VCCI kiến nghị điều chỉnh thuế suất tiêu thụ đặc biệt tránh 'sốc' đột ngột

VCCI đưa ra kiến nghị chưa xem xét tăng thuế và bổ sung mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt tại thời điểm này để tránh tác động bất lợi đến thị trường và cộng đồng doanh nghiệp. (Ảnh: Vietnam+)

Trong bối cảnh kinh tế đầy thách thức, các chuyên gia kinh tế kiến nghị việc điều chỉnh chính sách thuế, đặc biệt là thuế tiêu thụ đặc biệt (tiêu thụ đặc biệt), cần được xem xét một cách thận trọng và toàn diện.

Thông tin trên được ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chia sẻ tại hội thảo Tham vấn hoàn thiện dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, ngày 18/3

Lộ trình tăng thuế có thể xem xét từ năm 2028

Đánh giá về tình hình hoạt động, kinh doanh của doanh nghiệp, ông Tuấn cho hay đã có 197.900 doanh nghiệp rút khỏi thị trường trong năm 2024, tăng 14,7% so với năm 2023 và đây mức kỷ lục. Hơn thế nữa, kinh tế toàn cầu năm 2025 dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Giữa bối cảnh đó, khu vực doanh nghiệp nội địa (ở nhiều lĩnh vực) đang đối diện với tình trạng sức mua suy giảm liên tục và chi phí đầu vào gia tăng.

Trước tình hình này, ông Đậu Anh Tuấn cho biết cộng đồng doanh nghiệp mong muốn các chính sách thuế, bao gồm cả tiêu thụ đặc biệt, được cân nhắc kỹ lưỡng để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho đầu tư, sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ kích cầu tiêu dùng và mở rộng thị trường. Việc thiết kế chính sách thuế cần đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tiễn đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội theo hướng hài hòa và bền vững.

VCCI cho rằng cần triển khai đồng bộ các biện pháp phi thuế, như tuyên truyền, giáo dục, kiểm soát quảng cáo, quy định độ tuổi sử dụng sản phẩm có hại cho sức khỏe, và tăng cường chống buôn lậu. (Ảnh: Vietnam+)

Theo đại diện của VCCI, cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cân nhắc thận trọng việc điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt (tiêu thụ đặc biệt) trong bối cảnh hiện nay, khi Nghị quyết 192/2025/QH15 của Quốc hội đã quyết nghị mục tiêu tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2025 đạt 8% trở lên và Việt Nam hướng tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong những năm sắp tới.

Cụ thể, ông Đậu Anh Tuấn phân tích đầu tư và tiêu dùng là hai yếu tố trọng yếu, có tác động trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng kinh tế. Việc điều chỉnh thuế suất tiêu thụ đặc biệt một cách đột ngột có thể làm giảm sức mua, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất- kinh doanh của doanh nghiệp và sự phát triển chung của nền kinh tế.

Trên cơ sở đó, VCCI đưa ra kiến nghị chưa xem xét tăng thuế và bổ sung mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt tại thời điểm này để tránh tác động bất lợi đến thị trường và cộng đồng doanh nghiệp. Bởi lẽ, việc điều chỉnh thuế (đối tượng chịu thuế, phương pháp tính thuế, mức thuế, thuế suất và lộ trình) cần được cân nhắc kỹ lưỡng hơn và dựa trên các nghiên cứu đánh giá tác động một cách toàn diện, linh hoạt, hiệu quả, phù hợp với thực tiễn. Lộ trình tăng thuế có thể xem xét từ năm 2028 để đảm bảo tính khả thi.

Bên cạnh đó, cơ quan lập pháp cân nhắc việc sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt theo hướng quy định mang tính khung, ổn định lâu dài, trong đó chỉ đưa ra nguyên tắc điều chỉnh thuế suất tối đa hoặc thu hẹp-mở rộng đối tượng chịu thuế đồng thời giao Chính phủ chủ động xây dựng lộ trình điều chỉnh thuế suất dựa trên tình hình thực tế.

Song song với điều chỉnh thuế, đại diện của VCCI cho rằng cần triển khai đồng bộ các biện pháp phi thuế như tuyên truyền, giáo dục, kiểm soát quảng cáo, quy định độ tuổi sử dụng sản phẩm có hại cho sức khỏe, và tăng cường chống buôn lậu.

“Sự kết hợp hài hòa giữa chính sách thuế và các biện pháp quản lý sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều tiết thị trường, hạn chế tác động tiêu cực đến doanh nghiệp và nền kinh tế,” ông Đậu Anh Tuấn cho biết.

Tránh tăng “sốc” nhưng vẫn đảm bảo thu ngân sách

Tại hội thảo, ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) nhấn mạnh dự thảo quy định mức thuế đối với ngành thuốc lá sẽ là 75% dựa trên hai phương án. Trong dự thảo, đây là ngành hàng duy nhất chịu áp thuế tuyệt đối (phương án thứ nhất là tăng 2.000 và mỗi năm tăng thêm 2.000. Phương án thứ hai là tăng 5.000 vào năm đầu tiên và mỗi năm tăng 1.000 và đều đạt được cái đích là đến năm 2030 là 75% cộng thêm 10.000 trên một bao thuốc lá).

Ông Nhân khẳng định ngành thuốc lá tiếp cận với tinh thần tuân thủ mục tiêu của Chiến lược phòng chống tác hại thuốc lá (Chính phủ ban hành) là giảm tỷ lệ thuốc và thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ là công cụ thực hiện mục tiêu này.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Chí Nhân chia sẻ hiện nay môi trường kinh doanh nói chung đang rất khó khăn và đặc biệt là ngành thuốc lá phải đối mặt với rất nhiều vướng mắc và thách thức. Do vậy, chính sách thuế nếu không phân tích thận trọng, nhiều doanh nghiệp trong nước sẽ có nguy cơ đóng cửa phá sản (vì các phương án đưa ra mức thuế suất thuế áp quá cao và không có trong tiền lệ).

Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam kiến nghị xem xét phương án thuế tiêu thụ đặc biệt tuyệt đối năm 2026 là 2.000 đồng/bao; năm 2028 là 4.000 đồng/bao; năm 2030 là 6.000 đồng/bao. (Ảnh: Vietnam+)

Ông Nguyễn Chí Nhân cho biết Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo xây dựng hợp lý dựa trên thị trường tiêu thụ ở Việt Nam. Cụ thể với phần trăm tăng và lộ trình phù hợp thực trạng của ngành (như thách thức khó khăn trong chi phí đầu vào), giải quyết hài hòa các mục tiêu về giảm tỉ lệ hút thuốc trong cộng đồng, đảm bảo sự ổn định trong thu ngân sách Nhà nước, hạn chế sự gia tăng đột biến của thuốc lá nhập lậu (từ đó bảo vệ và hỗ trợ ngành thuốc lá nội địa tái chuyển đổi máy móc để sản xuất cơ cấu sản phẩm có giá bán cao hơn, chất lượng tốt hơn, ít độc hại hơn).

Cụ thể, Hiệp hội xin được kiến nghị xem xét phương án thuế tiêu thụ đặc biệt tuyệt đối năm 2026 là 2.000 đồng/bao; năm 2028 là 4.000 đồng/bao; năm 2030 là 6.000 đồng/bao.

“Theo tính toán của Hiệp hội, phương án này sẽ vừa đảm bảo tăng thu ngân sách của Nhà nước vừa tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước có đủ thời gian để xây dựng chiến lược giá và phương án kinh doanh để có thể cạnh tranh. Điều này góp phần ngăn chặn thuốc lá nhập lậu tăng sốc từ đó đáp ứng được mục tiêu giảm tỷ lệ người hút thuốc lá như Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đã đề ra,” ông Nguyễn Chí Nhân nói.

Ở góc độ ngành sản xuất ôtô, ông Đào Công Quyết, Trưởng tiểu ban Truyền thông, Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cho rằng dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi vào tháng 3/2025 vẫn chưa phản ánh những đề xuất của VAMA.

Nhằm đưa ra giải pháp hài hòa lợi ích giữa đảm bảo thu ngân sách Nhà nước, mục tiêu phát triển ngành công nghiệp ôtô và lợi ích của người tiêu dùng cũng như bảo vệ môi trường, ông Đào Công Quyết cho biết VAMA xin tiếp tục kiến nghị đề xuất thứ nhất về ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe hybrid điện, trong đó ưu đãi cho xe hybrid điện không cần hệ thống nạp điện riêng (HEV) bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại (hiện tại là 100%); Ưu đãi cho xe hybrid điện nạp điện bằng hệ thống sạc điện riêng (PHEV) bằng 50% mức thuế suất áp dụng cho xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại (hiện tại là 70%). Đề xuất hai là giữ nguyên mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt như hiện hành đối với dòng xe pick-up chở hàng cabin kép.

Về vấn đề này, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt ở mức cao và theo lộ trình đột ngột trong cả hai phương án của Dự thảo Luật có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực và cần được cân nhắc kỹ lưỡng hơn. Thay vì tăng thuế đột ngột, ông cho rằng cần có lộ trình hợp lý hơn để đảm bảo doanh nghiệp có đủ thời gian thích ứng, hạn chế tác động tiêu cực đến nền kinh tế, bảo vệ việc làm và kiểm soát tốt hơn thị trường tiêu dùng.

"VCCI đề xuất lùi lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 2028, với mức tăng hợp lý 5% mỗi hai năm, nhằm giúp doanh nghiệp có thời gian thích ứng, đảm bảo tính khả thi của chính sách và hạn chế tác động tiêu cực đến thị trường," ông Tuấn chia sẻ./.

(Vietnam+)