Văn Hán, Thái Nguyên trên hành trình xây dựng vùng nông nghiệp đa giá trị

Xã Văn Hán được hình thành từ hai đơn vị Khe Mo và Văn Hán cũ của huyện Đồng Hỷ. Với hơn 9.623 ha diện tích tự nhiên, phần lớn là đất rừng và vùng chè lâu năm, nơi đây vốn là vùng nông nghiệp thuần túy, đời sống người dân gắn liền với đồi núi, nương rẫy.

Trước khi sáp nhập, Khe Mo đạt chuẩn nông thôn mới từ năm 2017, Văn Hán đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2022. Nhờ vậy, xã mới có xuất phát điểm tốt, dễ dàng kế thừa và mở rộng các tiêu chí hạ tầng, môi trường, an sinh và sản xuất.

Những thay đổi ở các xóm vùng sâu là minh chứng rõ nhất. Tại xóm La Đùm, nơi đồng bào dân tộc chiếm tới 80% đã có 5 km đường liên xóm hoàn chỉnh, gần 80% đường nội xóm được cứng hóa. Ông Chu Văn Thân, Trưởng xóm, nhớ lại thời điểm đường sá còn lầy lội, việc bán nông sản rất khó. Nay, chỉ cần chiếc xe máy là bà con có thể đưa hàng hóa ra chợ, đời sống khởi sắc từng ngày.

Cùng với hạ tầng, kinh tế nông thôn cũng dần hình thành, hiện xã có 5 doanh nghiệp đang hoạt động, 19 làng nghề, 2 chợ truyền thống và hơn 170 hộ kinh doanh cá thể. Kinh tế dịch vụ và tiểu thủ công nghiệp lan tỏa đã tạo thêm việc làm, góp phần duy trì đà tăng trưởng bền vững cho địa phương.

Xã Văn Hán, Thái Nguyên là vùng nông nghiệp thuần túy, đời sống người dân gắn liền với đồi núi, nương rẫy.

Ở lĩnh vực nông nghiệp, Văn Hán vẫn là vùng chè trọng điểm của tỉnh với hơn 1.498 ha, trong đó 1.413 ha đang cho thu hoạch ổn định. Trên nền diện tích lớn và lực lượng lao động giàu kinh nghiệm, chính quyền đang thúc đẩy chuyển đổi sang canh tác VietGAP, trẻ hóa nương chè, tái canh những diện tích già cỗi và chuẩn hóa quy trình kỹ thuật.

Những thay đổi trong cách làm chè giúp người dân nâng sản lượng, giữ chất lượng ổn định và tạo ra những vùng nguyên liệu an toàn, đồng đều hơn. Khi quy trình được chuẩn hóa, chi phí sản xuất giảm, giá bán cải thiện và sản phẩm của Văn Hán có cơ hội đứng vững hơn trên thị trường, nhất là khi tham gia vào các chuỗi liên kết lớn.

Nông nghiệp ở Văn Hán những năm gần đây cũng có thêm một gam màu mới từ cây chuối tiêu hồng. Từ những diện tích thử nghiệm ban đầu, chuối đã được mở rộng lên gần 60 ha, tập trung ở xóm Long Giàn và Đèo Khế.

Ở Đèo Khế, gia đình anh Lý Văn Hàm gắn bó với khoảng 2.500 cây chuối. Anh bảo trồng chuối “nhàn” hơn chè, ít sâu bệnh, mỗi năm thu được 5 - 6 tấn, giá ổn định khoảng 5.000 đồng mỗi kg. Quan trọng hơn, thương lái thu mua quanh năm nên bà con gần như không lo ế hàng.

Chuối còn giúp giải quyết một bài toán lâu nay của vùng chè, nhiều diện tích đã già cỗi, đất bạc màu sau nhiều năm khai thác. Luân canh từ chè sang chuối giúp đất tơi xốp hơn, dần phục hồi, sau đó người dân có thể quay lại trồng chè với chi phí cải tạo rất thấp. Cách làm này giảm rủi ro cho nông hộ và giúp họ sử dụng đất hiệu quả hơn, phù hợp với hướng sản xuất linh hoạt mà Văn Hán đang theo đuổi.

Ông Phương Văn Quyết, Chi hội trưởng Nông dân xóm Đèo Khế nhớ lại thời điểm năm 2017 khi gia đình ông trồng thử 1.000 cây. Chuối hợp khí hậu, phát triển nhanh, thương lái tìm đến tận vườn. Từ đó, cả xóm cùng mở rộng diện tích. Với đặc tính dễ trồng, hợp đất đồi, ít sâu bệnh, chuối tiêu hồng nhanh chóng trở thành lựa chọn của nhiều hộ.

Từ hiệu quả kinh tế thực tế, xã Văn Hán xác định chuối tiêu hồng là cây trồng tiềm năng để phát triển quy mô lớn. Phó chủ tịch UBND xã Nguyễn Kiên Quyết cho biết xã đang khuyến khích mở rộng vùng trồng, ưu tiên những diện tích kém hiệu quả, hướng tới xây dựng sản phẩm OCOP.

Văn Hán đang từng bước tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng đa giá trị, kết hợp giữa chè, rừng, chăn nuôi và các cây trồng mới như chuối tiêu hồng. Mô hình chuối cho thấy sự phù hợp với điều kiện tự nhiên của địa phương với chi phí đầu tư thấp, dễ chăm sóc, thích ứng tốt và có đầu ra ổn định.

Đối với lĩnh vực lâm nghiệp, Văn Hán tiếp tục duy trì được đà phát triển ổn định. Chỉ trong 9 tháng đầu năm, địa phương đã trồng mới 350 ha rừng, hoàn thành toàn bộ kế hoạch đề ra. Những cánh rừng được phủ xanh không chỉ tạo thêm nguồn thu lâu dài cho người dân mà còn góp phần giữ đất, giữ nước, ổn định môi trường sinh thái.

Hơn 2.774 ha rừng của xã đã đạt chứng chỉ FSC (tiêu chuẩn quản lý rừng bền vững được nhiều doanh nghiệp và thị trường quốc tế ưu tiên). Diện tích lớn rừng được chứng nhận giúp người dân yên tâm đầu tư, tạo cơ hội nâng cao giá trị gỗ rừng trồng và mở ra hướng phát triển ổn định hơn cho kinh tế lâm nghiệp.

Chính từ nền tảng này, cộng với sự vào cuộc của chính quyền và sự gắn kết của Hội Nông dân, mô hình sản xuất hàng hóa của Văn Hán ngày càng rõ nét. Địa phương đang hội tụ đủ điều kiện để trở thành vùng nông nghiệp đặc trưng của huyện Đồng Hỷ, góp phần định hình mô hình nông thôn mới nâng cao theo hướng hiện đại và bền vững.

Linh Nguyễn