Văn hóa ứng xử trên mạng xã hội: Hậu quả từ 'tay nhanh hơn não'!

Bệnh "mãn tính"

Đây không phải lần đầu tiên xảy ra nạn "đào bới" xâm phạm đời tư, tự ý làm "điều tra viên" mổ xẻ chuyện cá nhân của người trong cuộc rồi tung lên mạng xã hội (MXH). Dường như chỉ cần 1 vụ việc thu hút sự quan tâm của dư luận cũng đủ khiến những trường hợp "rảnh rỗi sinh nông nổi" thi nhau bình luận, suy diễn, "thêm mắm, dặm muối", đưa vấn đề vượt ngoài tầm kiểm soát.

Vụ việc liên quan đến nam SV vừa bị bắt giữ, ngay cả báo chí cũng chỉ đưa tin một vài lần. Vi phạm pháp luật đã có cơ quan bảo vệ pháp luật xử lý đúng người, đúng tội. Xét về khía cạnh nhân văn, họ cũng là con người, cần được đối xử đúng mực. Nam SV trong câu chuyện trên đã bị xúc phạm không thương tiếc khi nhiều thông tin cá nhân từ "sơ yếu lý lịch", quê quán, nơi ở, đến ngành học, lớp học, quan hệ xã hội và cả những sở thích, thói quen thường ngày đã bị ai đó tùy tiện tung lên mạng.

Chủ nhân của những dòng "status" kia có hiểu rằng người thân của SV nọ nơi quê nhà đang phải chịu nỗi đau chồng chất? Xát muối vào vết thương lòng của người khác có khác gì đòn tra tấn, khiến cho nỗi khổ tâm đi đến tận cùng. Những ngôn từ độc địa trên cõi mạng như lưỡi dao lạnh lùng khoét sâu thêm sự tổn thương tinh thần. Xét về khía cạnh luật pháp, chính người đăng tải các thông tin này cũng vi phạm pháp luật!

Vận động đoàn viên, thanh niên cài đặt app Công dân số TPHCM tại phường Hiệp Phú, TP.Thủ Đức (TPHCM)

Trị chứng "ăn theo"

Không thể chấp nhận thói xấu xem MXH như... chợ trời, muốn nói hay làm gì tùy ý, người sử dụng không gian mạng cần tương tác theo hướng đi đúng, nói đúng, làm đúng, đồng thời biết cân nhắc nên nói gì, làm gì. Một vài cá nhân chuyên "ăn theo" sự kiện giật gân nhằm thỏa mãn cái tôi ích kỷ, mặc kệ người khác sống dở chết dở, chịu khổ đau về tinh thần là điều phải loại trừ tận gốc. Không chỉ có gia đình, ngôi trường mà SV này theo học cũng bị ảnh hưởng. Báo chí tế nhị không nêu tên trường thì cũng đừng cá nhân nào đưa tên của trường, lớp lên mạng.

"Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại", đối tượng vi phạm đã ăn năn trình bày khá chi tiết, nguyên nhân dẫn đến hành động bồng bột nhất thời, vì thế pháp luật sẽ tự cân nhắc về tình và lý, bởi luôn có tình tiết tăng nặng với những trường hợp ngoan cố, bất hợp tác, song cũng giảm nhẹ khi người lầm lỗi biết quay đầu là bờ.

Không phải ngẫu nhiên những người dùng MXH chân chính luôn cảnh giác khi gặp thông tin thiếu kiểm chứng, cẩn trọng trước các "con vịt" trên cõi mạng. Tương tác "ảo" nhưng gây hậu quả thật là điều cơ bản cần thuộc nằm lòng khi muốn bước chân vào môi trường mạng.

Trước đây từng có cô gái ở Thái Nguyên bỗng dưng bị đồn thổi, bịa chuyện làm lây nhiễm HIV/AIDS cho gần 20 người khác giới. Khỏi phải nói cũng hình dung được sự uất hận của cô gái trẻ chưa lập gia đình. Mới đây, chuyên gia "IT" Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) cũng bị người khác cắt ghép hình ảnh, xuyên tạc phát ngôn rồi tung lên mạng. "Rác" trên mạng còn gây ô nhiễm, độc hại gấp nhiều lần cho môi trường sống. Cố ý xả "rác" trên mạng cũng tương tự hành vi gieo rắc "độc dược", một khi phát tán sẽ khiến nhiều người phải khổ sở, thiệt hại mà không thể giải quyết.

Nghị định 24/2025 của Chính phủ vừa ban hành với mức phạt nặng cho hành vi làm lộ thông tin nhạy cảm hy vọng sẽ là "liều thuốc cực mạnh" trị dứt điểm căn bệnh cố hữu cùng cái tật soi mói, tọc mạch, nhòm ngó cuộc sống riêng tư của người khác.

Các ban ngành, đoàn thể, trường học đã và đang tích cực đẩy mạnh tuyên truyền văn hóa (VH) giao tiếp, VH ứng xử cũng như kỹ năng sử dụng MXH an toàn cho thanh thiếu niên, học sinh, SV và người dân.

Chia sẻ với Chuyên đề Công an TPHCM, bà Trần Thị Cẩm Vân - Bí thư Đảng ủy P.Linh Tây, TP. Thủ Đức (TPHCM) - cho biết: "Môi trường VH trên không gian mạng cần được chung tay giữ gìn an toàn, trong sạch mới hy vọng có được những hành vi chuẩn mực đạo đức ngoài đời".

AN HÒA - THANH BÌNH