đồng thời cũng cần bảo đảm chất lượng cao của các dự án luật, nghị quyết.

Lưu ý thời gian chuẩn bị hồ sơ các dự án luật, nghị quyết rất khẩn trương, gấp gáp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nêu rõ, thời điểm này các cơ quan của Quốc hội, trong đó có Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã nhận được rất nhiều hồ sơ dự án luật, nghị quyết cùng lúc. Hiện Ủy ban đã thẩm tra 5 nội dung (trừ nội dung sửa đổi Hiến pháp), còn 21 nội dung phải thẩm tra từ nay cho đến Kỳ họp thứ Chín. Vì vậy, tại Phiên họp toàn thể lần thứ hai diễn ra trong 2 ngày rưỡi (23-25.4), dự kiến Ủy ban sẽ tiến hành thẩm tra 13 dự án luật, nghị quyết.

Quang cảnh phiên họp

Trong phiên họp sáng nay, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức tòa án nhân dân; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

Theo Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức tòa án nhân dân, dự thảo Luật gồm 4 điều, sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống Tòa án theo hướng không tổ chức Tòa án nhân dân cấp cao, Tòa án nhân dân cấp huyện; thành lập Tòa án nhân dân khu vực; chuyển các Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt thành các Tòa chuyên trách trong Tòa án nhân dân khu vực. Theo đó, mô hình tổ chức hệ thống Tòa án gồm: Tòa án nhân dân tối cao; Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Tòa án nhân dân khu vực.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Trần Hồng Nguyên phát biểu

Dự thảo Luật quy định tăng số lượng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao từ 13 đến 17 người lên thành từ 23 đến 27 người; sửa đổi, bổ sung quy định về cơ cấu tổ chức của Tòa án nhân dân khu vực theo hướng bổ sung quy định tại một số Tòa án nhân dân khu vực thành lập Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ, phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa chuyên trách này do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định.

Thẩm tra dự án Luật, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức tòa án nhân dân cũng như phạm vi sửa đổi, bổ sung và bố cục của dự thảo Luật.

Có ý kiến đề nghị, quy định Tòa án nhân dân cấp tỉnh đang giải quyết vụ án, vụ việc, nhưng đến ngày Luật có hiệu lực mà chưa giải quyết xong, thì phải chuyển hồ sơ, tài liệu cho Tòa án khu vực giải quyết để thực hiện ngay thẩm quyền mới; tạo thuận lợi cho người dân trên địa bàn thực hiện quyền và nghĩa vụ tố tụng của mình. Đồng thời, cần quy định chuyển tiếp đơn giản hóa thủ tục chuyển hồ sơ tố tụng.

Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng phát biểu

Các đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu kỹ lưỡng, xin ý kiến cấp có thẩm quyền đối với nội dung thành lập Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ tại một số Tòa án nhân dân khu vực; việc tăng số lượng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

+ Theo Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, việc xây dựng Luật nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý về tổ chức bộ máy của Viện kiểm sát nhân dân bảo đảm phù hợp với việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo 3 cấp là Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực theo chủ trương của Đảng.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 93 theo hướng nâng số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao tối đa từ 19 người thành 27 người để bảo đảm nguồn nhân lực thực hiện nhiệm vụ công tố, kiểm sát xét xử đối với hoạt động của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến phát biểu

Các ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, dự thảo Luật đã bám sát các nghị quyết, kết luận của Đảng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy Viện kiểm sát nhân dân.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân khu vực, dự thảo Luật quy định cấp kiểm sát này thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp trong phạm vi khu vực được phân công phụ trách, nhưng không rõ cấp nào, chủ thể nào phân công phạm vi địa bàn hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân khu vực. Do đó, đề nghị quy định rõ thẩm quyền quy định địa bàn hoạt động đối với Viện kiểm sát nhân dân khu vực để tránh khoảng trống pháp lý.

+ Tiếp đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

Các đại biểu dự phiên họp

Trên cơ sở mô hình tổ chức Tòa án nhân dân 3 cấp, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực, Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân tối cao. Theo dự thảo Luật, Tòa án nhân dân cấp tỉnh không còn thẩm quyền về giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự; giải quyết phá sản; tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại. Đồng thời, điều chỉnh tăng thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực theo hướng Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính; giải quyết phá sản; tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại theo quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

Các đại biểu dự phiên họp

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhất trí với sự cần thiết xây dựng dự án Luật. Tuy nhiên, dự kiến số lượng công việc giám đốc thẩm, tái thẩm mà Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao phải giải quyết thời gian tới là khá lớn, nên đề nghị Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục có giải pháp nâng cao chất lượng xét xử sơ thẩm, phúc thẩm để hạn chế đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; nâng cao năng lực, trình độ cán bộ, công chức Tòa án, nhất là đội ngũ Thẩm phán; điều chuyển một số Thẩm phán từ Tòa án nhân dân cấp cao đến công tác tại Tòa án nhân dân tối cao; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác Tòa án... để Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thực hiện tốt nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm được giao.

Minh Trang