Về Dưỡng Thái Bắc ngắm những cây hương khổng lồ

Để làm ra một cây hương khổng lồ phải qua rất nhiều công đoạn. Trong ảnh: Cây hương khổng lồ của gia đình anh Trần Văn Nhật được phơi nắng trước khi đóng gói

Cây hương dài từ 1 - 1,5 m

Những ngày giáp Tết Quý Mão, làng nghề làm hương truyền thống thôn Dưỡng Thái Bắc rất nhộn nhịp. Ngay từ đầu làng, mùi trầm hương đã thoảng bay gợi cho du khách vị Tết đang đến rất gần. Dọc những con đường bê tông, những nong phơi tăm tre đỏ rực xòe ra như những bông hoa đầy màu sắc. Khắp trong nhà, ngoài ngõ, đâu cũng thấy màu vàng của bột hương, màu đỏ của chân hương. Tại các xưởng, cơ sở sản xuất không khí làm việc hối hả để kịp những chuyến hàng giao cho khách.

Điều đặc biệt, bên cạnh những loại hương truyền thống, khoảng 5 năm trở lại đây người dân làng nghề đã làm ra loại hương khổng lồ dài từ 1 - 1,5 m, đốt từ 20 -30 tiếng mới hết. Đôi tay thoăn thoắt vuốt từng lượt trầm trên cây sào, anh Trần Văn Nhật, người nhiều năm gắn bó với nghề làm hương và cũng là người đầu tiên làm loại hương khổng lồ cho biết nghề làm hương trầm trong làng có từ lâu, chủ yếu là loại hương nén thông thường để thắp trên ban thờ. Năm 2019, khi đi vãn cảnh chùa, đền dịp đầu năm, anh thấy những cây hương nhỏ chỉ đốt được khoảng 1 - 2 tiếng là phải thay hương mới, anh suy nghĩ tại sao không làm một cây hương lớn hơn, thời gian đốt lâu hơn để thắp tại những nơi ngoài trời, nơi có không gian rộng. Sau đó, anh tự mày mò làm ra những cây hương lớn. Ban đầu anh làm cây hương có độ cao 0,8 - 1 m, dần dần anh làm nhiều loại với các kích thước khác nhau, trong đó cây cao nhất là 1,5 m.

Sau khi phơi khô, chân cây hương sẽ được vuốt nhựa trám, quấn bột, lăn tẩm hương bài

Theo anh Nhật, làm những cây hương khổng lồ tốn rất nhiều nguyên liệu và thời gian. Ban đầu là chọn sào để làm chân cây hương. Chân cây hương thường được chọn là các loại tre, nứa, điền thanh thẳng, đường kính từ 2 – 6 cm, sau đó phơi khô. Sau khi phơi khô, chân cây hương sẽ được vuốt nhựa trám, quấn bột, lăn tẩm hương bài rồi tiếp tục phơi khô. Nguyên liệu làm loại hương khổng lồ này cũng giống như các loại hương nhỏ truyền thống, đều có nguồn gốc tự nhiên, được phơi khô, nghiền thành bột, trộn lẫn với nhau theo tỷ lệ thích hợp. Tuy nhiên các loại hương truyền thống chỉ cần 1 lần vuốt nhựa trám, tẩm bột rồi đem phơi khô là hoàn thành nhưng các loại hương khổng lồ cần phải lặp lại 5 lần như vậy mới được một cây hương hoàn chỉnh. Vụ Tết năm nay, gia đình anh Nhật dự kiến cung cấp cho thị trường khoảng 3.000 cây hương khổng lồ, kích thước từ 0,8 - 1,5 m, tăng 2.000 cây so với dịp Tết năm trước.

Hương cháy khoảng 1 ngày mới hết

3 năm trở lại đây, ông Đỗ Văn Tân cũng bắt đầu làm hương khổng lồ với số lượng lớn cung cấp cho thị trường. Theo ông Tân, người làm hương khổng lồ phải có sức khỏe để vuốt nhựa trám, lăn tẩm hương bài được nhanh, đẹp, có độ đồng đều về kích cỡ. Mỗi gia đình có những bí quyết riêng trong pha trộn nguyên liệu, tạo ra các loại hương với mùi thơm khác nhau để làm nên thương hiệu riêng, có hộ chuyên làm hương trầm, có hộ chuyên làm hương quế… nhưng tất cả hương của làng nghề đều có mùi thơm dễ chịu, cháy chậm nên được khách hàng ưa chuộng.

Những cây hương cao từ 80 cm đến 1 m thường đốt khoảng 20 - 24 tiếng mới cháy hết

Tỉ mỉ, nhiều công đoạn như vậy nên mỗi cây hương có kích thước lớn này tốn rất nhiều nguyên liệu. Bà Vũ Thị Tình cho biết để làm một cây hương khổng lồ, cao từ 1 - 1,5 m, tốn khoảng 1,5 – 2 kg nguyên liệu. Từ khi làm đến khi hoàn thiện mất khoảng 1 tuần. Vì vậy, giá của những cây hương này cũng cao hơn hương truyền thống nhiều, trung bình mỗi cây có giá dao động từ 35.000 – 250.000 đồng/cây, thời gian cháy từ 20 – 30 tiếng mới hết. Giá cao, khó bảo quản nên gia đình bà và nhiều hộ làm nghề trong làng chỉ làm loại hương này vào dịp Tết, phần lớn làm theo đơn đặt hàng của khách. Dịp Tết năm nay, gia đình bà chủ yếu làm loại hương có kích thước 0,8 – 1 m, đường kính 2 – 3 cm. Dự kiến gia đình bà sẽ cung cấp cho thị trường dịp Tết khoảng 2.000 cây hương lớn.

Tết năm nay, ngoài những loại hương nhỏ truyền thống được người dân làng nghề cung cấp cho các thị trường trong cả nước thì những cây hương khổng lồ cũng đã được đóng gói lên đường phục vụ người tiêu dùng.

Thời gian, gần đây nhiều gia đình đầu tư lò để sấy hương khi thời tiết mưa ẩm

Nghề làm hương ở Dưỡng Thái Bắc có từ hơn 100 năm nay. Toàn thôn hiện có hơn 40 hộ tham gia sản xuất, chiếm khoảng 10% số hộ, giải quyết việc làm thường xuyên cho trên 200 lao động với mức thu nhập từ 6 - 8 triệu đồng/người/tháng. Trung bình mỗi năm, làng hương cung cấp cho thị trường trên 10 triệu nén. Mỗi năm nghề làm hương mang lại doanh thu từ 27 - 30 tỷ đồng. Hương Dưỡng Thái Bắc cũng là một trong những sản phẩm tiêu biểu được huyện Kim Thành xác định là sản phẩm thế mạnh của địa phương.

HÀ VY - THÀNH ĐẠT