Vẫn chủ quan với bệnh não mô cầu

PGS.TS Đỗ Duy Cường thăm khám bệnh nhân mắc não mô cầu.

Theo thông tin từ Trung tâm Y tế huyện Pác Nặm (tỉnh Bắc Kạn), bệnh nhân S.V.P, sinh năm 2018, tại thôn Lủng Phặc, xã Cổ Linh, huyện Pác Nặm, vừa có kết quả xét nghiệm từ Bệnh viện Nhi Trung ương, dương tính với bệnh viêm màng não do não mô cầu. Trước đó, ngày 8/2, bệnh nhân P. vào điều trị tại Trung tâm Y tế huyện Pác Nặm, nhập viện trong tình trạng tỉnh táo, ho, sốt trên 38 độ C, tim phổi ổn định. Đến 21 giờ 30 phút cùng ngày, bệnh nhân hôn mê, ngừng tuần hoàn và được cấp cứu tích cực, đặt ống nội khí quản. Bệnh nhân được chuyển xuống Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Kạn. Đến ngày 10/2, do bệnh nặng lên, bệnh nhân P. tiếp tục được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để điều trị. Kết quả xét nghiệm ngày 11/2 cho thấy bệnh nhân P. dương tính với Neisseria menigtidis (vi khuẩn não mô cầu). Hiện bệnh nhân P. tiếp tục được theo dõi, điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) cũng vừa tiếp nhận một quân nhân 25 tuổi tử vong do ngừng tuần hoàn ngoại viện. Nguyên nhân được xác định là sốc nhiễm khuẩn não mô cầu thể tối cấp. Trước khi tử vong, bệnh nhân có các triệu chứng như sốt, buồn nôn và đau bụng. Hiện các cán bộ, chiến sĩ tiếp xúc gần trong cùng đơn vị với bệnh nhân đã được lấy mẫu xét nghiệm và cách li theo dõi để phòng ngừa lây nhiễm.

Mới nhất, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) đang điều trị cho một bệnh nhân nữ, 48 tuổi bị viêm màng não - nhiễm trùng huyết do não mô cầu thể cấp. Sau 4 ngày điều trị tích cực, các xét nghiệm đã âm tính với vi khuẩn não mô cầu, chỉ số xét nghiệm máu và dịch não tủy đã gần trở về bình thường.

Theo lời kể của con trai, bệnh nhân sống ở TP.HCM, ngày 27/1 (28 Tết) có di chuyển bằng xe ô tô khách về Hà Nam để ăn Tết. Ngày 7/2 (mùng 8 Tết), bệnh nhân có biểu hiện sốt rét run liên tục, tình trạng ngày càng nặng. Tối cùng ngày, bệnh nhân bắt đầu có những biểu hiện đau đầu, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, lơ mơ, nhận thức chậm. Gia đình đưa vào viện tại Hà Nam chụp chiếu, đánh giá, sau đó được chuyển cấp cứu tại Bệnh viện Bạch Mai.

Trước những dấu hiện bệnh trạng người nhà cung cấp và qua thăm khám trên da có nổi những nốt ban xuất huyết hoại tử, chọc dịch não tủy ra chất màu vàng đục, các bác sĩ Trung tâm Bệnh Nhiệt đới nghi ngờ bệnh nhân bị viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu nên điều trị kháng sinh đặc hiệu và khoanh vùng cách li. Tiếp đó, khoa Vi sinh (Bệnh viện Bạch Mai) soi dịch não tủy thấy song cầu Gram âm hình hạt cà phê và kết quả phân tích nuôi cấy, PCR đa mồi các mẫu bệnh phẩm (máu, dịch não tủy) đều dương tính với vi khuẩn não mô cầu type B nguy hiểm.

PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới cho biết sau khi được điều trị đúng phác đồ, kịp thời, bệnh nhân tiến triển tốt hơn, hết sốt, hết đau đầu, các vết ban hoại tử ngoài da đã gần biến mất và hiện nay đã ổn định, có thể ra viện trong vài ngày tới. Những người tiếp xúc gần với bệnh nhân gồm người nhà, nhân viên y tế cũng đã được cảnh báo và uống thuốc dự phòng. Ngoài ra, Trung tâm cũng báo cho các đơn vị có liên quan như Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nam để có biện pháp điều tra dịch tễ, ngăn chặn, phòng chống nếu xuất hiện các ổ dịch lây lan trong cộng đồng.

Chủ động phòng bệnh bằng vắc xin

Viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu chia ra nhiều thể, thể đơn thuần cũng giống như các viêm màng não khác, tiến triển và điều trị trong khoảng 2 tuần sẽ khỏi. Đối với thể cấp, tối cấp, tiến triển nhanh trong vài ngày cùng các triệu chứng sốt cao đột ngột, đau đầu, nôn, rối loạn ý thức và đi vào hôn mê nhanh, xuất hiện những ban xuất huyết hoại tử ngoài da trong bệnh cảnh hội chứng suy thượng thận cấp, sốc và tử vong nhanh chóng. “Chọc dịch não tủy có màu đục. Nếu thấy bệnh nhân như vậy cảnh báo nhân viên y tế cần nghĩ ngay đến nhiễm não mô cầu”, PGS. TS Cường khuyến cáo.

Viêm màng não do não mô cầu tỉ lệ tử vong từ 10 - 20%. Những thể nặng nhiễm trùng huyết, suy thượng thận, cấp, tối cấp có thể tử vong nhanh trong vòng 24h. Vì thế, khi phát hiện ra cần điều trị và cách li kịp thời. “Viêm màng não mủ do não mô cầu không phải trường hợp thường gặp, chỉ xảy ra ổ dịch lẻ tẻ, hoặc các nơi khác du nhập đến. Tuy nhiên, với tính chất tiến triển nhanh và tỉ lệ tử vong cao, nên các bệnh nhân nghi ngờ nhiễm não mô cầu cần đến các cơ sở y tế sớm để chẩn đoán và điều trị kịp thời”, PGS.TS Đỗ Duy Cường nói.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần chủ động tiêm ngừa đầy đủ, đúng lịch các vắc xin phòng 5 nhóm huyết thanh gây bệnh não mô cầu (A, B, C, Y, W-135), chặn đứng căn bệnh gây tử vong chỉ trong 24 giờ.

Hà Minh