Về Đak Nhau nghe chuyện Căn cứ Nửa Lon

Xã Đak Nhau phấn đấu trở thành xã nông thôn mới nâng cao năm 2030. Ảnh: Như Nam

Câu chuyện tình quân - dân son sắt một lòng

Di tích Căn cứ Nửa Lon hiện thuộc địa phận thôn 5, xã Đak Nhau, tỉnh Đồng Nai. Vào những năm 1960-1965, nơi đây là điểm mở đầu của tuyến hành lang chiến lược nối liền hậu phương lớn - miền Bắc xã hội chủ nghĩa với tiền tuyến lớn - miền Nam. Từ căn cứ này, hàng vạn cán bộ, chiến sĩ, con em Nam Bộ tập kết ra Bắc và trở lại chiến trường, góp phần hình thành tuyến đường mòn chiến lược sau này mang tên đường Hồ Chí Minh huyền thoại.

Ông Điểu M’Riêng, nguyên chiến sĩ An ninh vũ trang Khu 10, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Huyện ủy Bù Đăng (tỉnh Bình Phước cũ) nay đã ngoài 70 tuổi tâm sự: Căn cứ Nửa Lon giờ đã trở thành những vườn điều, cao su xanh tốt. Năm tháng trôi qua đã xóa nhòa dấu tích, nhưng ông vẫn nhớ như in trước đây, khu vực căn cứ là rừng nguyên sinh, chuyển tiếp giữa đại ngàn Tây Nguyên với miền Đông Nam Bộ nên phù hợp để xây dựng căn cứ cách mạng.

Ông Điểu M’Riêng kể: Giữa năm 1960, đồng chí Phạm Thuận (Ba Thu) được phân công chỉ huy đội vũ trang tuyên truyền, mở đường đến sóc Bom Bo bắt liên lạc với đoàn công tác miền Bắc vào chi viện chiến trường miền Nam. Băng rừng hơn một tháng nhưng không bắt được liên lạc, hết lương thực nên đồng chí Ba Thu đành quay về Đak Nhau lập căn cứ. Lúc bấy giờ, lương thực thiếu thốn nên mỗi ngày một người chỉ được nửa lon gạo.

“Lúc bấy giờ, Mỹ càn quét rất ác liệt, bộ đội và người dân Bom Bo phải rút vào rừng sâu, lương thực - thực phẩm thiếu thốn nên mọi người đã thực hiện việc mỗi ngày, mỗi người chỉ ăn nửa lon gạo, để dành lương thực. Căn cứ Nửa Lon cũng từ đó thành cái tên gọi thân thương” - ông Điểu M’ Riêng nhớ lại.

Trong ký ức của mình, ông Điểu M’Riêng nhớ như in: Năm 1965, để chuẩn bị cho Chiến dịch Đồng Xoài - Phước Long, đồng bào S’tiêng ở sóc Bom Bo (nay là xã Bom Bo) đã theo Đảng, Bác Hồ, vào căn cứ, huy động cối, chày giã gạo nuôi quân. Đáng chú ý, chỉ trong 3 ngày đêm, bà con đã giã được 5 tấn gạo, giúp bộ đội ăn no, đánh khỏe. Ngoài ra, đồng bào S’tiêng còn tiếp tế gần 2 ngàn gùi lúa, 80 ngàn gốc khoai mì cho chiến dịch, cài cắm hàng ngàn hố chông, bố trí binh lực phòng thủ tại ấp, chiến đấu chống địch càn quét gần 50 trận lớn nhỏ, loại ra vòng chiến đấu hàng trăm tên địch…

Khúc tráng ca còn mãi

Căn cứ Nửa Lon và những câu chuyện cảm động về tình quân - dân keo sơn, son sắt trong những năm tháng kháng chiến đã trở thành nguồn cảm hứng để nhà văn Vương Thị Thu Thủy (Thành phố Hồ Chí Minh) viết nên tiểu thuyết Vùng đất thiêng. Tác phẩm được bà ấp ủ nhiều năm, dựa trên lời kể của già làng Điểu Lên, một du kích sóc Bom Bo được phong danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ - ngụy - người chứng kiến những năm tháng đồng bào S’tiêng cùng bộ đội chia từng hạt gạo, củ sắn, bắp khô giữa rừng già, ngày ăn nửa lon gạo để dành lương thực nuôi quân.

“Tôi vô cùng biết ơn đồng bào Bom Bo năm xưa, những con người mộc mạc mà kiên cường, đã góp phần làm nên chiến thắng bằng tình yêu nước và lòng trung thành với cách mạng. Tôi viết Vùng đất thiêng như một lời tri ân và cũng mong thế hệ trẻ hôm nay, đặc biệt là thanh thiếu niên hiểu và tự hào hơn về lịch sử quê hương mình” - tác giả tiểu thuyết Vùng đất thiêng bày tỏ.

Phong trào đấu tranh cách mạng của đồng bào Bom Bo thời kháng chiến. Ảnh: tư liệu

Thầy giáo Lã Văn Hùng, Trường Tiểu học Đak Nhau, xã Đak Nhau chia sẻ: Căn cứ Nửa Lon nay chỉ còn là một khu rừng giáp với những vườn điều, cao su xanh tốt của người dân, dấu tích xưa đã mờ theo thời gian. Thế nhưng, tên gọi và những chiến công oanh liệt của quân và dân nơi đây vẫn luôn được các thế hệ sau nhắc nhớ. “Dù căn cứ không còn rõ dấu tích, tôi vẫn luôn mong các em học sinh phải biết và tự hào về lịch sử dân tộc mình. Đặc biệt, các em học sinh dân tộc S’tiêng cần khắc ghi những tấm gương anh hùng tiêu biểu, kiên trung như: Điểu Xiên, Điểu K’Rú (A), Điểu Đoan, Hồ Thanh Vân… Chính sự hy sinh, cống hiến ấy đã góp phần làm nên truyền thống vẻ vang của quê hương” - thầy giáo Lã Văn Hùng cho biết.

Diện mạo mới trên vùng đất anh hùng

Đường về Căn cứ Nửa Lon ngày nay đã được thảm nhựa phẳng lì, uốn lượn qua những ngọn đồi xanh mướt điều, cao su. Xã Đak Nhau hiện có 13 thôn, 26 thành phần dân tộc, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm khoảng 51,7%. Diện tích tự nhiên của xã hơn 182km2, dân số hơn 23 ngàn người. Về kinh tế, nông nghiệp vẫn giữ vị thế chủ đạo tại địa phương. Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ xã Đak Nhau lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đặt ra 2 mục tiêu: tốc độ tăng tổng thu ngân sách nhà nước phấn đấu bình quân hằng năm đạt 10%; tốc độ tăng tổng giá trị sản phẩm trên địa bàn phấn đấu bình quân hằng năm đạt 10%.

Đak Nhau đang đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ưu tiên mở rộng diện tích cây có giá trị kinh tế cao như: cây ăn trái, cao su, cà phê; phát triển các trang trại chăn nuôi theo hướng công nghiệp. Công tác khuyến nông, thú y, bảo vệ thực vật được triển khai hiệu quả, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp.

Ông Nguyễn Trọng Lâm, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Đak Nhau cho biết: Đảng ủy xã đã cụ thể hóa các mục tiêu phát triển trong Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Theo đó, đã đề ra 5 nhiệm vụ trọng tâm, 4 lĩnh vực đột phá: đột phá về quy hoạch tổng thể, quản lý trật tự xây dựng và phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, liên vùng; đột phá về xây dựng nông thôn mới toàn diện, phát triển nhà ở và đảm bảo an sinh xã hội; đột phá về tái cơ cấu nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị bền vững và ứng dụng công nghệ cao; đột phá về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, ứng dụng chuyển đổi số và bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc gắn với du lịch.

Sau sáp nhập, không gian sản xuất được mở rộng, tạo cơ hội để Đak Nhau phát huy tiềm năng, dư địa sẵn có và ban hành những quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân. Xã định hướng liên kết vùng với các địa phương lân cận, chú trọng phát triển nông nghiệp xanh, sạch, hiệu quả, lấy nông nghiệp làm trụ cột, sản phẩm chất lượng cao làm động lực để nâng cao đời sống người dân. Xã quyết tâm phấn đấu hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao vào năm 2030, đưa Đak Nhau trở thành vùng quê phát triển toàn diện, giàu bản sắc và đáng sống.

Đào Bằng