Văn hóa doanh nghiệp & Sức khỏe tinh thần: Nghệ thuật dừng lại - Chiến lược duy trì sáng suốt giữa cơn bão công việc (Bài 4)

Võ sĩ không chiến thắng vì ra đòn nhanh nhất, mà vì biết chờ đúng thời khắc để ra đòn quyết định.

Một nhà lãnh đạo giỏi không chỉ đưa tổ chức đi nhanh, mà còn biết thiết kế nhịp nghỉ để đi xa.

Trong thế giới vận động không ngơi nghỉ, khả năng tạm dừng, quan sát và điều chỉnh nội lực chính là nghệ thuật tối thượng của người dẫn đường.

Lãnh đạo ngày nay không còn chỉ được đo bằng tốc độ, mà còn bằng khả năng giữ sự điềm tĩnh giữa hỗn loạn, giữ vững tầm nhìn trong nhiễu động. Và đôi khi, nghệ thuật lãnh đạo nằm ở việc biết không làm gì cả - để những điều thực sự quan trọng có cơ hội hiển lộ.

Bài viết này là lời mời: Khám phá “Nghệ thuật dừng lại” - không phải để chậm lại, mà để tiến xa hơn với ít tổn hao hơn. Hãy cùng nhau mở ra một khoảng lặng - nơi những ý tưởng lớn lên, những tầm nhìn sáng tỏ, và một lãnh đạo mới đang được tái sinh từ bên trong.

Khoảng lặng giữa bão công việc

Vì sao cần dừng lại giữa cơn bão?

Trong kỷ nguyên mà tốc độ trở thành thước đo giá trị, nhiều nhà lãnh đạo bị cuốn vào một vòng xoáy hành động không dứt. Cuộc đua không ngừng nghỉ với kỳ vọng, chỉ tiêu, đối thủ và cả chính bản ngã khiến họ cứ tiến về phía trước - đôi khi, chẳng kịp biết mình đang đi đâu.

Dừng lại, không phải là sự trì hoãn. Đó là một nghệ thuật chiến lược, nơi người lãnh đạo có thể quan sát toàn cục thay vì chỉ phản ứng với chi tiết. Giống như kỳ thủ giỏi không ham ăn quân lẻ, mà nhìn thấy nước cờ ẩn sâu ba bước sau.

Dừng lại, không phải là yếu đuối. Đó là hành động can đảm của người hiểu mình đang bị kéo đi bởi quán tính, và chọn chủ động trở về tâm thế tỉnh thức.

Chính trong khoảnh khắc lặng im, nhiều nhà lãnh đạo tầm vóc đã tìm thấy trực giác sắc bén hơn bất kỳ dữ liệu nào, và tầm nhìn sáng tỏ hơn mọi cuộc họp chiến lược. Sự hiệu chỉnh không đến từ bên ngoài, mà từ một nguồn sâu kín bên trong - nơi tĩnh tại, nơi không cần cố gắng, nhưng lại biết rất rõ.

Thế giới đang thay đổi, nhưng không phải chỉ theo chiều hướng nhanh hơn - mà còn phức tạp hơn, bất định hơn, và đòi hỏi một chiều sâu mới về nhận thức. Trong thế giới đó, người hành động không ngừng dễ bị xao lạc, còn người biết dừng lại mới là người có đủ khoảng trống nội tâm để điều chỉnh hướng đi.

Dừng lại là gì?

Dừng lại không phải là ngưng trệ. Dừng lại là khoảng trắng trong một bản giao hưởng, nơi âm thanh được tôn vinh bởi sự im lặng. Là hơi hít sâu trước khi ra quyết định trọng đại, là một nhịp dừng ngắn để quan sát toàn cảnh thay vì phản ứng theo quán tính.

Trong thế giới vận hành như guồng máy, nơi hiệu suất được đo bằng tốc độ và sản lượng, hành động dường như là lựa chọn mặc định. Nhưng chính vì vậy, nghệ thuật dừng lại mới trở nên đắt giá - như một năng lực lãnh đạo chiến lược bậc cao.

Dừng lại có thể đơn giản như:

Một phút thiền định giữa hai cuộc họp, để não bộ được làm mới và trực giác được gọi về.

- Một vòng đi bộ thong thả không mang theo điện thoại, để các suy nghĩ được sắp xếp lại tự nhiên.

- Một trang viết tay ngắn trong giờ nghỉ trưa, để kết nối với cảm xúc và làm rõ điều gì thực sự quan trọng.

Đây là trạng thái “non-doing” (không hành động) - không phải là lười biếng hay trì hoãn, mà là không can thiệp vào dòng chảy tự nhiên. Trong trạng thái này, não bộ chuyển từ chế độ phản xạ sang chế độ tích hợp và sáng tạo. Hệ thần kinh được điều chỉnh về trạng thái an toàn, tĩnh tại. Và chính tại đây, những ý tưởng chiến lược, giải pháp tinh tế và sự thấu suốt sâu sắc thường bất ngờ hiển lộ, không gượng ép, không gào thét, mà âm thầm như một dòng suối ngầm mát lành.

Dừng lại, vì vậy, không phải là để lùi bước - mà là để tiến về phía trước với nội lực mạnh mẽ hơn, tâm trí sáng suốt hơn, và trái tim vững vàng hơn.

Trở về chính minh lúc 15_00

3 Chiến lược đơn giản giúp lãnh đạo tạo khoảng lặng

1. Thiết lập nhịp sống điều độ như một chiến lược vận hành bền vững.

Nhiều nhà lãnh đạo tự hào vì khả năng làm việc không ngừng nghỉ, nhưng lại không nhận ra: càng giữ cường độ cao liên tục, càng khó đi chiều sâu tư duy và sự chính xác trong phán đoán.

Thiết lập một nhịp sống điều độ không phải là để chậm lại, mà là để tránh kiệt sức ngầm - một thứ "bệnh lãnh đạo" thời đại mới, khi ngoài mặt vẫn tươi tỉnh nhưng bên trong đã hao mòn và cạn dần sinh khí.

Gợi ý các mô hình “khoảng nghỉ chiến lược”:

Thứ Tư không họp - tạo vùng tư duy sâu, ra quyết định lớn, tránh bị cuốn vào tác vụ hành chính.

Sáng thứ Hai không check email - dành riêng để rà lại tầm nhìn, khởi động tuần mới với năng lượng chủ động thay vì phản ứng.

Chiều thứ Sáu viết lại 3 điều học được trong tuần - không chỉ để tổng kết, mà để rèn luyện tư duy lãnh đạo tỉnh thức.

Chu trình 25/5 (Pomodoro) - 25 phút tập trung cao độ, 5 phút giải tỏa; một cách tự rèn kỷ luật và bảo vệ năng lượng dài hạn.

Khi bạn điều chỉnh nhịp sống, bạn cũng đang điều chỉnh cách năng lượng chảy trong tổ chức - từ vội vã sang hài hòa, từ vụn vặt sang chiến lược.

2. Nghi thức dừng lại - “Trở về giữa ban ngày”

Trong cơn lốc giữa ngày - nơi điện thoại reo không ngớt, lịch họp giăng kín, và đầu óc bị kéo ra hàng chục hướng - điều đáng sợ nhất không phải là mất thời gian, mà là mất chính mình. Một nghi thức dừng lại giữa ban ngày giống như một “cửa thoát hiểm tinh thần” - nơi nhà lãnh đạo được trở về, lắng nghe mình, và từ đó tái kết nối với tầm nhìn lớn.

Gợi ý nghi thức “Trở về với chính mình lúc 15h”:

Tắt thiết bị, đóng cửa phòng - không báo trước, không giải thích. Bạn cần “vô hình” trong 10 phút cho chính mình.

Tinh dầu chanh sả hoặc bạc hà trên khăn giấy - để hệ thần kinh biết rằng: “Chúng ta đang trở về trạng thái an toàn.”

Nhạc nền thiên nhiên (tiếng rừng, suối, chuông gió) - để tâm trí rời khỏi tầng thông tin và bước vào tầng cảm nhận.

Hít thở 10 nhịp thật chậm, thật sâu - đơn giản, nhưng đủ sức đưa hệ thần kinh từ “giao chiến” về “tái tạo”.

Viết tự do 5 phút với câu hỏi: “Tôi cần điều gì nhất lúc này?” - đôi khi, chỉ một dòng chữ cũng đủ tháo gỡ nút thắt đã giữ bạn cả buổi chiều.

Đây không chỉ là một phương pháp thư giãn, mà là một công cụ lãnh đạo nội tâm, giúp bạn đứng vững giữa cơn bão thông tin, giữ mình khỏi bị cuốn theo “nhiệm vụ”, và nhớ lại “ý nghĩa”.

Nguyễn Thế Mai Chi là một chuyên gia sức khỏe Thân - Tâm - Trí, đồng thời là Reiki Master, giáo viên thiền và chuyên gia hơi thở chữa lành. Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực viết và chiến lược nội dung, cô giúp doanh nhân xây dựng thương hiệu cá nhân sâu sắc, kết hợp trí tuệ cảm xúc với dòng chảy sáng tạo. Là Holistic Wellness Coach được chứng nhận bởi Natura Training Institute, cô còn dẫn dắt các business retreat cho doanh nghiệp.
Điểm nổi bật của cô là khả năng kết nối giữa năng lượng và ngôn từ, tạo nên hành trình khám phá bản thân nhẹ nhàng mà sâu sắc. Bên cạnh trị liệu và đào tạo, cô đồng hành cùng khách hàng viết nên câu chuyện cuộc đời, thông qua sách - như một công cụ chuyển hóa. Dấu ấn của cô là giúp cá nhân và doanh nghiệp phát triển bền vững, thông qua sự tự do nội tâm, sức khỏe tinh thần và thương hiệu “chất”.

3. Đi bộ không mục đích - Tạo không gian cho ý tưởng lớn

Chúng ta không nghĩ ra được những ý tưởng lớn ở bàn làm việc - nơi bộ não bị giới hạn bởi danh sách việc cần làm và ánh đèn nhân tạo. Những ý tưởng đột phá cần một không gian mở, một trạng thái thư giãn và một tâm trí rỗng rang.

Nietzsche từng nói: “Mọi ý tưởng lớn đến với tôi trong lúc đi bộ.” Và ngày nay, khoa học thần kinh đã chứng minh: đi bộ nhịp nhàng giúp kích hoạt “Default Mode Network” - mạng lưới não bộ chuyên xử lý trực giác, sáng tạo và tầm nhìn.

Gợi ý thiết lập “hành lang sáng tạo” cho riêng bạn:

15 phút đi bộ quanh tòa nhà hoặc công viên gần văn phòng, không mang điện thoại, không lên lịch gì cả.

Chỉ thở, bước, cảm nhận ánh sáng, sắc màu, âm thanh và nhịp đập của chính mình.

Nếu có thể, đi một mình, không podcast, không đồng nghiệp. Đây không phải “thời gian cho việc khác”, mà là “không gian cho điều chưa được biết”.

Nếu không dừng lại, điều gì sẽ xảy ra?

Tôi từng đồng hành cùng một lãnh đạo cấp cao - người mà lịch làm việc kín như một trận đồ không lối thoát. Anh là hiện thân của sự cam kết và kỷ luật thép: dậy từ 5 giờ sáng, ba cuộc họp trước giờ trưa, ký hợp đồng triệu đô trước bữa tối, và thậm chí… chưa từng nghỉ phép quá ba ngày suốt tám năm liền.

Từ xa nhìn vào, ai cũng ngưỡng mộ. Nhưng bên trong, cơ thể anh đã gióng lên những hồi chuông cảnh báo: mất ngủ triền miên, huyết áp cao, tâm trạng cáu gắt không lý do, và một sự rút cạn dần dần của niềm vui sống.

Cho đến ngày, giữa một cuộc họp chiến lược quan trọng, anh đổ gục ngay trên bàn. Chẩn đoán: đột quỵ nhẹ. Và lần đầu tiên sau một thập kỷ, anh bị buộc phải dừng lại.

Có thể bạn vẫn đang vận hành trơn tru, vẫn gặt hái thành công - nhưng đừng nhầm giữa “động lực” và “quán tính”. Đừng nhầm giữa “đang làm việc” và “đang bị cuốn đi”.

Dừng lại không phải là bỏ cuộc hay ”hết hơi”.

Dừng lại là chọn quay về nhịp thật của mình, trước khi chính nhịp sống buộc ta dừng bằng một cú ngã không báo trước.

Văn hóa dừng lại - đòn bẩy mới trong chiến lược phát triển doanh nghiệp

Dừng lại đúng lúc không chỉ là một quyết định mà còn là một chiến lược táo bạo trong một thế giới doanh nghiệp ưa chuộng tốc độ. Khi người lãnh đạo có thể nhận thức được thời điểm cần phải thở, họ không chỉ chăm sóc chính mình, mà còn tạo ra một văn hóa đặc biệt trong tổ chức: Văn hóa dừng lại để tiến xa hơn.

Vì khi người lãnh đạo dám dừng lại đúng lúc, họ không chỉ tái tạo lại năng lượng cho bản thân mà còn tạo cơ hội cho cả đội ngũ:

Dám thở sâu mà không cảm thấy có lỗi. Đây không phải là sự lười biếng hay né tránh công việc. Thực ra, đó là cách để họ làm mới tư duy, cải thiện sức khỏe tinh thần và đạt được sự sáng suốt trong công việc. Khi một người lãnh đạo có thể thư giãn và cho phép mình được nghỉ ngơi, họ đang làm gương sáng cho những người khác.

Dám nói “Tôi cần 10 phút tái tạo năng lượng” như một phần văn hóa. Sự chia sẻ này, từ một vị lãnh đạo đến đội ngũ, không chỉ thể hiện sự tôn trọng bản thân mà còn là hành động khẳng định rằng sự nghỉ ngơi không phải là xa xỉ, mà là một phần quan trọng trong việc duy trì năng suất và sáng tạo lâu dài.

Dám xem tỉnh thức là năng lực chuyên môn, không phải xa xỉ. Chúng ta không còn có thể duy trì sự bền bỉ và sáng tạo chỉ bằng cách làm việc không ngừng nghỉ. Thực tế, những người lãnh đạo biết cách nuôi dưỡng sự tỉnh thức - sự nhận thức rõ ràng và chăm sóc sức khỏe tinh thần, là những người không chỉ thành công trong việc xây dựng tổ chức mà còn tạo ra giá trị bền vững.

Vậy nên, hiệu suất không phải đến từ áp lực liên tục, mà từ sự kết nối nội tâm - một trạng thái nơi mà cá nhân không bị cuốn theo những vòng xoáy công việc mà luôn giữ được sự cân bằng, tâm thế và tầm nhìn rõ ràng.

Một công ty có khả năng nghỉ đúng lúc là một tổ chức có khả năng chuyển hóa khủng hoảng, bảo toàn năng lực dài hạn và giữ được trái tim của những con người tốt nhất. Những tổ chức này không chỉ phát triển bền vững mà còn có khả năng gắn kết sâu sắc với đội ngũ, tạo ra một môi trường làm việc lành mạnh, nơi mỗi cá nhân đều cảm nhận được sự tôn trọng và chăm sóc - cả về mặt thể chất lẫn tinh thần.

Chính văn hóa dừng lại đã giúp nhiều doanh nghiệp vượt qua những giai đoạn khó khăn nhất, chuyển mình mạnh mẽ và sáng tạo hơn. Đây là đòn bẩy giúp họ không chỉ đối phó với khủng hoảng mà còn trở thành những tổ chức dẫn đầu trong ngành. Vì vậy, không có gì sai khi một lãnh đạo quyết định “dừng lại” để đảm bảo một tương lai phát triển mạnh mẽ hơn - không chỉ cho bản thân họ, mà cho toàn bộ tổ chức.

Dừng lại như một nghệ thuật lãnh đạo

Trong Đạo gia, “vô vi” không phải là buông xuôi. Đó là hành động không cưỡng ép, là dẫn dắt bằng sự hòa hợp, là đưa ra quyết định từ trung tâm vững vàng - chứ không từ xoáy nước vội vàng.

Khoảng tạm dừng - chính là nơi tầm nhìn được sinh ra. Không ở nơi ta đã qua, không ở mục tiêu phía trước, mà là ngay tại đây - khi ta tạm dừng - hít thở - lựa chọn sáng suốt.

(*) Chuyên gia Sức khỏe Thân - Tâm - Trí

Nguyễn Thế Mai Chi (*)