Văn hóa Óc Eo ở Khu di tích Gò Tháp

ĐTO - Văn hóa Óc Eo ở Khu di tích Gò Tháp (tọa lạc xã Tân Kiều, huyện Tháp Mười) nằm trong Quần thể Di tích văn hóa Óc Eo thuộc địa bàn 3 tỉnh: An Giang, Kiên Giang và Đồng Tháp. Cùng với 2 tỉnh bạn, Đồng Tháp cũng đang tích cực thực hiện những công việc cần thiết để góp phần đề cử Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc (viết tắt là UNESCO) vinh danh Quần thể Di tích văn hóa Óc Eo là Di sản văn hóa thế giới.

2 tượng thần Vishnu tìm thấy ở Khu di tích Gò Tháp được công nhận là Bảo vật Quốc gia

Tìm thấy nhiều hiện vật quý

Khu di tích Gò Tháp được Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt vào năm 2012. Qua nhiều cuộc khai quật, nghiên cứu, chứng thực Khu di tích Gò Tháp chứa đựng nhiều di chỉ văn hóa của vương quốc Phù Nam cổ xưa tồn tại cách nay trên 1.500 năm (ngày nay, các nhà khoa học, khảo cổ gọi là Văn hóa Óc Eo). Thời gian qua, tỉnh Đồng Tháp phối hợp với các cơ quan chức năng, nhà khảo cổ học tổ chức nhiều đợt khảo sát, thăm dò và khai quật khảo cổ. Qua đó, tìm thấy hàng chục di tích kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng như: đền thần, ao thần, giếng thần, đường đi cùng nhiều di tích cư trú, xưởng chế tác. Các di tích này được phát hiện trong tình trạng gần như nguyên vẹn trong lòng đất và phân bố liền kề nhau trong quần thể các gò tại Khu di tích Gò Tháp.

Đại diện Ban Quản lý Khu di tích Gò Tháp cho hay: Nhiều bộ sưu tập hiện vật độc đáo đã tìm thấy ngay trong lòng các di tích kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng như: bộ sưu tập tượng thần Hindu giáo (trong đó có 2 tượng thần Vishnu tìm thấy ở Di tích Gò Tháp Mười được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật Quốc gia), bộ sưu tập tượng Phật gỗ. Đặc biệt, bộ sưu tập hơn 400 hiện vật vàng gồm các lá vàng, khuyên tai vàng, nhẫn vàng, sợi dây chuyền vàng..., trong đó có bộ sưu tập 49 hiện vật vàng đã được tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác nhận là “Bộ sưu tập vàng Óc Eo - Gò Tháp nhiều nhất Việt Nam”.

Trên cơ sơ đó, các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành về di sản văn hóa Óc Eo đã nhận định Khu di tích Gò Tháp là Trung tâm tôn giáo, tín ngưỡng thời văn hóa Óc Eo và là thủ phủ của một tiểu quốc thuộc vương quốc Phù Nam ở Nam bộ. Đồng thời, các di sản văn hóa Óc Eo ở Khu di tích Gò Tháp đáp ứng được tính toàn vẹn và tính xác thực của di sản văn hóa theo tiêu chí của UNESCO, góp phần to lớn trong việc làm sáng tỏ các vấn đề khoa học về văn hóa Óc Eo và vương quốc Phù Nam ở Nam bộ.

Bộ sưu tập vàng Óc Eo - Gò Tháp nhiều nhất Việt Nam

Có thể sẽ là di sản văn hóa thế giới

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) đang phối hợp với UBND tỉnh An Giang và tỉnh Kiên Giang lập hồ sơ đề cử UNESCO vinh danh Di sản văn hóa thế giới cho Quần thể Di tích văn hóa Óc Eo ở Khu di tích Óc Eo - Ba Thê (An Giang) và Di tích Nền Chùa (Kiên Giang). Tháng 8/2018, UBND tỉnh Đồng Tháp có văn bản gửi Bộ VH,TT&DL về việc xem xét, chấp thuận cho tỉnh tham gia lập hồ sơ Văn hóa Óc Eo ở Khu di tích Gò Tháp để đề cử UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa thế giới. Tháng 5/2019, Bộ trưởng Bộ VH,TT&DL thống nhất cho tỉnh Đồng Tháp cùng với tỉnh An Giang và Kiên Giang lập hồ sơ khoa học Di tích văn hóa Óc Eo đề cử UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa thế giới.

Gần đây, Ban cán sự Đảng UBND tỉnh Đồng Tháp có Tờ trình gửi đến Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc xin chủ trương cho xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận Di sản văn hóa thế giới đối với Văn hóa Óc Eo ở Khu di tích Gò Tháp. Theo đồng chí Nguyễn Văn Dương - Bí thư Ban cán sự Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, việc tham gia xây dựng hồ sơ đề nghị và được UNESCO công nhận Di sản văn hóa thế giới đối với Văn hóa Óc Eo cho Khu di tích Gò Tháp sẽ là điều kiện thuận lợi kêu gọi đầu tư, góp phần nâng cao hình ảnh địa phương và bảo tồn, phát huy giá trị di sản của tỉnh nhà. Vừa qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Đoàn Tấn Bửu đã giao Sở VH,TT&DL phối hợp với các đơn vị có liên quan góp ý “Báo cáo tóm tắt Quần thể Di tích văn hóa Óc Eo trình UNESCO đưa vào danh mục dự kiến xây dựng hồ sơ Di sản văn hóa thế giới”, gửi đến Bộ VH,TT&DL; tham mưu kế hoạch triển khai giai đoạn 2 của việc lập hồ sơ di tích, trình UBND tỉnh xem xét.

Quá trình lập hồ sơ di sản thế giới, Bộ VH,TT&DL chỉ định Viện Văn hóa nghệ thuật Việt Nam làm tư vấn lập hồ sơ. Viện Khảo cổ học thực hiện việc khai quật khảo cổ để nghiên cứu địa tầng, chứng minh tính xác thực, xây dựng hệ lưới tọa độ di tích để đưa dữ liệu của các di tích đã khai quật trước đây lên bản đồ khảo cổ... Quá trình này phải thực hiện thường xuyên theo qui trình và thời gian nhất định, đòi hỏi cần có nguồn kinh phí thực hiện.

Óc Eo được xem là một nền văn hóa khảo cổ lâu đời và nổi tiếng ở Nam bộ Việt Nam. Đây là nền văn hóa gắn liền với lịch sử của vương quốc Phù Nam - một bộ phận cấu thành lịch sử dân tộc Việt Nam. Quần thể Di tích văn hóa Óc Eo thuộc địa bàn 3 tỉnh An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp. Dự kiến khu vực đề cử di sản văn hóa thế giới gồm 3 khu vực chính là: Khu di tích Óc Eo - Ba Thê (An Giang), Khu di tích Nền Chùa (Kiên Giang) và Khu di tích Gò Tháp.

NHỰT AN