VAMA lo ngại 96% mẫu ôtô xăng, dầu phải ngừng bán vì khó đạt mức tiêu thụ nhiên liệu
Theo VAMA, sẽ có tới 96% các mẫu xe chạy xăng phải dừng bán, ngay cả mẫu xe hybrid cũng khó đạt mức tiêu thụ nhiên liệu này.
Theo dự thảo Tiêu chuẩn kỹ thuật Quốc gia quy định về mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình cho xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới (CAFC), Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn bộ các mẫu xe ô tô bán ra phải đạt mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình là 4,83 lít/100km - con số được cho là quá khắt khe, vượt xa khả năng của hầu hết các mẫu xe hiện có trên thị trường.
Mức tiêu thụ nhiên liệu quá nghiêm ngặt
Tuy nhiên, mục tiêu này đang gây quan ngại lớn từ các nhà sản xuất. Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng tiêu chuẩn này quá nghiêm ngặt, có thể gây tác động rất lớn và làm thay đổi gần như toàn bộ hiện trạng ngành công nghiệp ô tô Việt Nam.
Theo nghiên cứu của VAMA, với mục tiêu 4,83 lít/100 km vào năm 2030, hầu hết các mẫu xe chạy xăng truyền thống (ICE) và thậm chí cả một số xe hybrid (lai xăng điện) đang có mặt trên thị trường Việt Nam sẽ không đạt được hạn mức này. Cụ thể, 96% xe chạy xăng truyền thống và 14% xe hybrid hiện tại sẽ không đạt chuẩn.
96% mẫu xe chạy xăng truyền thống có nguy cơ ngừng bán
Bên cạnh đó, xét trong giai đoạn 2026–2030, hầu hết các thành viên VAMA đều không đáp ứng được mục tiêu tiêu thụ nhiên liệu trung bình chung toàn doanh nghiệp ngay trong năm đầu và trong cả giai đoạn áp dụng quy định mặc dù đã xét đến những nỗ lực chủ động trong việc chuyển đổi công nghệ sản phẩm của doanh nghiệp.
Để đáp ứng mục tiêu về hạn mức nhiên liệu 4,83 lít/100 km, các hãng xe sẽ phải ngừng bán tới 96% các mẫu xe chạy xăng truyền thống hiện hành.
Hoặc, nếu muốn giữ nguyên sản lượng bán hàng, các doanh nghiệp phải tăng đột biến sản lượng xe điện hóa (xe hybrid, xe hybrid sạc điện, xe điện hoàn toàn) lên tới khoảng 868% trong một thời gian rất ngắn (khoảng 5 năm) là không khả thi.
VAMA cho rằng việc thay đổi quá nhanh này là không khả thi trong bối cảnh hạ tầng trạm sạc và mạng lưới điện còn hạn chế, cùng với việc người tiêu dùng chưa hoàn toàn quen thuộc với xe điện. Điều này sẽ tác động nặng nề đến ngành công nghiệp ô tô, công ăn việc làm của người lao động, người tiêu dùng và cả nguồn thu ngân sách nhà nước.
Đề xuất tăng mức tiêu thụ nhiên liệu
Trước những thách thức trên, VAMA đề xuất một lộ trình thực hiện linh hoạt hơn, với mục tiêu mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình sẽ đạt 6 lít/100 km vào năm 2030. Theo VAMA, với lộ trình này Việt Nam vẫn có thể đạt được mục tiêu giảm 15,66 triệu tấn khí thải CO2 vào năm 2030 như cam kết tại NDC 2022. Bên cạnh đó, kịch bản này sẽ hạn chế tác động đến thị trường so với kịch bản 4,83 lít/100 km.
Nếu áp dụng lộ trình này, các hãng xe vẫn cần nỗ lực lớn trong việc chuyển đổi cơ cấu sản phẩm (giảm khoảng 34% sản lượng xe chạy xăng và tăng ít nhất 366% xe điện hóa), nhưng sẽ khả thi hơn.
Không chỉ VAMA, các hiệp hội và cơ quan quản lý từ Mỹ và Nhật Bản cũng đã gửi góp ý tương tự. Các hiệp hội này đều cho rằng mục tiêu hiện tại là quá nghiêm ngặt và đề nghị kéo dài thời gian điều chỉnh, chuyển tiếp để các nhà sản xuất có thêm thời gian thích ứng.
Cụ thể, Hiệp hội đại lý ô tô Mỹ (AAPC) đề xuất Việt Nam nên giữ mục tiêu 6 lít/100 km vào năm 2030 và xem xét áp dụng mức 4,83 lít/100km vào năm 2035. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (JAMA) cũng đồng tình với đề xuất 6 lít/100 km của VAMA. JAMA cũng đề nghị gia hạn thời gian điều chỉnh sản lượng từ 3 năm lên 5 năm, bởi việc phát triển xe điện và xe tiết kiệm nhiên liệu mới cần khoảng 5 năm.
