Uy quyền của ông Trump lung lay?

Cựu Tổng thống Donald Trump xem cuộc bầu cử sơ bộ năm nay là thời điểm để đo lường quyền lực của ông. Ông đã tuyên bố công khai ủng hộ hàng chục ứng cử viên giữa lúc nỗ lực duy trì dấu ấn trong đảng của mình theo một cách không giống bất cứ tổng thống nào trong quá khứ.

Nhưng giai đoạn đầu của cuộc bầu cử sơ bộ giữa nhiệm kỳ vào hôm 24/5, với 1/4 các bang của Mỹ bỏ phiếu, cho thấy: Vầng hào quang không thể chạm tới của ông Trump trong chính trường đảng Cộng hòa đã bị chọc thủng, theo New York Times.

Trong hơn 5 năm - kể từ khi ông Trump trở thành tổng thống vào tháng 1/2017 cho đến tháng 5 - ông chỉ chứng kiến cử tri từ chối nhiều nhất 6 ứng cử viên mà mình ủng hộ trong các cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa.

Nhưng đến cuối tháng này, con số đó đã tăng hơn gấp đôi, với thất bại nặng nề nhất diễn ra vào ngày 24/5, khi Thống đốc Brian Kemp của Georgia đánh bại đối thủ được ông Trump hậu thuẫn là ông David Perdue.

Ba “tân binh” ứng cử viên khác của ông Trump cũng bị các đồng minh của ông Kemp “hạ gục”.

Những tổn thất ngày càng tăng đã giúp các đối thủ trong đảng của ông Trump có thêm sự tự tin ở mức độ chưa từng thấy kể từ đầu năm 2016. Cựu tổng thống có khả năng sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh nghiêm trọng nếu ông tái tranh cử vào năm 2024.

Ông Trump và cựu Thượng nghị sĩ David Perdue tại một cuộc vận động vào tháng 3. Ảnh: New York Times.

Trượt dốc

Ông Trump vẫn được lòng của các thành viên đảng Cộng hòa và có quỹ tranh cử lên tới 100 triệu USD. Nhưng theo New York Times, đã có một số dấu hiệu trượt dốc khó thấy. Bộ máy gây quỹ vốn được ca ngợi thu hút hiệu quả tiền tài trợ của ông Trump bắt đầu hoạt động chậm lại.

Một phân tích của New York Times cho thấy các khoản đóng góp trực tuyến trung bình hàng ngày đã giảm trong suốt 7 tháng qua.

Số tiền đã giảm từ 324.633 USD mỗi ngày vào tháng 9/2021 trên WinRed - trang web xử lý khoản quyên góp trực tuyến của đảng Cộng hòa - xuống còn 202.185 USD vào tháng 3/2022, ngay cả khi ông tăng cường sự hiện diện và các hoạt động chính trị.

Dù vậy, các chính trị gia khác vẫn tỏ ra thận trọng.

“Cho đến khi ông Trump từ bỏ việc tham gia bầu cử chính trị, hoặc bị một thành viên khác trong đảng Cộng hòa đánh bại tại thùng phiếu, sức mạnh của ông ấy vẫn còn", Jim Hobart, một nhà thăm dò ý kiến của đảng Cộng hòa, nói.

Các đối thủ của ông Trump, bao gồm cựu Phó tổng thống Mike Pence, đang chuẩn bị cho các cuộc tranh cử tổng thống tiềm năng. Ông Pence và những người khác đến thăm các bang quan trọng như Iowa và tăng cường hoạt động gây quỹ.

Cựu Phó tổng thống Mike Pence (trái) cùng Thống đốc Georgia Brian Kemp tại một điểm dừng chân trong chiến dịch Kemp ở Kennesaw, Georgia. Ảnh: New York Times.

Trong khi đó, Thống đốc Ron DeSantis của Florida đã tích lũy được 100 triệu USD quỹ tái tranh cử và nói chuyện với nhiều nhà tài trợ, nhà hoạt động cùng cử tri quan tâm đến tương lai của “Chủ nghĩa Trump mà không có ông Trump”.

“Ông Donald Trump đã có 4 năm tốt đẹp”, Cole Muzio, chủ tịch Hội đồng Chính sách Tiền tuyến, một nhóm Cơ đốc bảo thủ có trụ sở tại Georgia, nói. Tuy nhiên, ông cho biết thêm dù đã bỏ phiếu hai lần cho ông Trump nhưng giờ ông đang tìm kiếm một người “có tương lai” hơn.

Chủ nghĩa Trump hay ông Donald Trump?

Cựu Tổng thống Trump vẫn là người được ủng hộ nhiều nhất trong đảng Cộng hòa và là nhân tố quan trọng thúc đẩy chiến thắng của một số cái tên.

Hai ứng cử viên do ông Trump hậu thuẫn đã giành được đề cử của đảng Cộng hòa cho cuộc đua vào chức thống đốc bang Pennsylvania và ghế Thượng viện ở bang Bắc Carolina hôm 17/5.

Ông Trump đã nói với các cố vấn rằng ông muốn tuyên bố ứng cử hoặc có thể thành lập một ủy ban thăm dò vào mùa hè này.

Taylor Budowich, phát ngôn viên của ông Trump, cho biết “thực tế không thể phủ nhận” là đảng Cộng hòa dựa vào ông Trump để “tiếp sức cho những chiến thắng của đảng vào năm 2022 và hơn thế nữa”.

“Hoạt động chính trị của cựu Tổng thống Trump tiếp tục thống trị nền chính trị Mỹ, huy động được nhiều tiền hơn và mang lại nhiều chiến thắng hơn bất kỳ tổ chức chính trị nào khác”, ông Budowich nói.

Dù vậy, tỷ lệ gây quỹ của ông Trump trên mạng so với tổng thể tất cả thành viên đảng Cộng hòa đã giảm. Ủy ban gây quỹ chính của ông Trump chiếm 19,7% số tiền được huy động trong các chiến dịch của đảng Cộng hòa trên WinRed bốn tháng cuối năm 2021. Nhưng con số đã giảm xuống còn 14,1% trong ba tháng đầu năm 2022.

Cựu Tổng thống Donald Trump tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng vào tháng 10/2018. Ảnh: New York Times.

Cuộc bầu cử sơ bộ đầy khó khăn có thể khiến ông Trump lo lắng cho vị thế của mình, sau khi tìm cách thể hiện bản thân như một “ông chủ” trong đảng sau nhiệm kỳ tổng thống.

Giờ đây, tiếng nói phản đối không còn chỉ giới hạn ở các phe chống ông Trump trong đảng mà còn thể hiện rõ từ phía ủng hộ ông.

Mới đây, ông Kemp - người mà ông Trump không mấy ưa vì từ chối tham gia vào nỗ lực đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 - đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa. Ông đến Nashville hôm 26/5 vào để phát biểu trước cuộc họp của Hiệp hội các thống đốc đảng Cộng hòa, và nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt.

Charlie Sykes, một nhà bình luận bảo thủ chống Trump, cho biết hiện đảng Cộng hòa vẫn là "đảng của Trump". Dù vậy, ông nhận thấy sự phân biệt ngày càng rõ giữa hai phe “chủ nghĩa Trump và ông Donald Trump".

Thượng nghị sĩ Tom Cotton của Arkansas, một thành viên đảng Cộng hòa, người thuộc phe “diều hâu" (có quan điểm cứng rắn) trong vấn đề nhập cư và Trung Quốc kể từ trước khi ông Trump làm tổng thống, đã tự định vị mình là người thừa kế tiềm năng của chủ nghĩa Trump.

Ngay cả một số đồng minh của cựu tổng thống, như người dẫn chương trình truyền thông cánh hữu Stephen K. Bannon, cũng nói rằng phong trào từ chối bầu cử với ông Trump đã lan rộng trong đảng.

Nhiều chiến lược gia của đảng Cộng hòa lập luận rằng việc ông Trump tiếp tục bị ám ảnh về cuộc bầu cử năm 2020 là một sự phân tâm không mong muốn vào năm 2022 - khi đảng Dân chủ nắm giữ đòn bẩy quyền lực ở Washington.

“Thông điệp vang dội từ các cử tri đảng Cộng hòa ở Georgia là: Đừng nói về năm 2020”, Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe thiểu số của Đảng Cộng hòa, nói với Politico.

"Và hãy tiến hành một cuộc bầu cử mùa thu hướng về tương lai và chĩa về phía chính quyền Biden", ông cho biết thêm.

Ứng viên thống đốc Texas cắt ngang cuộc họp báo về vụ xả súng Beto O’Rourke đã cắt ngang buổi họp báo và chỉ trích Thống đốc Greg Abbott sau vụ xả súng tại trường học khiến 21 người chết, trong đó có 19 trẻ em. Ông bị đưa ra ngoài sau đó.

Minh An