Về làng kháng chiến xã Tiên Kiên

Ngày 31-12-1985, Đại tướng Võ Nguyên Giáp về thăm lại xã Tiên Kiên, huyện Lâm Thao (ảnh tư liệu).

Đến xã Tiên Kiên trong những ngày tháng 8 lịch sử, chúng tôi được ông Lương Trường Sỹ - Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã đưa đi thăm làng kháng chiến xóm Mon, nay là khu 8, xã Tiên Kiên. Vào năm 1942, xã Phong Châu cũ (nay là xã Tiên Kiên) là cơ sở hoạt động của nhiều chiến sĩ cách mạng. Đến năm 1945, hưởng ứng lời kêu gọi đồng bào cả nước đứng lên Tổng khởi nghĩa giành chính quyền của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân trong xã đã thành lập bốn trung đội du kích. Đến ngày 23/8/1945, quân và dân huyện Lâm Thao đã giành được chính quyền, ngay sau đó, chính quyền xã Phong Châu đã được thành lập và Chi bộ Đảng đầu tiên của xã ra đời.

Từ cuối năm 1946 đến năm 1947, thực hiện các chỉ thị của cấp trên, Đảng bộ và nhân dân xã Tiên Kiên đã khẩn trương chuẩn bị mọi mặt cho việc kháng chiến trường kỳ. Sau khi được tỉnh và huyện khảo sát chọn khu vực xóm Mon (nay là khu 8, xã Tiên Kiên) xây dựng thành “làng kháng chiến kiểu mẫu”, thực hiện pháo đài phòng thủ, vừa đánh địch tại chỗ bảo vệ làng xã, vừa làm chậm bước tiến quân của địch. Chỉ trong hai tháng đầu năm 1947, với sự giúp đỡ về nhân lực, vật liệu của các xã trong huyện và các huyện bạn, mô hình làng kháng chiến xóm Mon đã làm xong. Bên ngoài làng là rào tre cao 2m vót nhọn, phía trong đào hào sâu 5m, có ụ súng chiến đấu, cả xóm chỉ để một cổng vào và một cổng ra. Đêm ngày có lượng dân quân du kích bảo vệ cẩn mật. Xóm Mon đã trở thành địa điểm an toàn, bí mật, được Trung ương và Bộ Quốc phòng chọn đặt trụ sở Bộ Tổng Tư lệnh tối cao, là nơi ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tại đây, đã diễn ra nhiều cuộc họp quan trọng của Đảng, Chính phủ chỉ đạo kháng chiến. Xác định rõ trách nhiệm được giao, Đảng bộ và nhân dân xã đã tổ chức bảo vệ các cơ quan Trung ương, các đồng chí lãnh đạo, tài liệu, vũ khí, lương thực, thực phẩm dự trữ cho cuộc kháng chiến được đảm bảo tuyệt đối an toàn.

Vườn lá Đỉnh Lũng của nhà ông Nguyễn Văn Tâm, khu 8, xã Tiên Kiên từng là nơi Đại tướng họp hội đồng tướng lĩnh trong thời kì kháng chiến chống Pháp.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, xã Tiên Kiên có hơn 200 người tham gia vào bộ đội chủ lực, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến; 18 người đã anh dũng hy sinh; gần 50 người là thương binh các hạng và có một Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Nhân dân trong xã đã vận chuyển hơn 4.000 tấn hàng ra mặt trận, đóng góp 2.700 tấn thóc, gần 50 tấn gạo, hơn 90 tấn thực phẩm, ủng hộ gần 100 chỉ vàng, trên 20 nghìn cây tre, 50 nghìn tàu lá cọ,… cùng nhiều vật liệu, vật dụng khác phục vụ kháng chiến. Với những đóng góp của mình, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Tiên Kiên được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 360 huân chương các hạng cho tập thể và cá nhân, cùng nhiều bằng khen và giấy khen các cấp…

77 năm đã trôi qua kể từ ngày Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, làng kháng chiến nay đã “thay da, đổi thịt”. Là người gắn bó cả đời với mảnh đất này, ông Nguyễn Quang Vinh, khu 8, xã Tiên Kiên phấn khởi cho biết: Đường sá, cầu cống được nâng cấp, mở rộng, bê tông hóa, chợ cũng được đầu tư xây dựng khang trang, hiện đại rất thuận tiện cho việc đi lại và giao thương của bà con. Đường giao thông nội đồng được cứng hóa, cánh đồng được quy vùng sản xuất lúa hàng hóa, cơ giới hóa được ứng dụng phục vụ sản xuất, năng suất, giá trị cao hơn xưa nhiều.

Cổng làng xóm Mon ngày nay.

Ông Tạ Minh Sơn – Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: “Phát huy truyền thống quê hương anh hùng, cán bộ và nhân dân xã Tiên Kiên đã đoàn kết đồng lòng xây dựng thành công nông thôn mới từ năm 2015 và đang phấn đấu hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao, khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu trong năm 2022. Toàn xã có 73 cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp (trong đó có 22 công ty và doanh nghiệp), giải quyết việc làm thường xuyên cho khoảng 1.465 lao động với thu nhập bình quân từ 5 - 7 triệu đồng/người/tháng. Trong 6 tháng đầu năm 2022, tổng thu nhập trên các lĩnh vực trong xã ước đạt 220 tỉ đồng, đạt 53,2% kế hoạch, (tăng 10,9 % so cùng kỳ); thu nhập bình quân đầu người của xã ước đạt 46 triệu đồng/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 5,3%.

Phát huy truyền thống yêu nước, cách mạng, đoàn kết nỗ lực vươn lên, Đảng bộ và nhân dân Tiên Kiên đã và đang vẽ lên bức tranh hội tụ đủ các yếu tố “sản xuất phát triển - đời sống sung túc - diện mạo sạch đẹp - thôn làng văn minh - quản lý dân chủ” trên quê hương mình.

Quốc An