VCCI: Cần tránh tạo ra 'giấy phép con' nhập khẩu vàng

Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến về dự thảo sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, trong đó quy định điều kiện cấp phép sản xuất vàng miếng doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, ngân hàng là 50.000 tỷ.

Góp ý, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) dẫn phản ánh của doanh nghiệp, cho rằng quy định này là quá chặt, là rào cản quá lớn, sẽ loại bỏ phần lớn doanh nghiệp khỏi khả năng tham gia thị trường. Việc này có thể dẫn đến tình trạng chỉ có một số ít doanh nghiệp có thể tham gia thị trường, làm hạn chế tính cạnh tranh, không đa dạng hóa được nguồn cung, từ đó ảnh hưởng đến quyền lợi và sự lựa chọn của người dân.

VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nên bỏ giấy phép xuất nhập khẩu vàng và giấy phép từng lần.

Cùng với đó, VCCI nhìn nhận việc duy trì điều kiện kinh doanh này với vàng trang sức là chưa phù hợp, bởi không phù hợp với quy định của Luật Đầu tư. Luật Đầu tư quy định chỉ những ngành nghề có ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội hoặc sức khỏe cộng đồng mới bị áp đặt điều kiện kinh doanh. Trong khi đó, vàng trang sức, thủ công mỹ nghệ là loại hàng hóa tiêu dùng thông thường, không ảnh hưởng đến các lợi ích công cộng ở mức độ cần thiết để áp dụng hạn chế.

Chưa kể, hiện nay, các điều kiện kinh doanh hiện hành đối với vàng trang sức, thủ công mỹ nghệ chủ yếu liên quan đến cơ sở vật chất, trang thiết bị – tương tự như các loại hình kinh doanh hàng hóa thông thường khác. Các yêu cầu này không gắn với mục tiêu bảo vệ lợi ích công cộng hoặc ngăn ngừa rủi ro đặc thù, do đó không đủ căn cứ để duy trì là ngành nghề có điều kiện.

Bên cạnh đó, VCCI cho rằng quy định này đi ngược lại tinh thần của Nghị quyết số 68/NQ-TW về cải cách thủ tục hành chính, yêu cầu giảm thiểu sự can thiệp hành chính, loại bỏ rào cản và cơ chế “xin - cho” trong hoạt động đầu tư, kinh doanh.

Đồng thời, quy định này cũng chưa thực sự phù hợp, bổ trợ cho định hướng “Khuyến khích phát triển thị trường vàng trang sức trong nước để từng bước đưa Việt Nam trở thành trung tâm chế tác, xuất khẩu vàng trang sức chất lượng cao” mà Tổng Bí thư đã kết luận tại cuộc họp với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương ngày 28/5/2025.

Vì vậy, VCCI đề nghị bỏ quy định về điều kiện kinh doanh với vàng trang sức.

Về nhập khẩu vàng miếng, dự thảo quy định hoạt động này theo hướng kiểm soát nhiều tầng nấc, gồm giấy phép xuất nhập khẩu vàng, hạn mức xuất nhập khẩu hàng năm, giấy phép xuất nhập khẩu cho từng lần. VCCI cho rằng việc đồng thời yêu cầu nhiều loại giấy phép sẽ tạo ra "giấy phép con", do đó cơ quan soạn thảo nên bỏ giấy phép xuất nhập khẩu vàng và giấy phép từng lần.

VCCI lý giải, giấy phép nhập khẩu chỉ cấp cho các doanh nghiệp sản xuất vàng. Trong khi đó, các doanh nghiệp này đã được NHNN cấp phép, quản lý chặt. Do vậy, việc yêu cầu thêm một giấy phép xuất nhập khẩu riêng là không cần thiết.

Còn giấy phép từng lần, theo VCCI, yêu cầu này cũng không hợp lý trong khi nhà điều hành đã khống chế hạn mức cả năm. Trong bối cảnh thị trường vàng có nhiều biến động, việc chờ cấp phép từng lần có thể khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội kinh doanh, giảm tính linh hoạt trong vận hành. Thay vào đó, cơ quan quản lý có thể kiểm soát qua việc yêu cầu hải quan liên thông dữ liệu với NHNN, hoặc yêu cầu doanh nghiệp báo cáo định kỳ về hạn mức xuất nhập khẩu. "Những biện pháp này vừa đảm bảo hiệu quả giám sát, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp chủ động trong hoạt động kinh doanh", VCCI nêu.

Với nhập khẩu vàng, dự thảo quy định doanh nghiệp chỉ được nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu của nhà sản xuất được chứng nhận bởi Hiệp hội Thị trường vàng London. VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo giải trình, làm rõ nội dung này.

"Đây là một hình thức hạn chế thương mại, thu hẹp thị trường nhập khẩu, ảnh hưởng đến quyền lựa chọn nhà cung cấp của doanh nghiệp", VCCI góp ý, cho rằng việc này có thể làm tăng chi phí nhập khẩu, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Ngoài ra, VCCI cũng đánh giá điều kiện kinh doanh hoạt động mua bán vàng miếng, coi hoạt động này là ngành nghề kinh doanh có điều kiện là không hợp lý. Bởi việc mua bán chỉ là khâu trung gian phân phối giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng, không trực tiếp tạo ra vàng miếng, có tính chất tương tự hoạt động kinh doanh thông thường.

Thanh Hoa