Vang mãi hào khí Đồng khởi Hòa Thịnh

Ông Dương Dụ giới thiệu những hình ảnh, tư liệu về cuộc Đồng khởi Hòa Thịnh cho các em học sinh. Ảnh: CTV

Ngọn lửa ngời sáng cùng thời gian

Một ngày trung tuần tháng 3, chúng tôi ghé thăm ông Dương Dụ (xã Hòa Mỹ Đông, huyện Tây Hòa), một trong năm cán bộ vũ trang được tỉnh chi viện cho đồng khởi, nguyên Bí thư Huyện ủy Tuy Hòa trong kháng chiến chống Mỹ, nhân chứng quan trọng của cuộc Đồng khởi Hòa Thịnh. Ở tuổi 95 nhưng ông Dụ vẫn rất minh mẫn, nói chuyện mạch lạc. Trong phòng khách rộng hơn 15m2 của gia đình, bàn thờ Bác Hồ được ông Dụ đặt trang trọng ngay cửa chính ra vào. Các huy chương, huân chương kháng chiến được ông đóng khung, treo lên tường cẩn thận như báu vật.

Rót chén nước mời khách, ông bắt đầu câu chuyện với giọng đầy hào hứng: “Hòa Thịnh bây giờ đẹp và khang trang lên nhiều. Nếu không vào sinh ra tử ở đây, khó mà tưởng tượng được vùng quê bình yên này từng là nơi bị bom đạn địch cày xéo”.

Và ông Dụ bắt đầu kể về cuộc Đồng khởi Hòa Thịnh cách đây 65 năm một cách vanh vách như thể vừa mới diễn ra. Ông nhớ lại: Những năm 1954-1960, phong trào cách mạng ở miền Nam nói chung, Phú Yên nói riêng gặp muôn vàn khó khăn. Trong khi Nhân dân cả nước tha thiết mong chờ ngày thống nhất đất nước bằng giải pháp hòa bình thì Mỹ - Diệm liên tiếp mở các chiến dịch lớn trả thù những người kháng chiến, thẳng tay thực hiện cái gọi là “quốc sách tố cộng, diệt cộng”. Đặc biệt, Ngô Đình Diệm cho ra đời Luật 10/59, đưa máy chém đi khắp nơi, đặt những người cộng sản ra ngoài vòng pháp luật.

Trước tình hình đó, đầu năm 1959, Trung ương Đảng ra Nghị quyết 15 xác định nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam trong giai đoạn mới là “khởi nghĩa giành chính quyền về tay Nhân dân”, “Giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc và phong kiến, thực hiện độc lập, dân chủ và người cày có ruộng, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam”.

Sau khi học tập và quán triệt Nghị quyết 15, phong trào cách mạng ở huyện Tuy Hòa 1 có những chuyển biến tích cực. Tỉnh ủy đã chỉ đạo Huyện ủy Tuy Hòa 1 phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền. Với địa hình hiểm trở, núi cao rừng rậm bao bọc, có nhiều gộp đá, hang sâu, xã Hòa Thịnh được chọn làm địa điểm phát động Nhân dân đồng khởi, mở đầu cho phong trào giải phóng nông thôn, đồng bằng toàn tỉnh.

Để chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa, chi bộ Đảng và Nhân dân Hòa Thịnh khẩn trương tiến hành đẩy mạnh công tác rút thanh niên đưa ra vùng căn cứ, tổ chức một đợt vận động sâu rộng đến từng gia đình, từng người dân trong xã (và các xã lân cận); đồng thời đưa cơ sở nội tuyến bắt mối vận động, lôi kéo lực lượng dân vệ, phân hóa cao độ kẻ thù.

Vào 19 giờ ngày 22/12/1960, lực lượng tham gia đồng khởi bắt đầu hành quân từ dốc Đá Ngó qua các thôn, xóm rồi chia thành 3 cánh tiến đến trụ sở xã Hòa Thịnh, nổ súng đánh vào trung đội dân vệ của địch.

“Khi đó, tôi là đội phó cùng đồng chí Nguyễn Duy Luân, Ủy viên Thường vụ Huyện ủy Tuy Hòa 1 chỉ huy cánh thứ hai tiến ra thôn Mỹ Trung, đột nhập vào nhà bắt tên Nguyễn Khái - đại diện xã. Ấn tượng của tôi là khi nghe tiếng súng nổ, hàng nghìn quần chúng từ các hướng đổ ra đường, mang theo gậy gộc, giáo mác cùng LLVT của huyện vừa tấn công, vừa nổi dậy truy bắt bọn tề ngụy, rồi tập trung về trụ sở xã Hòa Thịnh để dự mít tinh”, ông Dụ chia sẻ.

Khoảng 1 giờ sáng 23/12/1960, cuộc mít tinh bắt đầu. Nhân dân hô vang các khẩu hiệu: “Đả đảo đế quốc Mỹ và bọn bù nhìn tay sai”, “Cách mạng miền Nam Việt Nam nhất định thắng lợi”. Đến 3 giờ cùng ngày, cuộc mít tinh kết thúc. Hòa Thịnh trở thành xã đầu tiên của đồng bằng Khu 5 do chính quyền cách mạng làm chủ.

Hòa Thịnh khoác lên diện mạo của xã nông thôn mới nâng cao. Ảnh: THẢO QUYÊN

Diện mạo mới sau 50 năm giải phóng

Chiến tranh đã lùi xa trọn nửa thế kỷ, những vết thương do bom cày, đạn xới năm xưa, nay đã lành lặn, chỉ còn để lại những di tích của một thời oanh liệt. Từ mảnh đất “vành đai trắng” trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, sau khi kết thúc chiến tranh, Hòa Thịnh đã chuyển mình mạnh mẽ. Bức tranh làng quê nơi đây đang khởi sắc từng ngày với kết cấu hạ tầng nông thôn hoàn thiện, giao thương thuận lợi, cảnh quan môi trường được chăm chút, cờ hoa rực rỡ.

Phát huy truyền thống cách mạng của quê hương Đồng khởi, sau ngày giải phóng, Đảng bộ, quân và dân Hòa Thịnh đoàn kết một lòng, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, ra sức xây dựng quê nhà ngày càng phát triển giàu đẹp, vững bước tiến lên giành nhiều thắng lợi to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Thịnh Nguyễn Thị Hồng Phấn cho biết: Xã Hòa Thịnh hiện có 10 thôn, với 3.196 hộ và 10.196 nhân khẩu; người dân sinh sống chủ yếu bằng sản xuất nông nghiệp. Sau khi về đích nông thôn mới năm 2016, các cấp ủy đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể và Nhân dân Hòa Thịnh tiếp tục phấn đấu xây dựng xã nông thôn mới nâng cao. Đảng ủy xã tập trung xây dựng các chi bộ trong sạch, vững mạnh; UBND, mặt trận, hội đoàn thể xã phối hợp triển khai các kế hoạch, chương trình nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bà con nhân dân.

Địa phương quan tâm, tạo điều kiện cho các hộ dân xây dựng các mô hình kinh tế chuyên sâu, hữu cơ nhằm tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, có giá trị kinh tế cao như: nuôi lươn thương phẩm, heo rừng lai, vườn cây ăn trái kết hợp chăn nuôi… Hiện trên địa bàn xã đang triển khai mô hình sản xuất lúa năng suất cao với diện tích 20ha; mô hình cánh đồng mẫu thực hiện chương trình “1 phải 5 giảm”, ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất. Nhờ đó, đời sống vật chất, tinh thần của người dân Hòa Thịnh không ngừng được nâng lên. Hiện thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 60,86 triệu đồng/người/năm; tỉ lệ nghèo đa chiều còn 2,47%.

Có đến tận nơi mới tận mắt chứng kiến xứ Đồng Cọ nhiều muỗi, lắm đỉa, đường sá lầy lội, đi lại khó khăn ngày nào đã trở thành xã nông thôn mới nâng cao. Đường làng, ngõ xóm đều được bê tông; trường học, trạm y tế được xây dựng khang trang. Nước sạch sinh hoạt, điện lưới quốc gia được đưa đến từng nhà. Hòa Thịnh đang vươn mình mạnh mẽ và ngọn lửa đồng khởi năm xưa vẫn bền bỉ cháy trong tâm khảm của những người con sinh ra, lớn lên, gắn bó với mảnh đất này, tiếp thêm sức mạnh để cán bộ, đảng viên, Nhân dân nơi đây đoàn kết xây dựng quê hương ngày càng phát triển.

HÀ MY - THẢO QUYÊN