Vai trò của hãng thông tấn quốc gia trong dòng chảy báo chí cách mạng Việt Nam

Ngày 15/9/1945, Việt Nam Thông tấn xã - danh xưng do Bác Hồ chấp bút - phát đi toàn văn bản Tuyên ngôn Độc lập cùng với danh sách Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thông qua những bản tin bằng 3 thứ tiếng: Việt, Anh, Pháp. Thời khắc thiêng liêng ấy đã trở thành Ngày truyền thống của VNTTX, nay là TTXVN. Ảnh: TTXVN

Trong cuộc gặp mới đây với phóng viên TTXVN tại Phnom Penh nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/1945) và 80 năm ngày thành lập TTXVN (15/9/1945 - 15/9/2025), ông Khieu Kanharith - Cố vấn Tối cao trực tiếp của Quốc vương, Nghị sĩ Quốc hội, Ủy viên Trung ương Đảng Nhân dân Campuchia (CPP), nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin Campuchia - đã chia sẻ góc nhìn riêng về chặng đường 80 đồng hành cùng đất nước của VNA, cách gọi phổ biến của báo giới địa bàn, cũng là tên giao dịch quốc tế của hãng thông tấn quốc gia Việt Nam, trong hành trình hơn một thế kỷ đầy tự hào của nền báo chí cách mạng Việt Nam.

Nghị sĩ Khieu Kanharith bày tỏ tình cảm ngưỡng mộ đối với tư duy, tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc đề cao, định vị đúng vai trò của báo chí trong công cuộc đấu tranh giành độc lập trước đây, cũng như công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hôm nay.

Nhìn về lịch sử, quan chức cấp cao CPP cho rằng nếu không có một hệ thống thông tin truyền thông đủ mạnh, Việt Nam rất khó tập hợp công luận quốc tế ủng hộ mình và giành thắng lợi trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ trước đây. Ông nhắc lại ca từ trong nhạc phẩm nổi tiếng “The Ballad of Ho Chi Minh” của nhạc sĩ người Anh Ewan MacColl, cho rằng nhân dân trên khắp thế giới lúc bấy giờ đã hình thành một phong trào rộng rãi, cùng hô vang khẩu hiệu "Hồ - Hồ - Hồ Chí Minh". Và nhờ vào thông tin, tiếng hô và thông điệp này đã lan tỏa đến muôn nơi.

Theo Cố vấn Tối cao trực tiếp của Quốc vương Campuchia, việc biết cách sử dụng hệ thống báo chí phục vụ nhiệm vụ kháng chiến là yếu tố không thể thiếu được trong tiến trình cách mạng ở Việt Nam, gắn liền với những bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, truyền cảm hứng để mọi người cùng lan truyền tin tức về phong trào kháng chiến cứu quốc. Ông nêu quan điểm: “Nếu không có một hệ thống báo chí vững mạnh, chúng ta khó tập hợp và thống nhất suy nghĩ, tư tưởng, hành động của người dân, cũng như không thể huy động được sự ủng hộ của công luận quốc tế, tập hợp thành nguồn sức mạnh cổ vũ từ bên ngoài. Vì vậy, tôi xin bày tỏ sự khâm phục và ngưỡng mộ tư duy, tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như Đảng Cộng sản Việt Nam”.

Ông Khieu Kanharith từng giữ cương vị Bộ trưởng Bộ Thông tin Campuchia đầu tiên trong thập niên 1990, sau đó tiếp tục đảm nhận vai trò này trong 5 nhiệm kỳ gần nhất, từ năm 2003 đến năm 2023. Quan chức cấp cao CPP này cho biết từ những ngày đầu tham gia công tác trong lĩnh vực báo chí đến nay, ông nhận thấy TTXVN luôn có những cán bộ, nhân viên tinh thông nghiệp vụ, giỏi nghề, có đóng góp lớn cho công cuộc gây dựng và phát triển nền báo chí Campuchia. Nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin Campuchia chia sẻ: “Trong năm 1979 và thập niên 1980, phần lớn cán bộ, quan chức của chúng tôi không được học về báo chí, tất cả đều được đào tạo bởi các bạn Việt Nam. Sau này, rất nhiều người trong số đó đã trở thành quan chức cấp cao. Tất cả nhờ chúng tôi học hỏi từ Việt Nam”.

Ông Khieu Kanharith chia sẻ nhiều ấn tượng, kỷ niệm từ các chuyến thăm, làm việc tại Việt Nam trong những năm 1980. Khi đến thăm các xưởng in thời bấy giờ, ông nhận thấy tuy đất nước còn nghèo, gặp nhiều khó khăn nhưng Việt Nam vẫn dành sự quan tâm, đầu tư cho công tác báo chí, tổ chức in ấn xuất bản các ấn phẩm bằng nhiều ngôn ngữ như Pháp, Tây Ban Nha... Cho rằng điều đó góp phần tạo nên sức mạnh tập hợp người dân, cả trong nước và ngoài nước, giới trí thức cũng như dân thường trong công cuộc kháng chiến chống ngoại xâm và xây dựng đất nước, ông nhấn mạnh: “Việt Nam biết cách sử dụng ngôn từ phù hợp với từng tầng lớp nhân dân như nông dân, công nhân, trí thức, cũng như cộng đồng quốc tế, thông qua tiếng nói của Đảng. Nếu không tổ chức tốt hệ thống thông tin báo chí, chúng ta không thể làm được điều đó. Đó là điều cần phải học hỏi”.

Bên cạnh đó, nghị sĩ Khieu Kanharith cũng đánh giá cao vai trò của TTXVN trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của một hãng thông tấn quốc gia, luôn được nhà nước Việt Nam chú trọng, đề cao trong mọi giai đoạn phát triển của đất nước. Ông dẫn chứng việc TTXVN tổ chức sản xuất thông tin bằng nhiều ngôn ngữ và có cơ quan đại diện tại nhiều quốc gia, cho thấy Việt Nam luôn dành sự quan tâm đúng mức cho công tác thông tin. Ông nêu rõ: “Có thể ví VNA như Đại sứ quán không chính thức của Việt Nam. Đó là điểm rất quan trọng vì với vai trò của mình, VNA có thể chuyển tải thông tin từ khắp mọi nơi, có thể gặp gỡ, trao đổi thông tin, cũng như tiếp nhận nhiều nguồn thông tin khác nhau”.

Từ góc nhìn đó, quan chức cấp cao CPP lưu ý một điểm quan trọng khác, đó là vai trò đối ngoại của các phóng viên TTXVN hoạt động ở nước ngoài. Nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin Campuchia lý giải: “Đôi khi nhà báo giữ vai trò vượt trên khuôn khổ của một nhà báo, trong việc thể hiện, giới thiệu với thế giới, cho họ biết về cuộc đấu tranh của dân tộc Việt Nam, về tình hữu nghị của nhân dân Việt Nam, cũng như huy động, tập hợp sự ủng hộ của quốc tế đối với nhân dân Việt Nam”.

Nghị sĩ Khieu Kanharith chúc TTXVN ngày càng lớn mạnh, phát triển; đồng thời, bày tỏ kỳ vọng TTXVN tiếp tục là nhịp cầu vững chắc kết nối nhân dân hai nước láng giềng anh em Campuchia-Việt Nam. Quan chức cấp cao CPP chia sẻ: “Chúng ta không thể nói hết với nhau mọi câu chuyện nhưng thông qua thông tin và việc trao đổi thông tin, chúng ta có thể lắng nghe nhau, biết về nhau và hiểu rõ nhau hơn. Đó là nhịp cầu vững chắc không gì có thể phá vỡ được”./

Huỳnh Thảo (P/v TTXVN tại Campuchia)