Văn hóa con người Hà Tĩnh - nền tảng tinh thần cho sự phát triển bền vững

Trong dòng chảy phát triển hôm nay, khi kinh tế, hạ tầng, công nghệ được xem là thước đo của đổi mới, có một giá trị lặng lẽ nhưng bền bỉ nâng đỡ đời sống tinh thần của con người đó là văn hóa.

Ở Hà Tĩnh, mảnh đất giàu truyền thống hiếu học, cách mạng và nhân nghĩa, văn hóa không chỉ là ký ức của quá khứ mà còn là nguồn lực nội sinh, là động lực cho khát vọng phát triển bền vững.

Hà Tĩnh đang nỗ lực vươn mình phát triển trong thời kỳ mới (ảnh: Đình Nhất)

Từ những năm đầu thực hiện Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Hà Tĩnh trong giai đoạn mới”, đến nay, nhận thức về vai trò của văn hóa đã có bước chuyển mạnh mẽ. Văn hóa được đặt ngang hàng với kinh tế và chính trị, trở thành trụ cột của tiến trình phát triển toàn diện. Hà Tĩnh cũng là một trong những địa phương ban hành nghị quyết chuyên đề về văn hóa, xác định đây là lĩnh vực trung tâm, quyết định chất lượng phát triển con người.

Theo ông Nguyễn Viết Trường - Giám đốc Sở VHTTDL Hà Tĩnh: “Văn hóa phải trở thành trung tâm của sự phát triển, là điều kiện và cũng là mục tiêu của xã hội. Nếu không có nền tảng văn hóa, sự phát triển vật chất sẽ thiếu bền vững và con người dễ bị cuốn vào chủ nghĩa tiêu dùng, thực dụng”.

Hà Tĩnh nổi tiếng là đất học, đất thơ với nhiều dòng họ khoa bảng và nhiều danh nhân văn hóa thế giới

Quan điểm đó đang dần được hiện thực hóa bằng nhiều chủ trương, chính sách cụ thể. Trong vài năm qua, tỉnh đã ban hành Nghị quyết 98 về phát triển văn hóa, thể thao, du lịch, mở đường cho việc đầu tư hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở, trùng tu di tích, khuyến khích xã hội hóa trong bảo tồn và quảng bá di sản. Đặc biệt, Hội nghị Văn hóa toàn tỉnh được tổ chức cuối năm 2023 đã trở thành diễn đàn quan trọng, thể hiện quyết tâm chấn hưng văn hóa, đưa giá trị tinh thần trở lại vị trí trung tâm trong đời sống xã hội.

Song, ông Trường cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Việc cụ thể hóa các nghị quyết vẫn còn những khoảng trống. Cơ chế, chính sách và nguồn lực đầu tư cho văn hóa chưa tương xứng. Tiềm năng, lợi thế về văn hóa và con người Hà Tĩnh vẫn chưa được khai thác hết”.

Giám đốc Sở VHTTDL Hà Tĩnh Nguyễn Viết Trường: "xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, con người Hà Tĩnh như một động lực phát triển bền vững"

Thực tế, hiện, một số di tích lịch sử văn hóa đang xuống cấp, hoạt động văn hóa cộng đồng còn thiếu chiều sâu, chưa thực sự tạo sức lan tỏa trong nhân dân. Trong khi đó, tác động của kinh tế thị trường, mạng xã hội, văn hóa ngoại lai... đang làm thay đổi lối sống và thị hiếu của giới trẻ, đặt ra yêu cầu cấp thiết về gìn giữ bản sắc.

Chính trong bối cảnh ấy, Hà Tĩnh càng kiên định với quan điểm “đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho phát triển bền vững”. Văn hóa không phải là phần phụ của tăng trưởng, mà là điều kiện tiên quyết để con người phát triển hài hòa, có bản lĩnh, nhân cách và khả năng sáng tạo. Một nền văn hóa mạnh sẽ giúp xã hội ổn định, giảm thiểu xung đột lợi ích, nuôi dưỡng niềm tin và ý chí vượt khó - điều đã từng làm nên bản sắc người Hà Tĩnh qua bao biến động lịch sử.

Hà Tĩnh là cái nôi của những làn điệu ca trù, dân ca Ví, Giặm đã được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại

Theo ông Trường, để khơi dậy và phát huy nguồn lực văn hóa, điều quan trọng nhất là nâng cao nhận thức và vai trò lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền. Văn hóa phải được đưa vào chương trình hành động cụ thể của từng đơn vị, địa phương. Cần xem chỉ tiêu phát triển văn hóa là tiêu chí đánh giá sự tiến bộ của xã hội. Song song với đó là xây dựng đội ngũ làm công tác văn hóa đủ năng lực và tâm huyết.

Một hướng đi mới đang mở ra khi Hà Tĩnh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực văn hóa và du lịch; xúc tiến xây dựng Trung tâm dữ liệu văn hóa - du lịch, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia. Việc số hóa di sản sẽ giúp bảo tồn, quảng bá hình ảnh Hà Tĩnh ra thế giới.

Khu di tích Nguyễn Du là một trong số nhiều khu di tích trên toàn tỉnh đã được số hóa, góp phần quảng bá hình ảnh, văn hóa, lịch sử ra thế giới

Cùng với chuyển đổi số, Hà Tĩnh cũng đặt mục tiêu ưu tiên đầu tư hạ tầng văn hóa như rạp chiếu phim, nhà hát, trung tâm văn hóa thiếu nhi, công viên, thư viện, bảo tàng... với mục tiêu mỗi công trình văn hóa được xây dựng không chỉ là nơi phục vụ đời sống tinh thần, mà còn là biểu tượng cho tầm nhìn phát triển, thể hiện sự quan tâm của chính quyền đối với đời sống tinh thần của nhân dân.

Văn hóa không thể tách rời con người. Một môi trường văn hóa lành mạnh phải bắt đầu từ gia đình, nhà trường, công sở và cộng đồng. Gia đình là nơi gieo hạt mầm nhân cách, nhà trường là nơi vun trồng tri thức và cảm xúc, còn xã hội là nơi giá trị ấy được tỏa sáng. Việc khôi phục và phát huy hương ước, quy ước ở cơ sở cũng là cách để hình thành ý thức tự quản, nếp sống văn minh trong cộng đồng.

Văn hóa trong đời sống con người Hà Tĩnh là hồn cốt cho sự phát triển bền vững

Hơn bao giờ hết, trong thời kỳ hội nhập, khi con người có thể dễ dàng tiếp cận mọi giá trị toàn cầu, Hà Tĩnh càng cần giữ vững “căn cước văn hóa” của mình. Bản sắc văn hóa Hà Tĩnh không chỉ là câu Ví, Giặm, mái đình cổ hay lễ hội làng, mà còn là tinh thần hiếu học, trọng nghĩa tình, kiên trung và nhân ái. Đó chính là cốt lõi giúp con người Hà Tĩnh tự tin hội nhập và vững vàng trước những biến động của thời đại. Như lời giám đốc ngành VHTTDL Hà Tĩnh khẳng định: “Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là nghĩa vụ đạo đức, là trách nhiệm đối với thế hệ tương lai”.

NGÂN HÀ